Хьакъуймэ яшъао закъоу Сулейман к1элэ дэгъугъ. Ыгъотыгъамэ, Наташэ горэ къыщэни. Ау адыгагъэм зыригъэшхыщтыгъ, адыгабзэ ыш1эу пшъашъэ хъупхъэ шъхьэгъусэ ыш1ынэу фэягъ. Зыгъэрэзэн къэщэн ыпэ къэк1ыщтыгъэп, ащ пае къинышхо хэтыгъ. Аузэгъо илъэс щэк1э хэ ыныбжь хъугъэ.
Сулейман к1элэ къуапц1э мылъэгэшхоу щытыгъ. Ынэгук1э араб къэралыгъо фэбэшхомэ ц1ыфэу арысхэм афэдагъ. Ынит1у агузфагу хэщыгъэу и1эмк1э пэгагъэ ык1и къаигъагъэ т1эк1у зэрэхэлъыр къыхэщыщтыгъ. Пэ шъуабгъоу ык1и 1упш1эшхоу зэрэщытымк1э зэрэц1ыф гумэк1ыр къэпш1энэу щытыгъ. К1алэм ышъхьэ къуи зэрэхъурэм ык1и ыныбэ хэхъонэу зэригъэжьагъэм лъэшэу ыгъапэщтыгъ.
Сулейман игущы1энк1и, иш1ык1э–гъэпсык1эк1и бзылъфыгъэм фэдэу щытыгъ. Хъулъфыгъэ шъыпкъэ хъунэу фал1эрэ шъузышъо шъабэу къыпщыхъущтыгъ. Акъылк1э лъэшэу къик1ыгъэп, ащ пае Сулейман делэк1э еджэщтыгъэх.
Машини, мылъку гъэш1эгъони и1агъэп. Ятэрэ ык1и ятэшырэ тучанэу зэда1ыгъым 1утыгъ, аде1эу. Щыды горэ и1агъ, ащ загъорэ машинэм ыч1ып1эк1э тесыщтыгъ, зэгорэм к1оны зыхъурэм. Зыдэсыгъэ къэлэ ц1ык1ум ащ фэдэм утесыми укъек1ок1ын плъэк1ыщтыгъ.
Сулейманы янэ Сура ыц1агъ. Тхьэр зыш1ош1 хъурэ бзылъфыгъэу щытыгъ. Мафэм тфэ ынат1э джэхашъом ригъэутэк1ыщтыгъ, ик1алэ псынк1эу ык1и дэгъоу къыщэным пае.
Бзылъфыгъэм ышъхьац шъхьатехъом къыч1эщыщтыгъэп, ау ынэгук1э фыжьыгъ ык1и урысым т1эк1у фэдагъ. Узеплъырэм, иныбжьык1эгъум зэрэдэхагъэр къэпш1энэу щытыгъ. Ащ фэдэ пшъашъэ зэуи къыгомыщырэ «мэлахъом» дэк1онэу зэрэхъугъэр аш1огъэш1эгъоныгъ зэк1эмэ. Сурэ зыхэк1ыгъэр унагъо 1ужъу тхьамык1эу щытыгъэти, псынк1а1оу зэгорэм ыпшъэ дэт1ысхьанэу зэрэфэягъэм пае щытын.
Бзылъфыгъэр еджэными, лэжьэными пылъыгъэп егъаш1эм, щэ1эфэ унагъо 1офыр ары ны1эп зэрифэщтыгъэр. Шъао закъоу и1эм лъэшэу фэкъаигъэу щытыгъ, ищы1ак1э зэрэпсаоу зэригъафэщтыгъ. Пчэдыжьы къэс 1офым ыгъэк1онэу къыгъэущыщтыгъ, фэпщэрахьыщтыгъ, ищыгъынхэр фиухьазырыщтыгъ. Ау анахьэу зыгъэгумэк1ыщтыгъэр къэщэн 1офыр ары. Сурэ мыуцоу пшъашъэмэ афылъыхъущтыгъ, нэ1уасэ афиш1ыным пае.
Зы пчэдыжь горэм Сулейман къэтэджи, пщэрыхьап1эм янэ дэжь къихьагъ.
– Нан, пк1ыхьып1эк1э слъэгъугъэр ош1а? – к1алэм къыригъэжьагъ.
– Сыд, сик1ал, плъэгъугъэр? – гумэк1ызэ, бзылъфыгъэр къеупч1ыгъ.
– К1элэ шъхьац т1ыргъо фыжьы сыхъугъэу, урамым сырык1оу.
– А, сик1ал, сыдым фыжьы уиш1ыгъ? Уятэшыпхъум ил1эу, ремонтмэ апылъым, водоэмульсионкэк1э укъымгъэлагъэмэ? Пшъхьэ къуи сыдэущтэу т1ыргъо хъугъ?
– К1о, пк1ыхьып1эк1э умылъэгъун щы1а? Сык1алэ шъхьац т1ыргъо фыжьыгъэмэ, шъхьэгъусэ нахь псынк1эу згъотын с1огъагъ.
– Шъхьэгъусэм пае укъэдгъэнэщтэп. Хъуадэмэ пхъу ш1агъо я1, а1уагъ. Сым исурэтэу, ихъупхъагъэ къыпфимы1отык1эу, ау дэгъумэ анахь дэгъур ахъщэ зэрэщымык1эрэр ары. Амэ бзылъфыгъэм о уиахъщ ары ищык1эгъэщтыр. Тэ ащ фэдэ тыфаеп.
Сурэ зиплъахьи, ик1алэ е1ушъашъэзэ пиублагъ:
– Ятэ мылъкоу и1эр миллион щэк1, а1уагъ.
Сулейманы ар зызэхехым, ышъхьэ ет1эхъугъ, ет1анэ къыригъэжьагъ:
– Нан, сэ сызэгупшысэрэр ош1а? Мин щэк1ым мазэм сэ джы сырыщы1эмэ, ащыгъум миллион щэк1ым илъэсишъэ сырыщы1эн фае хъущт. Ащ фэдиз сфэгъэш1эна?
– Ащ фэдиз ахъщэ уи1эмэ, сыда пфэмыгъэш1эн?
– А къап1ори тэрэз. Ау сегупшысэн фай, зэк1э дэгъоу къэслъытэн фай, – ы1уи, тэджынк1э ежьагъ Сулейман.
– Хьау! – къэкууагъ янэ. – Уемыгупшыс! Ащ фэдизэ угупшысэныр шъхьэмк1э дэи, а1уагъ.
Ным Сулейман къыубыти, ыгъэт1ысыжьыгъ. Ош1эдэмыш1эу пчъэ макъэ къэ1угъ.
– Одэ, уятэ къихьагъ, – ы1уагъ Сурэ.
Сулейманы ятэ Мэджыд ыц1агъ. Л1ы лъэпэлъагэу щытыгъ, ышъхьацхэр гъаш1эм фыжьы ыш1ыгъэхэу. Зэныбжьык1эм, дэхэныгъэ зи и1агъэп, ау жъы зэхъум, нахь гуахьы хъугъ, ишъхьэгъусэ идэхагъэ зыфиштагъ п1онэу. Л1ым ш1ык1э–зек1уак1э гъэш1эгъони хэлъыгъэп, еджэгъэшхоуи щытыгъэп, классибгъу къыухи, к1элэеджап1эм къыч1эк1ыжьыгъагъ. Ет1анэ тучан ыубыти, щэным егъаш1эм пылъыгъ. Загъорэ иныбджэгъумэ адешъоныр ик1эсагъ, ащ пае Сурэ ыгъэгубжыщтыгъэ зэпыт. Ау илъэс т1ок1ит1урэ зылъэхэсым, ишъхьэгъусэ зэрэц1ац1эрэ зэпытым пымылъынэу зэригъэш1агъ Мэджыдэ, гущы1э сэмэркъэухэмк1э т1эк1у пэгущы1эжьыщтыгъ ны1эп. Ащымк1э 1ушыгъэ горэ зэрэхэлъыр къыгъэлъагъощтыгъ.
– Мо, зэгорэ ес1он фай, – ы1уи Сурэ, л1ым зыфигъэзагъ. – Зэхэоха, Мэджыд? Тыгъуасэ къэртопыхьэ узгъэк1огъагъ.
– Сыд джыри мыхъугъэр? Зэк1э к1одыгъэу къыч1эк1ыгъа? – къеупч1ыгъ л1ыр.
– Хьау. Зэк1э гыныплъэу къыч1эк1ыгъ. К1ори, джы къэртоп къахь.
– Сыдэу тымытхъэгъах. Тык1эш1агъэу егъаш1эм тыщы1. Джары, шъуз уи1эныр дэгъумэ зэгъаш1, – ри1уагъ Мэджыдэ ик1алэ.
Т1эк1у теш1агъэу 1эбэлъабэу пщэрыхьап1эм къиуцуагъ л1ыр.
– Шъоущэгъур тыдэ щы1 со?
– Сэ сыхэмытэу, зэгорэ мы унэм ибгъотэна? – губжыгъэ шъузыр. – Джары, дэт дэгъэуцуап1эм, уцхэр зыдэлъырэм ык1оц1, банкэу кофе зэрылъырэм, «Щыгъу» тетхагъэу!
– Ощ фэдэ шъуз симы1эмэ, ар сэ ныбжьи згъотынэп, – ы1уагъ Мэджыдэ.
– Джы тик1алэ сэщ фэдэ шъуз едгъэгъотынэу ары къэнагъэр. Нычхьапэ Хъуадэмэ япхъу дэжь псэлъыхъо дгъэк1онэу унашъо тш1ыгъ.
– Хъуадэмэ япхъу бэлахь. Ы1упш1э бжьэ къеуагъэм фэд, нэбзыцэу пытым иш1уагъэк1э ынэхэ фэ1этырэп. Ятэ мылъкой и1эм сырыгущы1эжьырэп. Тэ тимэлахъо ахэмэ сыдк1э анигъэсын?
– Сыда мэлахъок1э уеджэрэ к1элэ закъоу ти1эм? Адыгэ шъуашэ щыт1унышъ, аслъаным фэдэу псэлъыхъо дгъэк1ощт.
– Нан, тыдэ тыщызэ1ук1эщт ахьам? – къэупч1агъ Сулейман.
– Кафем джы ныбжьык1эу щы1эр зэк1э щызэпсэлъыхъо. Ауджэ шъущызэ1ук1энэу тш1ыщт. Одэ, тэджыри зыухьазыр, сик1ал. Нычхьапэ дэхэ дэдэ зыпш1ын фай.
Ар ы1уи, шъаор гъэпк1ып1эм ыгъэк1уагъ.
Сулейманы иунэ чэтыу хьаджэ плъыжьышъо исыгъ. А чэтыур нэутхагъ, шъхьэфэ 1ушыгъ, гущы1ак1э ыш1эщтыгъ ык1и пшъашъэхэр ик1эсагъ. Унэм ик1ыны зыхъурэм, бэлахьэу зигъэк1эрак1эщтыгъ, Сулейманы иодеколонхэр зыхик1эщтыгъэх. Адрэ чэтыумэ афэдэу, ащи ц1ыфхэр хъатэу ш1у ылъэгъущтыгъэп, зылъэхэсхэри ежь иунэ исыхэм фэдэу къыщыхъущтыгъ. Ибысым к1алэ ш1оделэ дэдэу еплъыщтыгъ ык1и сэмэркъэу диш1ы зэпытыщтыгъ.
Сулейман псэлъыхъо зежьэщтыр зызэхехым, т1эк1у дэхьащхын ы1уагъ. К1алэр гъэпк1ып1эм зехьэм, душым икабинэ итызэ, чэтыум ымакъэ зэхихыгъ:
– Къыуас1ощтыгъ: сэщ фэдэу узэбзэижьмэ, уи1оф нахь псынк1э хъущт. Джы ощхы ц1ык1ур зэогъэчъэхышъ, ущыт.
К1алэм ыгуч1э изыгъ, макъэр къыздэ1урэр къыгуры1уагъэп. Зыдэплъыем, чэтыу хьаджэр душым икабинэ ышъхьагък1э мыгумэк1эу тесэу ылъэгъугъ.
– Сыд моджэ тепш1ахьырэр?! – текууагъ Сулейман.
– Ашъыу, умыкуу. Хъугъэ щы1эп. «Чэтыур къэгъот» зыфи1орэ джэгук1эр пш1эрэба? Сыкъыбдэджэгун с1уагъ.
– Узгъэджэгущт сэ! Чэтыу к1э шъумэжъ!
– Сэра чэтыу к1э шъумэжъыр?! Ащыгъум о умамунэ нэгу!
Сулейманы ар зызэхехым, къэгубжи, кабинэм къихъушъутыгъ. 1эплъэк1ыр зытрипхи, чэтыур рифыжьагъ. Чэтыумрэ бысым к1алэмрэ гъэпк1ып1эм къизэрэдзыхи, унэ чъыяп1эм езэрэфыжьагъэх. Чэтыу хьаджэм п1эк1ор къогъум зыкъуигъэбылъхьагъ ык1и щысыгъ т1эк1о, къыкъоплъэу.
Сулейман ишъыпкъаеу зэрэгубжыгъэр къызыгурэ1ом, мощтэу ри1уагъ:
– Хъугъэ, сымыук1. Джыри сыуищк1эгъэщт. Псэлъыхъо к1уак1э озгъэш1эщт. Сэ къэщэнэу си1эм ибагъэ еплъ.
– О пк1э ч1эгъы ахъщэу идгъэк1уадэрэм изыпш1анэ зыфэзгъэк1одыщтыгъэмэ, сэри зэрэхьаблэу къэзгъаджэу сыхэтыни!
– Ори а сэнэхьатыр озгъэш1эщт. Мо, адыгэ шъуашэр къызщылъэри, сегъэплъ псэлъыхъо узэрэк1ощтыр, – ы1уагъ чэтыум.
Бысым к1алэр т1эк1у къэ1эсагъ, ар зызэхехым. Зыкъыфапи, чэтыум ыпашъхьэ къиуцуагъ. Ау гъунджэм зеплъэм, ш1омытэрэзэу чэтыум еупч1ыгъ:
– Сыпщэра?
Чэтыум ышъхьэ риуфэхи, к1алэм ыгу химыгъэк1ынэу, ы1уагъ:
– Дэхагъэр пщэрыныгъэм елъытыгъэп. Ц1ыфыр зыгъэдахэрэр ц1ыфыгъэр ары.
– Сыпщэр п1онэу уфай…
– Ары… – ымакъэ мак1эу джэуап къытыжьыгъ чэтыум.
Ет1анэ чэтыум къыпиублагъ:
– Ашъыу, ар 1офа? Адэ, хъулъфыгъэу дунаим тетыр зэк1э сэщ фэдэ хъун лъэк1ына? Мамунэм т1эк1у горэм тек1ыхэмэ, хъугъэ.
Ащ ыуж чэтыур п1эк1орым тепк1и, гъолъыгъ ык1и к1алэр ыплъахьырэм фэдэу зиш1ыгъ.
– Мары, сыкъыоплъышъ, дэгъу шъыпкъэу укъек1ы. Мамунэм т1эк1у унахь дах. Ау арэп 1офым нахь 1офыр. Бзылъфыгъэр бгъэрэзэным пае, итхьак1умы фыпыплъхьан фай, – ы1уагъ чэтыум.
– Сыд фыпыплъхьан фаер? Тхьак1умпылъа?
– Тхьак1умпылъына шъыу? Тхьацу п1ырт1 нахь.
– Тхьацу п1ырт1 п1уи? Тыдэ тхьацу п1ырт1 къэсхыщт ахьам?
– О, Сулейман! Зэк1э озгъэш1эщта?! Уянэ къегъэпщэрахь.
– Дэгъу. Ес1он къыухьазырынэу ащыгъум пчыхьашъхьэ.
– Зэгу! Ащтэ дэдэу еп1окъон. Къыгуры1ощтэп зыфап1орэ тхьацу п1ырт1ыр. А непэ уздак1орэ дахэр тхьацу п1ырт1ык1э т1уе зы къэпш1ыщтэп. Шъузэдэхъунк1э сыхаплъэрэп.
– Ар сыда ащтэу п1ора?
– Къэпш1эщт непэ, псэлъыхъо узык1орэм. Къыос1уагъэр угу къэк1ыжьыщт, – ы1уагъ чэтыум, п1эк1орым зыщызэк1ищызэ.
– Ахьам сымык1о хъущтэп. Тянэ сшъхьэ гъуанэ ыш1ыщт.
– Ыш1ынба. Илъэс щэк1ым къехъу улъэхэс, ужэ пшхыщтыр къыделъхьэшъ, уашъуты1у къыпфелъэк1ышъ.
– О илъэсипш1ы хъугъэшъ уныбэ дэгъэзыягъэу ущылъ, утэгъашхэшъ, пфы1утэхыжьышъ. Къэщэным пае укъанэрэп! Уил1ык1ынэуи п1орэп! – чэтыум фэгубжынк1э ежьагъ Сулейман.
– Жьэу сыбгъэл1энэу уежьагъ. Укъысэнэкъокъунэу уфай псэлъыхъо 1офымк1э, ау зи къыбдэхъущтэп. Къыси1уагъэп умы1у.
Ар зызэхехым, Сулейманы ищэ1эныгъэ ыухыгъ. Чэтыур рифыжьи, унэм къыригъэк1ыгъ, ау адрэр пщэрыхьап1эм шхэнэу ихьагъ, к1алэм дэхьащхызэ.
– Мы чэтыужъым псэлъыхъо к1онэу уахътэ къыздихырэр сш1эрэп сэ. 1упэ темыхэу машхэ чэщи, мафи, – ы1уагъ бысым к1алэм.

Пчыхьэ къызэрэсэу, Сулейман псэлъыхъо ежьагъ, янэ игъусэу.
– Нан, сыдым пае укъыздак1орэ шъыу? Псэлъыхъо зежьэхэрэм, яныбджэгъухэр ары ягъусэхэр? Янэ дык1ыгъоу хэт ащ фэдэм к1оу плъэгъугъ? Гъэзэжьба! – ы1уагъ Сулейманы.
– Кафем нэс узгъэк1отэнышъ, сэ сыкъыожэщт. Зыпаем сыкъымылъэгъунэу сш1ыщт, – янэ ыгъэ1эсагъ к1алэр.
Ар а1о пэтзэ, Сулейманы ыгу къэк1ыгъ: «Къэгъагъ горэ зэрэсымы1ыгъыр. Апэу псэлъыхъо зык1охэрэм, къэгъагъхэр а1ыгъэу слъэгъугъ фильмхэм».
– Нан, къэгъагъ 1эрам горэ сымы1ыгъэу сык1омэ псэлъыхъо, хьэйнапэ хъунба? – ри1уагъ Сулейман янэ.
– Ныбжьык1эмэ моднэу къырагъэжьагъ къэгъагъ хьыныр. Тэ тиныбжьык1эгъу сыд къэгъагъ тлъэгъугъэр? – тхьаусхагъ ныр.
Ет1анэ зиплъахьи, къыпиублагъ:
– Къэгъагъ 1эрамым пае ахъщэ бгъэк1одына? Мо, зэгу. Мары, къэзгъэпсыщт а 1офыр.
Гъогум узэпырык1ымэ, щытыгъ къалэ администрациер. Ащ ыпашъхьэ къэгъагъхэр, дахэу гъэт1ысхьагъэхэу, къэк1ыщтыгъэх. Сурэ гъогум зэпырыхъушъути, къэгъагъ заулэ къыритхъи, къыгъэзэжьыгъ.
– Нан! Сыд пш1эрэ?! Хьайнапэ сымыш1!
– Хьайнапэр уигъочэдж пхалъэ зэ1этхъыгъэу ухэтыныр ары. Мыдрэм хьайнапэ зи хэлъэп. Унэ ахъщэри къыгъэнэщт, чылэ къэгъагъыри пч1эчъэу к1одыщтэп.
– Ахьам хабзэм ыгъэт1ысхьагъэ къэгъагъыр, ук1уагъэшъ, иотхъы.
– Тыщэ1эфэ тэ хабзэм къытфиш1агъэ щы1эп. Якъэгъагъ исымытхъыщтмэ, сыда администрациер зэрэсищык1агъэр?
Сурэ къэгъагъ 1эрамыр ик1алэ рити, ыплъыхьагъ.
– Адыгэ к1элэ тегъэпсахьыгъэ джы ухъугъ!
Сулейман т1эк1о щыти, янэ ри1уагъ:
– Нан, сызэгупшысэрэр джы ош1а? Генералы сыхъугъамэ, сыдэу дэгъуни! Бзылъфыгъэу щы1эр зэк1э къысфэл1эни.
– Адыгэмэ генерал я1агъа? – ыгъэш1эгъуагъ янэ. – Бзылъфыгъэу щы1эмэ зэк1эми сыда япш1эщтыр? Тиунэ ис чэтыу хьаджэм фэдэ ухъунэу ара? Зэрэхьаблэу къегъаджэ, тэ ащ фэдэ тыфаеп, – щхыгъэ Сурэ.
– Ари шъыпкъэ. Адыгэмэ генерал я1агъэп. Сыгу къэк1ыжьыгъ. Ащыгъум, сенэгуе, а чэтыум сык1эмыхьанк1э.
– Сик1алэ генералым нахь бэлахь. Адыгэ пщы шъыпкъ.
– Сымэлахъоу, пщы сыдым сиш1ыгъ?
– Пщымэ ясабыйхэр мэлахъомэ аратыщтыгъ, агъэсэнхэу.
– Нан, сэри сыкъышъуатыгъэми сш1эрэп. Е сабый ебэхэр къызч1ахырэм сыкъыч1эшъухыгъа?
– А, Сулейман! Сыд п1орэ? Ощ фэдэ къыхэсхыни пш1ош1а, укъыч1эсхыгъагъэмэ?
Сулейман къэуцуи, т1эк1о янэ еплъыгъ, ау ы1он ыгъотыгъэп.
Аузэ Сулейманрэ янэрэ кафем нэсыгъэх.
– Нан, к1о, гъэзэжь джы, – ы1уагъ к1алэм.
– А, сик1ал, сигумэк1 къежьагъ. Хьау, уч1эзгъэхьашъущтэп уизакъоу.
– Нан, тызэдык1ыгъун тлъэк1ыщтэп!
– Зи емык1у хэлъэп, тызэдык1ыгъумэ. Уянэ къыбдэк1уагъэмэ, емык1у хэлъа? Шъузгъэохъущтэп сэ. Зи сымы1оу, сыщысыщт.
Ар ы1уи, Сурэ ик1алэ дыч1эхьагъ кафем. Сулейман ук1ытагъ, ау зи хи1уахьын ылъэк1ыгъэп.
Т1эк1о зызаплъахьым, пшъашъэу къызфэк1уагъэхэр 1анэм пэсэу Сурэ ылъэгъугъ.
– Тыбгъэгужъуагъ, сик1ал, уикъэгъагъхэм апай. Уары, пшъашъэр къытажэшъ, щыс. Гъунджэм ек1уал1эри, зыгъэтэрэз. Сэ ащ нэс сыпэт1ысхьащт 1анэм, – ы1уагъ Сурэ.
– А пшъашъэр арымэ сыд фапш1эрэ, нан? – къэупч1агъ Сулейман.
– Сымыш1э хъуна? Еплъ: гъэк1эрэк1агъ, ы1упш1э тхьацум фэдэу гъэтэджыгъ, нэбзыцэу пыгъэп1ынагъэхэр пхъэк1ыпхъэм фэдэх, ятэ машинэ бэлахьэу фищэфыгъэри, уары, шъхьангъупчъэм узиплъырэм, олъэгъу. Хъуадэмэ япхъу хэбгъэк1ок1эна зэгорэм?
Сулейман гъунджэм 1ууцуагъ, зигъэтэрэзынэу, янэ 1анэм пшъашъэм дэжь ек1ол1агъ.
Хъуадэмэ я Маринэ пшъэшъэ гуахьэу ык1и ш1ыгъаеу щытыгъ. Ышъхьац ш1уц1э к1ахь зэнк1абзэу гъэ1ылъыгъагъ, ынэгу тетхэгъагъ косметологым дэжь ахъщэу щигъэк1одырэ пчъагъэр. Джэнэ данэ фыжь шъуабгъом гъочэдж к1ако илъэк1ап1э къэмысыпэу ык1и къещэк1ыгъэу дыпылъыгъ. Лъэдакъэ лъагэу зытетыгъэм умыш1ахэу пэк1э узидзырэм, уиук1ын ылъэк1ыни.
Маринэ гламурым зезгъэтхьалэрэ адыгэ пшъэшъэ шъыпкъэмэ афэдагъ. Ахъщэу ятэ и1эм иш1уагъэк1э гугъапэ гъэш1эгъон имы1эу щы1агъ пшъашъэр. Инстаграмым ык1и Фэйсбукым къыригъахьэщтыгъэ зэпыт исурэтхэр, ч1ып1э гъэш1эгъонхэм щы1эу, а сурэтхэм щы1ак1эм ехьыл1агъэу гущы1э «1ушхэр» ак1этхагъэхэу. Ащ фэдэ пшъашъэм псэлъыхъо тэрэз ыгъотыныр къины къыщыхъущтыгъ. Ащ пае загъорэ Сулейманы фэдэ делэхэр ыпэ къэк1ыщтыгъэх.
– Уипчыхьаш1у! – ы1уагъ Сурэ, 1анэм пэт1ысхьэзэ.
Пшъашъэм ынэхэ къы1эти, ы1ощтыр ымыш1эу, т1эк1о щысыгъ.
– Уипчыхьаш1у. Къысфэгъэгъу, зэгорэм сы1ук1эн фаеу сыщыс сэ моджэ. Мы 1анэр тыубытыгъах, – ет1анэ джэуап ытыгъ Маринэ.
– Пш1ош1 хъущтэп, ау сэри зэгорэм сы1ук1эн фаеу сыкъэк1уагъ.
– Тэрэзэу къыбгуры1уагъэп щытын. Сипсэлъыхъо сежэ.
– Джыри пш1ош1 хъущтэп, ау сэри сежэ уипсэлъыхъо, – ы1уагъ Сурэ. – Сулейман, зэ зыгъаз! Икъущт гъунджэм узэрэ1утыгъэр!
Сулейман янэ ымакъэ зызэхехым, гу1эзэ гъунджэм къы1ук1ыжьи, шхап1эм къыч1элъэдагъ, къэгъагъыр ы1ыгъэу.
– Уипчыхьаш1у! – ы1уагъ, пшъашъэр зелъэгъум.
– Уипчыхьаш1у! Ора Сулейман?
– Ары. Мыр ощ пай, – ы1уи к1алэм, къэгъагъхэр пшъашъэм фищэигъэх. Ау янэ ар зелъэгъум, къызщыпк1ыгъ:
– Хэт мощтэу псэлъыхъо к1орэр? Мо, адыгэ шъуашэр гъэтэрэз!
Ик1алэ ишъуашэ фигъэтэрэзи, къэгъагъхэр къы1эк1ихи, пшъашъэм ритыгъэх. Маринэ ар зелъэгъум, ы1уагъ:
– Къысфэжъугъэгъу, ау шъусэгъэохъуми сш1эрэп?
– Тыбгъэохъуна? Псэлъыхъо тыкъыпфэк1уагъ, – ы1уагъ Сурэ.
– Шъуит1уи шъукъэк1уагъа?
– Адэ. Сулейманрэ орырэ Фейсбукым нэ1уасэ шъущызэфэхъугъэба?
– Ары…
– Уфэтхэныр угу рихьыщтыгъэба?
– Ары…
– Адэ! Нэ1уасэ узфэхъугъэр джы ежьыр, узфатхэщтыгъэр сэры, – ы1уагъ янэ.
Пшъашъэм ар ыгъэш1агъоу, т1эк1о щысыгъ.
– Сулейман, хэта мыр? – фэмыщэ1эжьэу, Маринэ еупч1ыгъ к1алэм.
– Мыр сян.
– Сигуап, нэ1уасэ тызэрэхъугъэмк1э. Ау сыда Сулейманы ыч1ып1экэ1э укъысфатхэщтыгъа? – еупч1ыгъ пшъашъэр Сурэ.
– Сулейманы компьютер и1эпышъ ары. Компьютер фэсщэфыщт, къызищэрэм уж.
– Ахьам сыда укъыдэк1уагъ псэлъыхъо?
– Сулейман к1элэ ук1ытапх. Сыдык1ымыгъоу, зи фэш1эщтэп. Сик1ал, зэозгъэш1агъэм фэдэу къа1у, – шъаом дэжь зигъази, ы1уагъ бзылъфыгъэм.
Сулейман ук1ытэзэ, къыригъэжьагъ:
– Марин, ощ нахь бзылъфыгъэ дахэ мы дунаим тетэп!
– Сулейман… – ыгу римыхьэу, къыхигъэуцуагъ янэ.
Сулейман янэ еплъи, зигъэтэрэзыгъ:
– Ощ нахь бзылъфыгъэ дахэ мы дунаим тетэп сянэ ыуж. Джащ пае къыздак1у.
– Ахьам сыкъыбдэк1она, икъоу тызэрэмыш1эу? – ы1уагъ пшъашъэм.
Ар зызэхехым Сурэ, еупч1ыгъ пшъашъэм:
– Тхьапш уныбжь, сипшъашъ?
– Т1ок1э бгъурэ.
– Т1эк1у ш1эмэ илъэс щэк1ы ухъущт. Зы1эк1эмгъэк1 мыщ фэдэ к1алэ.
– Ащыгъум уик1алэ дэгъоу хэлъыр сш1эн фай.
– Сик1алэ дэгъу зак1эба хэлъыр! Ешъорэп, ныбэуз и1э зэпытышъ. Заорэп, щтапхэшъ. Ахъщэ лые ыгъэк1одырэп, сыук1ыщтышъ. К1о, тутын закъор ары ч1езгъэдзыжьын сымылъэк1ырэр.
Къэбарыр къа1уатэфэ, шхыныр зэзыхьэрэ к1алэр къек1ол1агъ я1анэ:
– Шъуипчыхьаш1у! Шъукъеблагъ тихьак1эщы. Сыд шъуфай къышъуфэсхьынэу?
Пшъашъэм къыригъэжьагъ:
– Сэ сызфаер авокадо салат, тирамису, капучино…
Ау Сурэ къызэпигъэугъ:
– Зими тыфаеп! Тыкъызфаерэм, тэ тыкъэджэщт.
Шхыныр зэзыхьэрэм ар зызэхехым, 1ук1ыжьыгъ.
– Сеплъымэ, уоды ц1ык1у, сипшъашъ. Пшхырэм тырикъунэу щытэп. Ушхэнэу уфаемэ, мары, хьалыжъохэр спщэрхьыгъэба сэ. Адыгэ къуае адэлъ, – ар ы1уи бзылъфыгъэм, гъомлапхъэр и1алъмэкъы къыдихыгъ.
– Нан, хьайнапэ сымыш1! Кафе мы тызч1эсыр! – къэкууагъ Сулейман.
– Сыпсауфэ, сэ спщэрахьыгъэм щэхъу пшхыщтэп. Мары, бжьын лыбжь ощ паи къыдэсштагъ.
Пшъашъэр т1эк1о яплъи, ы1уагъ:
– Сигуап укъызэрэтфэгумэк1ырэр мощтэу. Ау тизакъоу тыгущы1эн тлъэк1ыгъэмэ, дэгъуни.
– Сулейман к1ожьынэу уфая? – ыгъэш1эгъуагъ Сурэ.
– Хьау. Къэнэнэу сыфай, нэ1уасэ нахь сыфэхъунэу.
– Дэгъуба, уфэхъущт. Ау апэ ощ пае т1эк1у къытфэ1уат. Тш1энэу тыфай: шэн дэй горэ пхэлъа?
– Хьау.
– Ащыгъум мыщ фэдэ упч1э си1. Гъэпк1ып1эм уитэу, псыр къыз1упхырэм, чъы1эм уч1эуцуа е, къэфабэфэ, къиогъэчъа?
– Къэфабэфэ, къисэгъэчъы.
– Адэ, шэн дэй пхэлъэп п1уагъэба!
Пшъашъэм фэмыщэчэу ы1уагъ:
– Хъущта Сулейманы джы сэ упч1э заулэ ухэмытэу естымэ?
– Адэ хъущт. Ет.
– Сулейман, угу сырехьа?
Сулейман янэ еплъыгъ. Янэ ынит1у рищэхи, ы1этыгъ ык1и къыч1эплъырэм фэдэу зиш1ыгъ.
– К1о, ош1а? Ащтэ дэдэу сыгу рихьыгорэп джыри, ау сыгу римыхьэуи п1ощтэп…
– Сулейман! Орыба псэлъыхъо къэк1уагъэр? Е уяна? – ы1уагъ Маринэ.
– Ооо… Сулейманы ыгу уримыхьыжьырэмэ сш1эрэп… – къыхигъэуцуагъ янэ.
– Ыгу сырехьы!
– Хьау, урихьырэп!
– Хьау, сырехьы!
– Хьау, урихьырэп!
– Тегъэупч1, адэ!
– Тегъэупч1!
– Хъугъэ! Шъукъысэмыупч1! – къэкууагъ Сулейман.
– Сулейман, зытэгъэбылъыба! – ы1уагъ Маринэ.
– Дэгъу! Тыдэ зыщыдгъэбылъыщт?
– Сш1эрэп. Урамым тытегъахь.
– Сык1ошъущтэп ауджэ. Чъы1этагъэ хъугъ. Гъочэдж ч1эгъч1элъ сщыгъэп.
– Къысфэжъугъэгъу, джыри сыкъызэрэхэгущы1эрэр. Ащ фэдэ шэн си1ахэп. Ау тш1эн фай, сик1алэ удэк1ощтмэ, – зэпигъэугъэх Сурэ.
– Сулейман нахь дэгъоу сш1энэу сыфай. О укъыхэгущы1э зэпыт.
– Ашъыу, зи с1ощтэп. Сыжэ псы дэтым фэдэу сыщысыщт, – ы1уагъ бзылъфыгъэм.
Пшъашъэр т1эк1у къэ1эсагъ, Сурэ ыжэ зегъэ1ылъым. Ет1анэ Сулейманы упч1э ритыгъ:
– Сулейман, хэтэу 1оф пш1эра?
– Ооо… К1о, джары ныбжьык1эу къэхъугъэхэр. Ахъщэу къыгъахъэрэ пчъагъэр ыш1эрэпышъ, мыщ фэдэ упч1эхэр еты. Сил1ырэ сипщыкъорэ тучанэу зэда1ыгъым Сулейман 1ут, мэлажьэшъ. Ащ уегъэгумэк1ымэ… – джыри къэгущы1агъ Сурэ.
– Укъытхэмыгущы1эн плъэк1ыщта?! – фэщэчыгъэп ащ нахь пшъашъэм.
– Сыкъэгущы1эрэп. 1унк1ыбзэк1э сыжэ езгъэтыгъ, – ы1уагъ ным.
– Сезэщыгъ, Сулейман. Къыхэх: е сэры, е уян! – пиупк1ыгъ Маринэ.
– Опсэу, сидах! Къэщэн 1аджи ти1, о ухэмытми, – ы1уагъ Сурэ, ар зызэхехым.
– Ащыгъум сэк1ожьы, – ы1уагъ пшъашъэм, къэтэджызэ.
– Хьау, къэуцу! Къыос1онэу сыфэягъ… – екууагъ Сулейман.
– Сыд къэп1онэу узфэягъэр? – ы1уагъ пшъашъэм.
Сулейманы Маринэ ыгу зэрихьырэр ри1онэу ыгу къэк1ыгъ:
– Сэ къыос1онэу сызфэягъэр…
– Къыуи1онэу зыфэягъэр, хьалыжъомрэ бжьын лыбжьымрэ пае ахъщэ зэрэптелъыр ары, – зэпигъэугъ янэ.
Ош1эдэмыш1эу 1анэ ч1эгъым макъэ къыч1э1ук1ыгъ:
– Ара шъузхэхьагъэр? Къое к1одыгъэ зыдэлъ хьалыжъом пае джыри ахъщэ фэптыщт, ара? Марин, тэк1ожьы!
– Хэт ар? – Сулейманы янэ ыгуч1э изыгъ.
Бзылъфыгъэ ищыгъэ 1эпкъ-лъэпкъ 1анэ ч1эгъым къыч1эк1ыгъ, ышъхьац гъэтэджыгъэу, гъожьык1э гъэлагъэу. Джанэ дахэ ыщыгъыгъ, ыбгъэ т1э1у ихыгъэу, къещэк1ыгъэу, илъэгуаджэ къэсэу. Ипхъу фэдэу ари лъэдэкъэшхомэ атетыгъ. Ынэгу узк1аплъэрэм, зэрэджадэр ык1и ш1урыш1оу узэрэш1омык1ыщтыр къэпш1энэу щытыгъ.
– Сэ Маринэ сирян. Сыкъыдэк1уагъ, ипсэлъыхъо зыфэдэм сеплъынэу. Сэ сыч1эсыфэ моджэ, уик1алэ илъэпэд гъуанэ фэсыдыжьыгъ, о къое к1одыгъэ тэогъэшхы. Нек1ожь, сипшъашъ! – ы1уи бзылъфыгъэм, ипшъашъэ ы1апэ ыубыти, ч1ищыжьыгъ кафем.
Бэ темыш1эу Сулейманрэ янэрэ тэджыжьыхи, ч1эк1ыжьыгъэх кафем.
– Угу умгъэк1од, сик1ал. Нахь дэгъу 1аджи дгъотыщт. Зи зэрэгъэш1эгъони щы1эп.
Сулейманрэ янэрэ гупшысэхэм хэтыхэзэ, мэзахэ зэрэхъугъэр гу лъатагъэп. Пчыхьэрэ бзылъфыгъэ шъхьэубатэхэр зыщызэрэугъоирэ ч1ып1эм амыш1ахэу къэсыгъэх.
Бзылъфыгъэ шъхьэубатэмэ Сулейман залъэгъум, щхыгъэх:
– Сулейман делэ псэлъыхъо къэк1ыжьы!
– Сыд, Сулейман дел, къыщыбгъэхъагъэр?
– Сулейман, уищык1агъэп а уздэк1уагъэр. Тэ тадыжь къак1у!
Ар а1уи, щхыхэзэ, бзылъфыгъэхэр зэхахьэхи, Сулейман янэ трахи, ралъэшъожьагъ. Сурэ куонэу ригъэжьагъ, ыш1эщтыр ымыш1эу, ау пк1э и1агъэп. Сулейман бзылъфыгъэхэр зыщыпсэурэ унэм ч1алъашъуи, пчъэр къырагъэтыгъ ык1оц1к1э.
Пчъэр къызырагъэтым, Сулейманы дэжь къек1ол1агъ зы бзылъфыгъэ горэ лъэпэлъагэу. Ар Ларисэшхор а1оу, къалэм ц1эры1оу дэсыгъ, шъхьац гъожь к1акоу, ы1упш1эхэр плъыжьыбзэк1э гъэлагъэ зэпытэу. Ащ фэдэ къабзэу джанэ плъыжь къещэк1ыгъэу, илъэгуаджэ нэмысыпэу ыщыгъыгъ.
– А, сибзыу ц1ык1у, угъощагъа? – еупч1ыгъ к1алэм.
Ар зызэхахым, адрэ бзылъфыгъэхэр къэщхыгъэх.
– Сыгъощэна? Сэ псэлъыхъо сыкъэк1ыжьызэ, шъуибзылъфыгъэмэ моджэ сыч1алъэшъуагъ.
– Сыд псэлъыхъу ш1о Сулейман делэ къыздэк1ыжьырэр? – зэгорэм ы1уи, зэк1э джыри щхыгъэ.
– Хъуадэмэ япхъу дэжь зыдэщы1агъэр, – нэмык1 горэм къы1уагъ.
– Ары гущ. Пфэгъэхъугъэба адэ псэлъыхъо 1офыр, сибзыу ц1ык1у? – джыри къеупч1ыгъ Ларисэ.
– Ахъщэ ригъэкъугъэп щытын, ек1уным пае, – зэгорэм къы1уагъ.
– Е инанэ ыгу рихьыгъэп къэщэныр, – джыри макъэ къэ1угъ.
– Ахъщэ 1офыр мыхъурэ нэмы1эмэ, ащыгъум тэри етш1эн щы1эп. Шъут1упщыжь инанэ дэжь, – щхыгъэ Ларисэ.
Бэрэ пэмылъэу пчъэр къы1уахыжьи, Сулейманы къешъутырыхи, дэхьащхыхэзэ, къат1упщыжьыгъ.
– А, сик1ал, сыд къыуаш1агъэр? – Сурэ гу1эзэ, Сулейманы дэжь ечъэл1агъ.
– Шъхьэубэтэжъых! Зи къысаш1эн игъо ифагъэхэп. Тхьэм зэри1оу, сакъы1эк1эк1ыжьыгъ.
– Сулейман делэ сш1ыщтых сэ ахэр! Сик1алэ делэк1э еджэнхэу щэхъу хэлъыба? – губжыгъэ янэ.
Аузэ Сулейманрэ Сурэрэ унэм нэсыжьыгъэх. Сулейманы ынэхэ зэхэгъэхьагъэу ичъыяп1э ихьажьыгъ. Пчъэр зэрэ1уихыгъэм тетэу, одеколонымэр къеугъ. Чэтыу хьаджэр гъэк1эрэк1агъэу пэсыгъ гъунджэм: зэпылъ дэхэ дэдэ ыщыгъэу, цые лъап1эм норкэ пшъап1э телъэу, цуакъэхэр къыдек1оу дыпылъэу.
– Сиодеколон джыри ипшъугъ! – губжыгъ к1алэр.
– Исшъунба, сибысым к1ал. Сэ сыздежьагъэр о непэ уздэщы1агъэм нахь гъэш1эгъоныщт. Ос1уагъ сэ, узэрэдэмыхъущтыр. О унэм ащ пае сыкъиудзыгъ, укъысфэгубжи.
– Сыд фапш1эрэ сыдэмыхъугъэмэ? – пэгущы1агъ Сулейман.
– Унат1э тетхагъэба, – ы1уагъ чэтыум.
Ет1анэ т1эк1о еплъи к1алэм, къыпиублэжьыгъ:
– Еоой, Сулейман делэр генералы хъунэу фал1э, ау джыри бэрэ фэен. Генералхэр щыдым тесыхэп, янэ адык1ыгъоуи псэлъыхъо к1охэрэп. Мары, еплъ сэ сипсэлъыхъо к1уак1э. «О удах, сэ сыдэхэ дэд. Сыдым пае уахътэ дгъэк1ощт? Нычэпэ сыуажэ», – ясэ1о тихьаблэ чэтыу пшъашъэмэ.
– Арын фай о генералы узэрэхъугъэри, – ы1уагъ Сулейманы, чэтыум исурэтэу дэпкъым пылъагъэм еплъызэ. А сурэтым чэтыур тетыгъ, генерал шъуашэ ыщыгъэу.
– А! Мыр синыбжьык1эгъу ары, – ы1уагъ чэтыум, сурэтым дэплъыи. – Дунаир згъэхъагъ. Джы о гъогу тэрэз утезгъэхьаным сыпылъ, ау укъысэдэ1унэу пш1эрэп.
Ащ ыуж чэтыур унэм мыгу1эу ик1и, ежьагъ псэлъыхъо. Сулейман ащ пымылъэу, бэрэ щымысэу, гъолъыжьыгъ чэфынчъэу.

Къак1орэ пчэдыжьым Хьакъуйхэм дэжь къафихьагъэх Сулейманы ятэшэу Гъарунэрэ ык1и ащ ишъхьэгъусэу Зарэрэ.
Гъарунэ Мэджыдэ нахьи бэк1э нахьык1агъ, илъэс т1ок1ит1урэ тфырэ ыныбжьыгъ. Л1ы пщэрыгъ, ыныбэ къипшыщтыгъ. Мыгущы1алэу, ынэгу тхьацу 1ужъум фэдэу зэхэгъэхьагъэу, ренэу губжыгъэм фэдэу къыпщыхъущтыгъ. Ишъхьэгъусэрэ ежьырэ шъэуищ я1агъ, джыри епл1анэрэу гъумыгъ ишъуз, т1эк1у ш1эмэ лъфэнэу щытыгъ. Ау л1ыр езэщыгъэу щытыгъ унагъор илъэс пчъагъэм ыпшъэ зэрэдэсым, ащ пае гуш1огъошхо ынэгу к1элъыгъэп. К1элэ зикъэмыщэу къызэрэмынагъэмк1э к1эгъожьыщтыгъ.
Зарэ бзылъфыгъэ лъакъчэ ц1ык1угъ. Ышъхьацхэр къарэу ытамэ къэсыщтыгъэх, ынэк1апэ ынэгу къытехьэщтыгъ. Дэхагъэ гъэш1эгъони, акъыл бэлахьи и1агъэп, жьэу дак1уи, к1элищ зэтрилъфахьыгъагъ. Бзылъфыгъэм 1оф гъэш1эгъон фаш1эщтыгъэп, Мэри Кей косметикэхэр зыщэрэмэ ахэтэу, загъорэ сомэ горэ къыгъахъэщтыгъ. Епл1анэрэ сабыимк1э зэрэгъумым пае, ил1 зэрэчэфынчъэр диш1эщтыгъ.
Мэджыдэрэ Гъарунэрэ тучан ц1ык1у зэда1ыгъыгъ, ык1и а мафэм Гъарунэ тесынэу щытыгъ щап1эм. Ащ пае Мэджыдэ къыгуры1уагъэп, ауджэ зык1ыщымы1эр ышынахьык1э.
Сурэ пщэрыхьап1э шъхьангъупчъэм иплъи, хьак1эхэр зелъэгъухэм, ы1уагъ:
– Къэсыгъэх. Зэщы къэс къак1ох моджэ Винни Пухымрэ Пятачёкымрэ афэдэу. «Зэгорэ иса?» къызыупч1эхэрэм, тхьак1умк1ахьым фэдэу «Хьау!» яп1онэу уфае уаш1ы.
– К1о, хъугъэба, къемгъажьэба! – шъузым фэгубжыгъ Мэджыдэ. – Тинысэ гъумы, епл1анэрэ сабый т1эк1у ш1эмэ къыфэхъущт.
– Къызщысш1эжьырэм, гъумы зэпыт. Швейнэ машинэм фэдэу «ц1ау-ц1ау» е1ошъ, къыдегъэк1ы. Пш1эн умыш1эу ущысы хъумэ, ащ нахь гъэш1эгъони пфэш1эщт.
– О, сыдэу бэ къэп1уагъэр! Зэхябгъэхыщт.
Ар а1офэ нэс, хьак1эхэр къихьагъэх унэм.
– Шъукъеблагъ! Шъукъихь! – гуш1орэм фэдэу апэгъок1ыгъ Сурэ.
– Тучаныр адэ нэк1эу къэбгъэнагъа? Непэ ук1онэу щытыгъэба? – еупч1ыгъ Мэджыдэ Гъарунэ.
– Сык1она? 1оф тыхэт, – ы1уагъ ышы.
– Сыд 1оф? – ыгъэш1эгъуагъ Мэджыдэ.
– А! Сэлъфэ! – къэкууагъ Зарэ.
– А, Зар, зыща1. Ма, сымэджэщым утщэщт, – ыгъэ1эсагъ ил1ы.
– Хьау, сылъфэщт!
«Лъфэщтышъ, моджэ нэс къэк1уагъ», – ыгук1э ы1уагъ Сурэ.
– Ма, докторыр къэтщэщт, – ы1уагъ бысым гуащэм.
– Сыд доктор?! Докторым сежэн слъэк1ыщтэп! Аааа! Сэлъфэ! Сыд узпэтыр? Къызде1! – ри1уагъ Зарэ ил1ы.
– Сэ сыкъыбде1эк1э сыд? Мы къэхъущтыр зыфэдэри сш1эрэп! Зэгуба, докторым тегъаж, – ы1уагъ Гъарунэ.
– Тежэн тлъэк1ыщтэп! Зэгорэ шъуш1э!
– Сыд тш1эщтыр? – къеупч1ыгъ Мэджыдэ.
– Пшысэ къысфэшъу1уат.
– Зар, пшысэ къыпфэт1отэн тэ тлъэк1ыщтэп. Пшысэм уедэ1унэу уфаемэ, телевизорым пчэдыжь къэбархэр къыпфыхэдгъэнэщт, – ы1уагъ Мэджыдэ.
Л1ыр къэтэджи, телевизорыр хигъэнагъ. Къэтыныр зезыщэрэм ащ лъыпытэу ымакъэ къэ1угъ: «Президентым указ къыдигъэк1ыгъ: мы илъэсым унагъоу сабый зи1эщтыхэм материнский капитал сомэ мин шъитф аритынэу. А указым ухиубытэным пае, мэфищ къэнагъ».
Ар зызэхахым, зэк1э къэ1эсагъэх. Гъарунэ ишъхьэгъусэ еплъи, ри1уагъ:
– Зар, ук1эгъожьыгъэба улъфэнэу? Мэфищэ терэжа?
– Ары, мэфищэ уежэмэ, нахь дэгъумэ сш1эрэп, – ы1уагъ Мэджыдэ.
– Шъушъхьэк1э шъутэрэзба? Сэлъфэ!
– Зар, к1о къыгурыгъа1оба сабыим: мэфищэ ежэмэ, машинак1эм исыщт исыщт – емыжэмэ, тучаным хьэкурэгъачъэу ч1этым къырек1ок1ыщт.
– Сыдэущтэу къыгурызгъэ1ощт? Джыри зи гуры1орэп.
– Уянэ ахьам гурыбгъэ1он олъэк1ыба къап1орэр? Ащи зи егъаш1эм гуры1орэп.
– Удела! Сэлъфэ!
Сурэ а1орэм пымылъэу, къахэгущы1агъ:
– Мо, сителефоны сылъыжъугъэхъу. Скорэм сыфытеощт.
Ар ы1уи, ик1ыгъ пщэрыхьап1эм, ителефоны лъыхъунэу.
Гъарунэ ишъхьэгъусэ джыри елъэ1унэу пиублагъ:
– Зар, сомэ мин шъитф! Пщэ1эщтыр мэфищ ны1эп. Ащ фэдиз ахъщэм рыпщэфын плъэк1ыщтыр ош1а? Машинэ тщэфын тлъэк1ыщт.
– Сэлъфэ!
– Псы куахь!
– Сэлъфэ!
– Норкэ цые!
Зарэ ош1эдэмыш1эу зэ1унагъ. Ет1анэ егупшыси, къы1уагъ:
– Сит1упщыгъэмэ сш1эрэп. Нахь псынк1э хъугъэ си1оф. Сегупшысагъ. Мэфищэ сщэ1эшъущтын фай.
Сурэ пщэрыхьап1эм т1эк1у ш1агъэу къихьажьыгъ.
– Зар, скорэм сыфытеуагъ. Къэсыгъ, – ы1уагъ.
Скорэм имашинэу щагум къы1улъэдагъэм ымакъэ зэхахыгъ. Докторыр машинэм къик1и, щагум къыдэхьагъ ык1и унэм къихьагъ. Сурэ ащ пэгъок1и, пщэрыхьап1эм къырищагъ.
Хъулъфыгъэ од лъэкъчэ ц1ык1у къихьагъ, джэнэ фыжь ык1и па1о фыжь ыщыгъэу, пшъыгъашъо теоу, ерагъоу жьы къыщэу. Рэхьатэу унэм исмэ къяплъи, Зарэ еупч1ыгъ:
– Ора лъфэщтыр?
– Хьау, – ы1уагъ Зарэ.
– Хьау хъуна? Адэ сыдым пае шъукъэджагъ?
– Тык1эгъожьыгъ, – ы1уагъ Гъарунэ.
– Непэ мэфэ гъэш1эгъон. Сымэджэщым къащагъэхэр зэк1э к1эгъожьыхи, зыч1атхык1ыжьыгъ. Шъуинасып къыхьыгъ. Отделениер нэк1ы. Зышъуухьазыр, шъунек1у. Ет1анэ жъугъотыжьыщтэп.
– Ахьам тек1ыгъ. Тыфэежьэп, – ы1уагъ Зарэ.
– Сыдэущтэу тек1ыгъ?
– К1о, джащтэу. Мэфищык1э тыкъэк1ощт.
– Мэфищык1э шъухэстхэн слъэк1ыщтэп. Мэфищык1э ц1ыф щэк1 хэтхагъ. Ащ ыпэк1э мэфищэ нэк1ыщт.
– Хьау. Мэфищэ тежэн фай, а1уагъ, – къыхигъэуцуагъ Гъарунэ.
– Хэт ащ фэдэ къышъозы1уагъэр?
– Ощ нахь бэлахьы1о горэм къыти1уагъ.
– Хэт сэщ нахь бэлахьэу къышъозы1он лъэк1ыщтыр? Сэ отделением сыритхьэмат.
– О узкопрофильнэ специалистэу 1оф ош1э. Мыдрэ тэ къытэзы1уагъэм сыдрэ сэнэхьатми хеш1ык1ы. Путиныр ары къэбарыр зыгъэ1угъэр, – джэуап ытыгъ Гъарунэ.
– А, Тхьэ къытати! Джы Путиным ар ы1уагъэмэ, сытхъэжьынэу щыт мэфищык1э. Тыдэ уишъуз ахэзгъэгъолъхьанэу ары? Бадзэм фэдэу къыч1эбыбэщтых сиотделение. Ц1ыфхэр зыщызэблэк1ырэм щысымгъэлъфэщтмэ… – тхьаусхагъ докторыр.
Ащ ыуж тхьапэхэр къыштэхи, ет1ысхьэхыгъ, тхэнэу:
– Мо, зэгорэ итэжъугъатх мыщ. Амэ сшъо трахыщт. Тхак1оу тыч1эт сымэджэщым. Зи имылажьэу стхы хъущтэп, ау сымэджэщыми умыщэнэу зэгорэ къэугупшысыгъэн фай.
Ар ы1уи, ышъхьэ ет1эхъоу, т1эк1о щысыгъ.
– Къэсыугупшысыгъ. Аэробнэ остеопорознэ радикулит ык1и рецедивнэ герпетическэ остеохондроз и1эу стхыщт.
– А купмэ сыд къарык1ырэ? – къеупч1ыгъ Гъарунэ.
– Сэш1а сэ къарык1ырэр? Зэгорэ к1о ууц1эрэпхъын фай. Т1уе зы зими зэхиш1ык1ыщтэп стхыгъэр. Ма, къык1атх, – ы1уи, тхьапэр фищэигъ Зарэ докторым.
Бзылъфыгъэр тхьапэм к1атхи, докторым зиухьазырыжьыгъ.
Агъэк1отэжьи, скорэр 1ук1ыжьыгъ якъэблачъэ.
Ащ фэдизым Сулейман чъыеу, иунэ илъыгъ. Скорэм ымакъэ къызегъэущым, къэтэджыгъ, хъугъэр зэригъэш1энэу. Пщэрыхьап1эм ихьи, хьак1эхэр исэу ылъэгъугъ ык1и сэлам арихыгъ.
– Шъуипчэдыжьыш1у! Олахьэм, бэрэ сычъыягъэм. Сыд макъа къэ1ущтыгъэр? Зэгорэ хъугъа?
– Хъунк1э бэп къэнэгъар, ау хъугъэп, Тхьэм зэри1оу, – ы1уагъ Мэджыдэ.
– Зарэ тш1уалъфэ пэтыгъ, ау къедгъэш1угъ. Джы норкэ цыем тежэ, тыщыс, – къэгущы1агъ Гъарунэ.
– Къызгуры1уагъэп. Сыд норкэ цый? – къэупч1агъ Сулейман.
– Ащ фэдиз къыбгуры1он ищык1агъэп, – ы1уагъ Мэджыдэ.
Зарэ зэпигъэугъ ягущы1эн.
– Сулейман къэущыгъэ къодый. Орэт1ыси, щае ерэшъу. Тэ щап1э центрэм тык1он фай.
– Щап1э центрэм сыд щытш1эщт? – къеупч1ыгъ Гъарунэ.
– Норкэ цые къыхэсхыщт. Нек1о!
– Зэгуба! Къыпк1энагъа? Апэ лъфэба!
– Сэ сызылъфэрэм уж уахътэ ти1эщтэп, къыхэтхынэу.
– Къэнагъэм сшъхьэ уисыщт джы, – тхьаусхагъ Гъарунэ.
– Сыбгъэделэн о1ошъ ары джа. Машинэ уасэм хэбгъэхъощт маткапиталыр.
– Ашъыу, зими птрихыщтэп маткапиталыр! – къэгубжыгъ л1ыр.
– Зара, норкэ цые моджэ щыбгъотына, щап1эм ок1ок1э? – къахэгущы1агъ Сурэ. – Одэ, Сочи цые дэгъухэр мылъап1эхэу ащэх, а1уагъ.
– Силъфэгъу къэсыгъэу, Сочи сежьэщта?
– Норкэ цые арэ1уи, Гагариным фэдэу космосым убыбын, сш1ош1ы, – ы1уагъ Гъарунэ.
Сулейманы ар зызэхехым, т1эк1у егупшысагъ. К1алэр Сочи бэш1агъэу к1онэу фэягъ, ау янэ ыт1упщыщтыгъэп.
«Олахьэм, дэгъоу непэ къихьагъэхэм мыхэр. Зэ сифедэ хэсэрэха Сочи к1онымк1э?» – ыгук1э ы1уагъ Сулейманы.
– Сыдым пае Зарэ бгъэбыбыщт Гагариным фэдэу? Цыем пае къэдгъэнэна? Сэ сык1онышъ Сочи, сыкъышъуфяплъыщт цыемэ, – ы1уагъ к1алэм.
Сурэ къызщыпк1ыгъ, Сулейман ыт1упщынэу фэягъэп.
– Сочи цыяхьэ ук1он лъэк1ына, сик1ал?
– Зарэ пае сыда сымык1он? Сятэшым ишъхьэгъусэ згъэнэт1упц1эна? Сурэ ыжэ къызэтрихыгъ, зэгорэ къы1онэу, ау Сулейманы къыгъэгущы1агъэп.
– Хьау, нан! Зи къысэмы1у. Сык1ощт с1уагъэмэ, сык1ощт.
Зарэ къэгуш1уагъ ар зызэхехым:
– А, сыдэу дэгъу къэп1уагъэр? Сур, уик1алэ тимы1агъэмэ, сыд тш1эни? Мэфищык1э сылъфэщт. Ащ къанэрэм уж бэрэ темыш1эу, Сочи ерэжьэри, цые къысфыхерэх.
Сурэ ар ыгу рихьыгъэп, ау зи ы1он ылъэк1ыгъэп, зэринысэгъум пае.
Сулейман къэчэфыгъ. Сочи щыщэу, Зарем ыц1эу пшъашъэ горэ Интернетымк1э къыхигъэщыгъагъ, мазэ заулэк1э узэк1э1эбэжьмэ. Загъорэ дэпсалъэщтыгъ, зэщы зыхъурэм. Арыти пшъашъэм зы1уигъэк1эн ы1уагъ, зыщык1ощтым.
«Хъуадэмэ япхъу сыдэмыхъугъэмэ, мыдрэм сыдэхъунк1и хъун. Джы сянэ симыгъусэу, Тхьэм ы1омэ, сык1ощт псэлъыхъо», – егупшысагъ Сулейман.

Сулейман романтик чэщ фэягъ: хы куахьым исэу, мазэ остыгъэм хэсэу, шхын 1эш1ухэр 1анэм тетыхэу, пшъэшъэ дахэ ыпашъхьэ исэу. Ятэшым ишъхьэгъусэ пае цыяхьэ к1ощтэу ари1уи ибынмэ, Сочи к1уагъ к1алэр. Цыемэ нэмык1 мафэхэм яплъынэу триубыти, апэрэ 1офэу псэлъыхъо ежьагъ, Заремэ нэ1уасэ фэхъунэу.
Къалэм куахьхэр зыщызэблэк1ырэ ч1ып1э дэтыгъ. Ащ куахьэу хы нэзым 1ут горэм ресторан дахэ хэтыгъ. Къэщэнэу къыгъотыгъэм ауджэ зыщы1уигъэк1энэу морад диш1ыгъ. К1алэм зигъэк1эрак1и, къэгъагъхэр ык1и 1эш1у–1уш1ухэр ы1ыгъэу к1уагъ.
Сулейман рестораным ч1эхьагъ. Зиплъахьи, 1анэу ыубытыгъэм бзылъфыгъэ пэсэу ылъэгъугъ: ныбжь хэк1отагъэу, иш1угъошхоу, нэ къарэу, шъхьац ш1уц1э 1ужъоу. Лъап1эу фэпэгъагъ: норкэ цыем джанэ къолэн дышъэк1э хэдык1ыгъэу ык1и къещэк1ыгъэу къыч1эщыщтыгъ.
«Олахьэм, бэлахьэу ш1ыгъэм мы бзылъфыгъэр. Ащ цыеу ыщыгъым ыуасэ къисэдзэ. Ти Зарэ ылъэгъугъамэ, ынэ течэрэгъони. Ау си Заремэчкэп щытын мы щысыр. Пщэры1о бзылъфыгъэр. 1анэхэр зэхигъэк1ок1агъэн фай», – ыгук1э ы1уагъ Сулейманы. Ет1анэ 1анэм ек1уал1и, къыригъэжьагъ:
– Уипчыхьаш1у, дэхэ дэд! Моджэ зэгорэм сыщы1ук1энэу щыт. Мы 1анэр сэ тыгъуасэ сштэгъагъ. Паргоу пшхырэр десертым ыч1ып1эк1э къыпфахьыгъэу сыщэгугъу. Псынк1эу пшхыжьынышъ, уч1эк1ыжьыщт, арыба?
Бзылъфыгъэр мыгумэк1эу къеплъыгъ Сулейманы, зи къымы1оу ык1и ишхэн зэпимгъэоу. Сулейманы ар зелъэгъум, джыри къэгущы1агъ:
– Ашъыу, рестораным укъызэрэк1уагъэм пае, зэк1э лагъэм къыралъхьагъэр пк1оц1ы илъэу уч1эк1ыжьын фэ1уагъэп. Уялъэ1умэ, зэк1уац1ыщахьыни алъэк1ыщт, дыч1эпхыжьынэу. Амэ чэщым къины хъущт, ущ фэдиз пшхыгъэу.
Бзылъфыгъэр джыри Сулейманы къеплъыгъ. Ет1анэ къэгъагъэу къыхьыгъэр зелъэгъум, 1аби, къыштагъ:
– Сыда мыр? – къэгущы1агъ бзылъфыгъэр, къэгъагъ 1эрамым еплъызэ. – Слъэгъун слъэк1ырэп къэгъагъхэр, – ы1уи, псым хидзагъэх. Ащ ыуж 1эш1у къэмланэу Сулейманы къыхьыгъэхэр къышти, къызэтрихынк1э ежьагъ.
Сулейман ыгуч1э изыгъ.
– Ей, сыда пш1эрэр?! Ощ паеп мы 1эш1ур! Заремэчкэ къыфэсхьыгъ сэ мыр. Моджэ тыщызэ1ук1энэу щыт.
Бзылъфыгъэр емыдэ1оу, къызэтрихыгъ къэмланыр. Сулейман къэгубжыгъ. – Ухэта о?! 1анэм укъыпэт1ысхьагъэшъ, ущыс!
– Сэ сы Заремэчк.
– О у Заремэчкэна? Гъунджэм уиплъагъа? У Заремэшху о. Си Заремэ модель сэ.
– Сыдым имодель?
– К1о, камазым имоделэп щытын! Топ-модель! Мары, къыозгъэлъэгъущт, – ы1уи Сулейманы, телефоным тет сурэтхэр ригъэлъэгъугъэх.
Бзылъфыгъэм ителефон къышти, зэгорэ ытхыгъ. Ащ лъыпытэу псэлъыхъом ителефоны къыфэк1уагъ тхыгъэ.
– О! Си Заремэ къысфатхэ. Ытхырэр: «Уипчыхьаш1у, ситхьак1умк1ахь ц1ык1у! Уапашъхьэ сис».
Сулейман еплъыгъ бзылъфыгъэм.
– Хьау… Хьау… Хьау… Ора Заремэ?
– Сэ Заремэшхок1э къысаджэх.
– Ахьам Интернетым удэхэц1ык1оу уитыгъэба?
– «Ожидания-реальность» зыфа1орэр ош1а, сик1ал? Фильтрэмэ амыш1эщтыр щы1эп.
– Сыгу къыхэуагъ, – ы1уагъ Сулейманы, ыгу ыубытызэ. – Сиш1улъэгъу хым хэк1одагъ. Зэхэоха? Уфаемэ, моджэ щыс. 1эш1ури шхыжь, ау лъэшэу утемыгъуалъхь. Амэ укъэонышъ, зэк1э ууц1эп1ыщт. Сэ сык1ожьыщт.
Ар ы1уи, Сулейман тэджыжьынк1э ежьагъ. Рестораным ч1эк1ыжьын ы1озэ, зы к1элэшхо горэм к1ырахъо ы1ыгъэу къек1уал1и, къыубыти, ригъэзэжьыгъ. Сулейманы ыгуч1э изыгъ. К1алэр Сулейманы е1ук1и, 1анэм ригъэчъэл1агъ.
Сулейманы ымакъэ зэблихъуи, зи мыхъугъэм фэдэу къэгущы1агъ:
– А, си Зарем, ора со?!
Ет1анэ к1алэм зыкъыфигъэзагъ:
– Опсэу, сикъош, сызэрэбгъэк1отагъэмк1э.
– Зыч1игъэонэу фэягъ, – ы1уагъ к1элэшхом.
– Зыч1эзгъэона шъыу? Жьы къабзэ къэсщэнэу сыфэягъ. Ш1улъэгъум сетхьалэ. Зарем, шхыба 1эш1ур. Гур къыдещае, шъхьэм дэгъоу 1оф регъаш1э.
– Серёжа, мо, хэ1аб апэ, – ы1уи, к1алэм 1эш1ухэр фищэигъ Заремэ. К1алэм зы ышти, ышхыгъ.
– Хъущт пшхы, – ы1уагъ.
– Опсэу, Серёжа, псаоу укъэзэрэнагъэмк1э, – ы1уагъ Сулейманы.
Заремэ т1эк1о щыси, еупч1ыгъ псэлъыхъом:
– Сыд, Сулейман? Къэ1уат джы. Уфутболиста? Е сыбгъэделагъа?
– Ашъыу… Ар зэрэхъугъэр ош1а? Шъыпкъэу п1ощтмэ, сэ тучан си1эу сэлажьэ. Гъомлапхъэхэр ык1и унэ 1эдэуадэхэр сэщэх. Уиунэк1э зэгорэ уищык1агъэмэ, къа1о. Зэк1э къыостыщт.
Заремэ т1эк1о едэ1уи, ителефон къыштагъ.
– Мо, къысфэптхыщтыгъэр сыгу къэгъэк1ыжь: «Зарем, сыгу птыгъугъэ. Джы си1эу къэнагъэр зэк1э оуй. Уи Сулейман шъоу».
– Олъэгъуа Т9-ым зэхиш1ахьыгъэр? Сэ стхынэу сызфэягъэр: «Зарем, сыгук1э сысэкъат. Тызэдык1ыгъун тлъэк1ыщтэп. Опсэу, отхъэжь, хъярк1э. Уи Сулейман дел».
– Зэхэоха? Сыд адэ узфэягъэр, укъызэджэм рестораным?
– К1о, тыщысынэу, тышхэнэу с1огъагъ.
– Сышхэгъах, джы сычъыенэу сыфай.
– Адэ, дэгъуба. Чэщ рэхьат къыок1у ащыгъум, – ы1уи, Сулейман тэджыжьынк1э ежьагъ, ау Серёжэ к1ырахъор къырихи, трищэягъ Сулейманы. Сулейманы зызэригъэзэк1ыжьыгъ.
– Тыкъэрэшъуа, Зарем? – ы1уагъ к1алэм.
– Серёжа! – джагъэ Заремэ.
Серёжэ Сулейманы дэжь ек1уал1и, къылъыхъуахьынэу ежьагъ. Къелъыхъуахьыфэ нэс Сулейман мощтэу ри1уагъ к1алэм:
– Серёжа, хъулъфыгъэм фэдэу къызгурыгъа1ори, къызде1эба. Ковид сыхъугъэу е1оба.
Серёжэ зэхимыхырэм фэдэу зиш1ыгъ.
– Зэк1э къабзэ, – ри1уагъ Заремэ.
Сулейман фэмыяхэу, Заремэ дэжь ек1уал1и, къыдэшъонэу ежьагъ.
– Зарем, сэ сызгъэгумэк1ырэр джы ош1а? Тиромантик чэщ нахь чыжьэу хахьэмэ, Серёжи къытхэтыщта?
– Ар о къыолъытыгъ, – ы1уагъ Заремэ.
– Сэмэркъэунэр уик1ас, сызэрэхаплъэрэмк1э.
Сулейманрэ Зэремэрэ къашъохэзэ, ош1эдэмыш1эу куахьыр къэсысыгъ. «Тыч1ехьэ!» – а1уи, ц1ыфхэр ечъэжьагъэх.
– Сикуахь ч1ехьэ! – къэкууагъ Заремэ.
– О уикуахьа мыр? – ыгъэш1эгъуагъ Сулейманы.
– Сэсый адэ! Къыос1онэу игъо сифагъэп. Одэ лъэп1аеу сщэфыгъэ къошыныр къашт!
– Сыд къошын, Зарем?! Тыч1ехьэ! – Сулейманы ыш1эщтыр ымыш1эу къэгумэк1ыгъ.
– Серёжа! Одэ, есыри катерыр къэф! – екууагъ Заремэ икъэгъэгъунак1о.
Серёжэ ащ лъыпытэу псым хапк1и, зэгорэм есыгъ. Сулейманы ышъхьэ зыдихьыщтыр ымыш1эу, к1эзэзэу щытыгъ. Ащ ыуж хъугъэр пк1ыхьып1э 1аем фэдэу ыгу къэк1ыжьы. Сыдэу щытми, иакъыл иеу зэхъужьым, псым хэсыгъ, пчъэшхом тегъэк1агъэу. А пчъэшхом Заремэ тесыгъ.
– Зарем, ш1у усэлъэгъу. Зызэблэтэгъэхъуба тыздэщысымк1э, – ы1уагъ Сулейманы, егъэзыгъэу Заремэ еплъи.
– Сэри ш1у усэлъэгъу, Сулейман. Лъэшэу, лъэшэу. Ау зызэблэтхъущтэп, – ар ы1уи, т1эк1у дэ1уагъ бзылъфыгъэр. – Зэхэоха? Куахьыр ч1ихьагъ.
– Сэри т1эк1у ш1эмэ сыч1ихьащт, – ы1уагъ к1алэм.
– Ашъыу, бэ къэмы1у. Америкэм нэс сыптесэу джыри уесыщт.
– Хъущта ащыгъум уикъошын ст1упщы?
– Уст1упщыщт сэ! Лъэп1аеу Чехием къисщыгъагъ сэ мыр.
– Къошыныр сэ зэгощтэу с1ыгъын, о пчъэу узтесым уфэ1ыгъыщтмэ сш1эрэп нахь.
– А, Сулейман, уделэ дэда? Зыбгъэфэбэнэу уфаемэ, мы къап1орэр къек1ухэрэп. Сэщ паеп мы пчъэр зык1ыч1ихьэрэр. Шхынэу с1ыгъымэ апай нахь.
– Сыд шхын?
– Куахьым зэк1эмэ зызк1а1эжьым, шхынэу 1анэм къытенэгъагъэр бэ дэдагъ. Згъэк1одына?
– Шхыныр зыдэбгъэуцун бгъотыгъ. Сэ сыздэбгъэт1ысын бгъотырэба? Идзыжьыри, сытегъэт1ысхь пчъэм.
– Удела? Шхыныр иудзыжьыныр хьэрам.
Ар ы1уи, термосыр къыштагъ Заремэ, щае стыр ешъонэу.
– Термосыри къыздэпштэнэу игъо уифагъа?!
– Куахьыр сыхьат псауэ ч1ихьагъ. Ащ нэс гидрокостюмри зыщыслъагъ.
– Гидрокостюмыри пщыгъа?! – ыгъэш1эгъуагъ Сулейманы.
Ет1анэ фэмылъэк1ыжьэу, гъыбзэ орэд къы1онэу ежьагъ к1алэм:
– А, сэ сш1агъэмэ сызэрэл1эщтыр, бзыу тхьаркъо фыжьым фэдэу сыбыбыни...
Ош1эдэмыш1эу спасательхэм амакъэ граммофонк1э къэ1угъ:
– Зэгорэ псауа мыщ?!
– Ары! Псау! – къэкууагъ Сулейман.
Ау Заремэ Сулейманы ыжэ ыубытыгъ, куон ымылъэк1ынэу.
– Тыда уздежьагъэр? Романтик чэщ орыба фэягъэр? Сэ романтикэм сыпылъ, о спасательмэ уякуо.
– Зарем, 1эмал си1эп!
– 1эмал уимы1эмэ, ш1улъэгъур к1одыгъ. Ш1улъэгъур щымы1эмэ, пчъэри блэсык1ыгъ.
Ар ы1уи, Сулейманы къошыныр къы1ихыжьи, пчъэу зыпыш1агъэр ригъэт1упщи, псым хидзагъ ипсэлъыхъо.
Спасателэу къэк1уагъэр Серёжэу къыч1эк1ыгъ. Ымакъэ граммофонк1э джыри зызэхехым, Заремэ ар къыш1эжьыгъ.
– Серёжа, моджэ сыщы1! Одэ, къэф катерыр! – екууагъ Заремэ икъэгъэгъунак1о.
Серёжэ катерымк1э пчъэм къесыл1агъ. Заремэ апэ ригъэт1ысхьи, къошынымрэ ык1и 1алъмэкъэу шхынхэр зэрылъыгъэмрэ рилъхьэхи, 1ук1ыжьыгъ. Ау ымыш1ахэу джыри зы 1алъмэкъ пчъэм къытринагъ.
Зы1ок1ыжьхэм уж, Сулейман къэгуш1уагъ. К1алэр пчъэм есыл1агъ ык1и тет1ысхьагъ. Т1эк1о к1эзэзэу зытесым, 1эк1э пчъэр ригъэсынэу ежьагъ 1ушъом нэс. 1ушъом зынэсым, Заремэ 1алъмэкъэу пчъэм къытыринагъэм гу лъитагъ. Сулейман шхэнэу фаети, зы шхын горэ ригъотэнэу щыгугъугъ. Ау 1алъмэкъыр къызызэтрехым, Заремэ иноркэ цые илъэу ылъэгъугъ.
«Гидрокостюмыр зыщилъэ зэхъум, цыер зыщихыгъ щытын. Сыдэу дэгъу мыр къызэрэщинагъэр. Зарэ фыдэсхьыжьыщт цыер, шъхьафэу сылъымыхъоу. Олахьэм, мыщ фэдэ романтик чэщым уж зими уфэежьынэп улъыхъунэу», – ыгук1э ы1уагъ к1алэм.
Сыдэу щытми, Сулейман псым къыхэк1ыжьыгъ. Нычэпэ чъы1э мыл1эным пае, цыер зыщилъи, лъэсэу гъогум техьагъ. Машинэу блэк1ырэ горэ къыгъэуцуи, Сочи къик1ыжьи, иунэ нэсыжьыгъ.
Сулейман ц1ынабзэу, норкэ цые фабэр ыщыгъэу, иунэ ихьажьыгъ пчэдыжь нэфшъагъом. Яни яти джыри чъыещтыгъэх, ащ пае зэхахыгъэп зи. К1алэр ичъыяп1э занк1эу к1уагъ.
Чэтыу хьаджэр ип1эк1оры хэлъыгъ, мычъыеу, зэбзэижьэу. К1алэр зелъэгъум, къэгущы1агъ ш1унк1ым хэсэу:
– Сыд къыохъул1агъэр, Сулейман? Инстраграмым ифильтрэмэ уагъэдели, псы чъы1эм т1эк1у укъыхэсыгъа?
– Ашъыу, ар Зэремэшхоу къыч1эк1ынэу сш1агъэмэ, сэ ныбжьи сык1ониеп псэлъыхъо. Романтик чэщыр Титаникым фэдэ хъугъ. Ышхыгъэм иш1уагъэк1э куахьым фэмылъэк1эу ч1ихьагъ.
– Ащ фэдэ шъуз о ныбжьи пфэгъэшхэк1ыщтэп. Къэбгъахъэрэр икъущтэп, Сулейман. Куахьыр мыхъуми псым ч1ихьагъ, чыжьэу к1уагъэп, зытетхагъэри ежьыр. Ар къапщэу, джэхашъом зыпхырызырэм, сыд пш1эщтыр? Ремонтыр о уиахъщэк1э пш1ын фае хъущт.
– Тэрэз п1орэр. Олахьэм, учэтыу 1ушым. Ащи сегупшысагъэп.
– К1о, мыхъуми Сочи къэплъэгъугъ. Норкэ цые ш1агъуи Зарэ къыфэпхьыгъ, – ар ы1уи, чэтыур цыеу Сулейманы ип1эк1оры тыридзагъэм хэгъолъхьагъ.
Ар зелъэгъум, Сулейман къэгубжыгъ:
– Мо, хэк1! Ухэлъынэу къэсхьыгъэп сэ мыр. Ерагъоу куахьым псаоу къисхыжьыгъ.
Чэтыур къык1ащти, хэк1ыгъ цыем ык1и п1эк1орым епк1эхыгъ.
– Сэ сыфэгу1э чэщи, мафи. Къэщэнхэм сыфяплъы. Ежь ицыежъы шъхьасы, – ы1уагъ чэтыум.
– Хэт ш1о мыщ фэдизэу узэплъырэр сэщ пае?
– Норкэ цые сэщ пае зыпщэфырэм, къыос1ощт.
– Пшъхьэ регъэх сиунэ. Зэрэпсаоу уащагъэк1и, цые уасэ пк1эк1ыщтэп. Цые зымыуасэм цые фэсщэфыщт, ара?
Чэтыури къэгубжыгъ ащ лъыпытэу:
– Ащыгъум т1эк1о джыри псэлъыхъу. Мариночкэ, Заремочкэ о1ошъ, илъэс щэк1э хэ хъугъэшъ, ущыс.
Ар ы1уи, чэтыур ик1ыгъ унэм, пчъэу 1уубгъук1ыгъэм дэк1и.
Сулейман гъэпк1ып1эм ихьи, зиукъэбзыжьи, гъолъыгъ, зигъэпсэфынэу чэщ мычъыем уж.

Сулейман Сочи къызэк1ыжьыгъэр мэзит1у хъугъ. Ащ къыщырык1уагъэр ибынмэ аригъэш1агъэп, мыгумэк1ынхэм пае. Ятэшы ишъхьэгъусэу Зарэ ащ нэс лъфагъэ, епл1анэрэ шъао къафэхъугъ. Ащи иноркэ цые 1уигъэк1эжьыгъ, Сочи тучан горэм къыч1ихыгъэу ри1уи.
Ау адыгэмэ я Санта-Барбарэ мыухыжь. Зэгорэ мылъфэ рапш1эзэ, адрэр мал1э. Хьакъуймэ къапыш1ахьыгъэу бзылъфыгъэ ныбжь хэк1отагъэ горэм, К1эныбэмэ япхъоу, дунаир ыхъожьыгъ. Ащ ихьэдагъэ ежьагъэх. Мэджыдэ ык1и Сурэ яунэкъощхэу Гъисэрэ Гощпакъэрэ адэк1уагъэх ямашинэк1э. Гъисэ машинэм 1усыгъ, Мэджыдэ ащ госыгъ, бзылъфыгъит1ур ык1э пысыгъэх.
Гъисэ хъулъфыгъэ рэхьат оды ц1ык1оу щытыгъ, ренэу зэгъэфагъэу ш1ыгъэу. Бэ ы1ощтыгъэп, ишъузи пэгущы1эщтыгъэп. Узеплъырэм, зил1ым Тхьэ етагъэу къыпщыхъущтыгъ. Ишъхьэгъуси шъуз шъабэу щытыгъ, бзылъфыгъэ дэхэшху зыфа1орэм фэдагъ. Ц1ыфмэ ахахьэ хъумэ, зигъэк1эрэк1эныр ик1эсагъ. Ащ пае хьэдагъэми зыфиухьазыри, ежьагъ: ышъхьац ш1уц1эк1э ыгъэлагъ ык1и ы1этыгъ, шъхьатехъо къолэныр дахэу къытещынэу, и1эбжъани аригъэш1ынэу игъо ифагъ. Джанэ плъыжь зэхэжъыуахьырэм к1эпхын ш1уц1э, мыч1эхэр хэсэу, пилъхьагъ, анахь дышъэ лъап1эу и1эхэр зыпилъхьагъэх.
Машинэм исыхэу к1охэзэ, Сурэ къэупч1агъ:
– Зэшыпхъуит1умэ язэу хэт со л1агъэр: Хъарета е Сарета? Ренэу зэхэсэгъэк1уак1эх.
– Гъис, Саретэу нахьык1эр арыба щымы1эжьыр? – еупч1ыгъ Гощпакъэ ил1ы.
– Ары, зэра1уагъэмк1э, – джэуап ытыгъ Гъисэ.
– Тхьэм джэнэт лъап1э рет. Зэшыпхъуит1ури дэк1огъахэп. Сарет тхьамык1эм хэтэрык1 къэмланхэр зэрилъашъоу тесыгъ гъогум, щэу егъаш1эм. Хъарет, нахьыжъыр, адэ сыдэу щыт? 1эплъэк1хэр джыри еща? – джыри къэупч1агъ Сурэ.
– Ары щытын. И1эплъэк1 тучан зэфебгъэш1ын плъэк1ыщтэп ащ. Л1агъэми, къэтэджынышъ, к1ощт щэнэу, – ы1уагъ Гощпакъэ.
Сурэ ет1анэ Гощпакъэ пэк1эрэплъыгъ ык1и дышъэ пшъэхъу гъумэу ыпшъэ илъым ына1э тридзагъ.
– Пшъэхъу ш1агъо къиплъхьагъ, Гощпакъ, – ы1уагъ Сурэ.
– Мыр бэш1агъ зыси1эр. Идгъэлъынэу игъо тифэрэп. Хьэдагъэ горэм тыдэк1ымэ, зытэгъэк1эрак1э нахь.
– Адэ, тыдэ джыри зыщыбгъэк1эрэк1эщт? – дыригъэштагъ Сурэ.
Гущы1э пэтхэзэ, апэ итэу к1орэ машинэхэр къызэхэуцонк1э ежьагъэх. Бэк1ае щытыгъэх. Мэджыдэ езэщи, ыпэк1э ихъуахьырэм еплъынэу, зыкъыригъэщыгъ. Гъогум зэныбджэгъуит1у машинэхэм арысэу зэ1ук1агъэх ык1и зэдэгущы1энхэу къэуцугъэх, ауж ит машинэхэр амгъак1оу, ащ пае бгъуит1умк1и къызэхэуцуагъэх.
– Тытхъэжьыгъ! Ахэмэ яадыгэ къэбар амыухэу, тынэсынэп тыздежьагъэм. Мо, афэгъэбыу, – ри1уагъ Мэджыдэ Гъисэ.
Л1ым ыгъэбыугъ, адрэ машинэмэ арысхэми афагъэбыунэу рагъэжьагъ апэк1э итмэ. Ныбджэгъуит1ур губжыгъэхэу къиплъыхи, джыри гущи1ит1у зара1уи, ежьагъэх. Ащ лъыпытэу ауж итыгъэ машинэхэри зэхэк1ыгъэх, аузэгъо хьэдагъэм нэсыгъэх.
Урамым машинэхэри, ц1ыфхэри зэхэтыгъэх.
– Къаштэ конвертэу афэтщэищтыр. Тц1эхэр атестхэнэу сщыгъупшагъ, – ри1уагъ Сурэ Мэджыдэ, машинэм къызек1ыхэм.
– Мэфэк1 мафа мы укъыздэк1уагъэр, конвертым ц1эхэр тептхэнэу? – ыгу рихьыгъэп л1ым.
– Мэфэк1–мымэфэк1 и1эп ащ. К1эныбэмэ яшэн сэш1э сэ. Чылэр зызэхэк1ыжьырэм, т1ысынхэшъ, тхьапэм тратхэщт шъхьаджи къыхьыгъэр.
Ар ы1уи, Сурэ конвертым ац1эхэр атритхагъэх, ет1анэ щагум дэхьагъэх. Зыдахьэхэм, Зарэу бэмыш1эу лъфагъэр чыжьэк1э алъэгъугъ, норкэ цыеу Сулейманы Сочи къыфырихыгъэр ыщыгъэу.
– Гъарунэрэ Зарэрэ къэсыгъэх хьэдагъэм. Иноркэ цые къызщи1угъ фэбаем, – ы1уагъ Сурэ.
– Адэ, хьэдагъэм зыщымылъэщтмэ, сыдк1э уищык1агъ цыер? Фабэми пщэ1эщт. Си1агъэмэ, сэри зыщыс1уни, – ы1уагъ Гощпакъэ.
– Тэ цые тфэзыщэфын егъаш1эм дгъотыгъэп, – тхьаусхагъ Сурэ. Ар Мэджыдэ зэхихыгъ.
– Хъугъэ, къемгъажь. Зари ыгъотыниеп, Путиныр мыхъугъамэ, – фэгубжынк1э ежьагъ ишъузы.
– Уицахь тегъэлъ. Тхьэм Путиныр ерэгъэпсау. Маткапиталыр къызеугупшысым, псапэ ыгъэхъагъ. Тэ тыкъэзэрэхимыубытэщтыр ары 1офыр, – ы1уагъ Сурэ.
– О укъыхимыубытэщтми, тик1алэ къедгъащэмэ, къыхиубытэщт.
– Тик1алэ норкэ цые сыдк1э ищык1агъ? Сэры зищык1агъэр нахь.
– Норкэ цые 1офа шъыу? Машинэ горэ рытщэфыгъамэ, нахь тэрэзыни, – ы1уагъ Мэджыдэ.
– Зэ! Симаткапитал машинэм хэбгъэхьащт, ара?!
– Сыдым уиматкапиталы ыш1ыгъ? Нысэу ти1эщтым иматкапитал нахь.
– Дэгъоу сыгу къэбгъэк1ыгъ. Нысэми норкэ цые фаеу зи1орэм, сыд тш1эщтыр? Бырсыр къик1ыщт. Ащыгъум ищык1агъэп маткапитал, – пиупк1ыгъ Сурэ.
1оржъорыныр аш1охьайнапэу, щагъэти, Мэджыдэрэ Гъисэрэ хъулъфыгъэмэ ахэхьагъэх, яшъхьэгъусэхэр бысым гуащэм фэтхьаусхэнхэу ихьагъэх унэм.
Зэрыхьагъэхэм адыгэ унэм итын фаер зэк1э итыгъ: къызэк1уи, къызэмык1уи. Обой гъожьэу дэпкъым егъэпк1ыл1агъэхэм дышъашъо хэщыгъэхэр атетыгъэх. Сурэтышхохэр дэпкъым пылъэгъагъэх: зыр къолэнэу, адрэр ш1уц1эрэ плъыжьырэ зэхэлъэу тхыгъэу. Пэ1ухъо 1ужъу отэгъухэр шъхьангъупчъэмэ а1улъыгъэх. Диванышхоу пчэгум итыгъэр бэлахьэу ш1ыгъагъ, ау лэгъэ дэгъэуцуап1эу ыбгъук1э щытыгъэм дыригъащтэщтыгъэп. Пкъыгъоу зэк1э унэм итыгъэхэр иныгъэх ык1и лъэп1агъэх, ау зэфэмыдэ-зэфэмыш1угъ.
Сурэрэ Гощпакъэрэ заплъахьызэ, бзылъфыгъэхэр зэрысыгъэ унэм к1уагъэх. Ау, пчъэблым дэмык1ыхэ рапш1эзэ, алъэгъугъэр гъэш1эгъон. Саретэу, щымы1эжьэу зыфа1уагъэр, пчэгум бзылъфыгъэмэ ахэсыгъ. Сурэ ыгу къэуцу пэтыгъ.
– Гощпакъ, ори мыр олъэгъуа? – 1ушъашъэзэ, еупч1ыгъ.
Гощпакъи щтагъэу Сурэ еплъыгъ.
– Сэлъэгъу фэд.
– Саретэу щымы1эжьыр ара тапашъхьэ итыр?
– Ары щытын.
– К1о, тыкъэк1огъахэмэ, тегъэк1уал1эри, тыфэгъэтхьаусх.
– Хэты пай уфэтхьаусхэщт ахьам?
– Мары, зэдгъэш1эщт.
Бзылъфыгъит1ур къызехьэхэм, адрэ шъузыхэр къэтэджыгъэх.
– Тхьэм ыужыпкъэ мафэ шъуфеш1! – а1уагъ Сурэрэ Гощпакъэрэ, К1эныбэмэ ял1акъо щыщ бзылъфыгъэмэ язырызэу як1уал1эхэзэ. Ащ ыуж ыбгъук1э агъэт1ысыгъэх, пхъэт1эк1ухэр къафахьи.
Сурэ ныо горэ жьабгъук1э госыгъ. Шъхьатехъо ч1эгъым ышъхьац фыжьхэр т1эк1у къыч1эщыщтыгъэх. Иджэнэ къолэны ычы1у цые хъыгъэ гъопэк1ако телъыгъ. Ар т1эк1о апэк1эрэплъыгъ бзылъфыгъит1оу къихьагъэхэм. Ет1анэ, адрэмэ зэхамыхынэу, мак1эу Сурэ дэгущы1энэу къыублагъ:
– О Хьакъуймэ уряныс щытын. Бэш1агъ узысымылъэгъугъэр.
Сурэ бзылъфыгъэм еплъи, къыш1агъ къыдэгущы1эрэр:
– Дэхэнагъу, ора со? Укъэсш1эжьыгъэп. Сыдэу шъущыт?
Дэхэнагъо К1эныбэмэ чыжьэк1э къапыш1ахьыгъагъ ык1и Хьакъуймэ янэ1уасэу щытыгъ.
– Опсэу, Сур. Дэгъу, уезэгъыщт. Шъоры?
– Тэри ц1ык1у-ц1ык1у.
Дэхэнагъо дэгущы1эфэ нэс, Сурэ пэк1эрэплъыщтыгъ Саретэу зихьэдагъэ къыздэк1уагъэм.
«Зэ, сыфэсакъызэ, сык1эрэупч1а мы хьэдагъэу тыкъыздэк1уагъэм икъэбар?» – ыгук1э ы1уагъ Сурэ.
– Сареты ыгу дэи хъугъэу зытэш1эм, тыгумэк1ыгъ. Ау къэтэджыжьыгъ, сызэрэхаплъэрэмк1э, – къыригъэжьагъ Сурэ.
– Ары, ащи ыгу ыгъэгумэк1ы хъугъагъ. Ау доктор дэгъу горэм рагъэлъэгъугъ.
– Ащ фэдиз и1эзагъа а докторым, къыгъэтэджыжьын ылъэк1ыгъэмэ? – ыгъэш1эгъуагъ Сурэ.
– Ары. И1эзагъ. Тыгъуасэ мэфэ реным щылъыгъ. Къэтэджынэп тш1ош1ыгъ. Ау докторым ы1уагъэр зетэш1эфым, къэхъужьыгъ. Сурэ ынэхэ къик1ыгъ.
– Гъэш1эгъоны п1орэр. Адэ, а докторым гу уз закъор ара трихырэр? Сыбг илъэс пчъагъэм мэузы. Зэгорэ риш1эн лъэк1ыщта?
– Сыгугъурэп. А докторыр кордиолог. Гу узыр ары зыпылъыр. Ау сеупч1ын Сареты.
– Ал, хъугъэ! Умгъэгумэк1. Ущ фэдиз къин ылъэгъуи, къагъэнэхъэжьыгъэу…
– Ары, шъыпкъэ. Къинышхо ыпшъэ дэфагъ. Пшыпхъу бгъэ1ылъыжьыныр псынк1а? Ош1эдэмыш1эу Хъареты дунаир ыхъожьыгъ.
Дэхэнагъо ар къызе1ом, Сурэ къыгуры1уагъ зэшыпхъуит1умэ язэу Хъарет зэрэл1агъэр. Гощпакъэу сэмэгумк1э госыгъэм зыфигъази, е1ушъэшъагъ:
– Зэхэоха, Гощпакъ? Тыхэукъуагъ: нахьыжъэу Хъарет ары щымы1эжьыр.
– Гъисэ щорэм ренэу зэгорэ зэхигъэк1ок1эщт, – губжыгъ Гощпакъэ.
– Уицахь тегъэлъ. Кордиологыр сэры зищык1агъэ хъугъэр, зысэлъэгъум Сарет.
Бзылъфыгъит1умэ агу ыт1упщыгъ, хъугъэр къазгурэ1ом.
Сурэ нахь рэхьаты зэхъум, Дэхэнагъо джыри зыфигъази, гущы1эныр дыпидзэжьыгъ.
– Сыдэу уик1алэхэр щыт, Дэхэнагъу?
– Дэгъу. Т1уми къащагъ. Зым сабый и1. О уик1алэ джыри къыщагъэба?
– Хьау. Илъэс щэк1э хэ ыныбжь, къедгъэщэн тлъэк1ырэп. Джы ныбжьык1эу къежьагъэхэр унагъо фаехэп. Тпшъэ дэсыхэу, щы1энхэу ары.
– Ары. Сыдэу пш1ын? Зэхэоха? Джэгумя бгъэк1он фай. Зэгорэ къыхигъэщынк1и хъун. Делэкъомэ як1алэ т1эк1у ш1эмэ къыщэнэу щыт, а1уагъ. Ащ иджэгу бэ пшъашъэу къек1ол1эщтыр. Зэ зышъуплъахь, – Дэхэнагъо фи1отагъ Сурэ къэбарыр.
– Делэкъомэ як1ал о1уа со? – ыгъэш1эгъуагъ Сурэ. – Ахьам ащ бэш1агъэба къызищагъэр.
– Ик1ыжьыгъагъ апэрэ шъузэу и1агъэр, Хьабэхъумэ я Марзет ыц1эу ЗАГСым 1утыр. Джы ет1уанэу къещэ.
– Марзет амэ тхъэжьыщт, ЗАГС-ым л1эу и1агъэр ет1уанэрэ шъузым гуитхэщтымэ. Джары, хъулъфыгъэхэр… – ыгу къеозэ, къы1уагъ Сурэ. – Ар сыд джы? Делэкъомэ джэгу аш1ыщт, ара?
– Арэу а1уагъ.
– К1огъэн фай ащыгъум. Хэты ыш1эрэ, Сулейманы пае зэгорэ къыхэдгъэщынк1и хъущт.
Бзылъфыгъэхэр т1эк1о джыри щысыгъэх. Ет1анэ зэщыгъо зэхъум, Сурэ люстрэу к1ашъом пылъым ына1э тридзагъ ык1и Дэхэнагъо дэжь джыри зигъэзагъ:
– Мы люстрэу пылъагъэм 1апч заулэ пызыгъэмэ сш1эрэп.
– Ары. Набдзэ1убдзаплъэу къэплъэгъугъ. У люстрэр илъэск1э узэк1э1эбэжьмэ защэфым, лъэсэу къалъэшъузэ, Хъарет тхьамык1эу щымы1эжьыр ымыш1ахэу щыц1алъи ч1ыгум, ебэджыгъ, – къы1отэнэу ригъэжьагъ Дэхэнагъо.
– Аллахьэ! Зебэджым, зи риш1агъэба?
– Риш1эна? Къэтыубытыжьыгъ люстрэр.
– Хъарет адэ хэты къыубытыжьыгъ?
– Хъарет 1офа? Люстрэу лъэп1аеу ащэфыгъэр псаумэ хъугъэ. Ау 1апч заулэ пызыгъагъ.
– К1о, 1апч заулэк1э хэк1ыжьыгъэхэмэ, хъугъэ.
Гущы1э пэтхэзэ, бзылъфыгъэ ныбжьык1ит1у къихьагъэх унэм, гуубатхэр ык1и псы 1эш1ухэр а1ыгъыхэу. Унэм исыгъэмэ зырызэу як1уал1эхэмэ, хагъэ1эбагъэх.
Сурэ джыри, ыш1эн ымыш1эу, зиплъахьыгъ ык1и дэпкъым къетэкъохыгъэ горэ ынэ пэк1эфагъ. Гощпакъэ дэжь джы зигъэзагъ:
– Гощпакъ, къысш1ош1а, е дэпкъым оджэ къогъум къетэкъохыгъа?
– Хьау, къыпш1ош1ырэп. Къетэкъохыгъ. Сэри гу лъыстагъ.
– К1о, илъэс 1анэм нэс агъэтэрэзын щытын, – ы1уагъ Сурэ.
– Ары, илъэс 1анэм ехъул1эу хахъо горэ уимы1эмэ, хьайнапэ хъун.
Аузэгъо щэджагъо хъугъ, хьадэр дахынэу игъо къэсыгъ. Ц1ыфэу хьэдагъэм къек1ол1агъэхэр щагум щызэрэугъоигъэх. Ефэндыр къахэуцуи, гущы1э къыригъэжьагъ.
– Мыр ефэндык1эу къагъэк1уагъэр ара со? – Сурэ еупч1ыгъ Гощпакъэ.
– Ары. Адрэ ефэндыр трагъэк1ыгъэба.
– Сыд лажьэ и1эу?
– ИГИЛ-ым хэт а1уи, макъэ агъэ1угъ.
– Зынэмысын щы1эп мы сэраджэ купыр. ИГИЛ моджэ сыдым къыдихьагъ? – ыгъэш1эгъуагъ Сурэ.
Ц1ыфхэр ефэндыр къызэрэгущы1эрэм едэ1угъэх, ащ ыуж Тхьэм елъэ1угъэх. Тхьэлъэ1ур заухым, хьадэр фыжьык1э щахьыгъэу, къырахыгъ. Бзылъфыгъэхэм гъыныр къырагъэжьагъ, адыгэ хабзэу щы1эмк1э.
Чылэ ешъуак1о горэ ащ фэдизым щагу к1оц1ым ыбгъук1э щысэу, апэк1эрэплъыщтыгъ.
– Ооо! Ягъырнэнэшъу къырагъэжьагъ джы. Одэ, щыуанмэ ащ ыпэк1э шъуалъыплъ, ешъуак1омэ дамыхыныхэм пае. Гъуч1хэр зыштэрэм зяптык1э, зы бэщэрэб уасэ къахэк1ыщт, – ы1оу щысыгъ ешъуак1ом, хьадэр дахыфэ.
Ау ц1ыфмэ зэхамыхырэм фэдэу заш1ыгъ. Бзылъфыгъэхэр зэпэк1эрэплъыщтыгъэх, нахь лъэшэу гъырэм енэкъокъухэу.
Гощпакъэ Сурэ ри1уагъ:
– Хьэц1ац1эмэ янысэ бэлахьэу егъае.
– Ар бзылъфыгъэ чан. Сыдырэ хьэдагъи упэш1уек1он плъэк1ыщтэп. Псым ытхьалэрэм фэдэу регъэлыц1эжьы.
– А, синан! – ыгуч1э изыгъ Гощпакъэ, к1о пэтзэ.
– Сыд къыохъул1агъэр? – къеупч1ыгъ Сурэ.
– Слъакъо ут1эрэбгъу пэтыгъ, зыгъаерэмэ сяплъызэ.
– Фэсакъ! Зыгъаерэмэ уяплъызэ, ори удгъэ1ылъын фае хъущт.
– Убзэгу зэпэк1! Къэмы1оба мыщ фэдэ бэлахь!
Ахэр а1офэ, хьадэр щагум дахыгъ, ау чэмхэр щызэрэугъоигъэх урамым, ц1ыфхэр амгъак1оу. Ц1ыфи, чэми зэхэк1уахьыгъэх, зэхэпш1ык1ынхэ умылъэк1эу. Хьадэу ахьырэр ары ны1эп ышъхьагъык1э къэлъагъощтыгъэр.
Мэджыдэ хъулъфыгъэу апэ итмэ ахэтыгъ. Чэмхэр зыблэк1ым, л1ымэ т1эк1у къахэк1и, зиутхыпк1ыгъ. Инэ1уасэ хъулъфыгъэ горэм ет1анэ ек1уал1и, ы1уагъ:
– Сыщымы1эжьы зыхъурэм, Аллахьым пае, мощтэу сыдэшъумых. Крематорий горэм сышъущэри, къошыным силъэу сыдэшъухыри, жьым сыхэжъогъэхьажь.
– Ар уишъхьэгъусэ фэгъэпыт, нахь сэ къысэмы1у, – къыри1ожьыгъ л1ым.
– Сишъхьэгъусэ егъаш1эм сыщы1энэу фай. «Уемышх, уемышъу» – джары тызхэтыр. Семышхэу ык1и семышъомэ, мафэ къэс адыгэ хьэдагъэмя сык1оу сытетыщта, илъэсишъэ сэгъаш1эфэ нэс?
– Ныо къэбарыр къырафэк1ынэу як1асэшъ ара, хьэдагъэмя ахэр зык1ак1охэр. Ащыгъум ахъщэ етыри, бутик горэм гъак1о, ауджэ щы1оржъорынэу.
– Дэхэ–дахэу сшъхьэ ик1ынэу сэрэш1и, ахъщэ гъэ1ылъыгъэу си1эр зэк1э естынышъ, бутикым къэтыфэ, дунаир схъожьыщт.
– Сыд п1орэ, Мэджыд?!
– Умыгумэк1. А корокодилэу сызхэсым псынк1эу ар уигъэш1эщтэп. Умыл1эу, умытхъэу джащтэу ухэсыщт.
Мэджыдэ т1эк1у тхьаусхи, хъулъфыгъэмэ ахэхьажьыгъ. Ц1ыфхэр къэм ежьагъэх, К1эныбэмэ я Хъаретэу щымы1эжьыр агъэ1ылъынэу.

Хьэдагъэр зытек1ым, адыгэмэ яхабзэу, нысащэм зыфаухьазырынэу ежьагъэх. Делэкъомэ як1алэ къызещэщтыр къалэм къэбарэу дэлъыгъ. Хьакъуйхэри афэгуш1онхэу к1онэу щытыгъэх.
Сулейманы зыфиухьазырынэу фэягъ джэгум ык1и зигъэчэрэгъоу хьак1эщым итыгъ гъунджэм ыпашъхьэ. Зы бгъумк1э зэплъыжьыгъ, адрэ бгъумк1э зэплъыжьыгъ, ау т1эк1у зыш1опщэры1уагъ. Ыгу римыхьэу, ы1упш1э ы1орт1агъ. Янэ унэм къызехьэм, ар ылъэгъугъ.
– Уиныбэ ц1ык1у уигъэразэрэба, сик1ал? – къеупч1ыгъ Сурэ.
– Нан, зыхэзгъэк1ын фай.
– Зыхэбгъэк1ымэ, хэта зызфэбгъэдэхэщтыр?
– Делэкъомэ нысащэу я1эщтым пшъашъэу къэк1ощтхэр ары.
– Ащтэуми удах, сик1ал. Пшъашъэмэ ащ фэдизэу зафэмгъал1.
– Хьау, нан. Т1эк1у зыхэзгъэк1ын фай, ык1и къэшъуак1э зэзгъэш1энэу сыфай. Сыдэу ухаплъэрэ, адыгэ къашъом зыхязгъатхэмэ?
– Илъэс щэк1э хэ ухъугъэу, къэшъуак1э зэбгъэш1эжьыщт джы. Джэгум ощ фэдэ дэхэ сурэт хатыгъук1ымэ, уянэ сыд ыш1эщтыр? – ыгу римыхьэу, къы1уагъ Сурэ.
– Къэсщэнэу уфал1эщтыгъ. Джы сыда хъугъэр?
– Сэ къыпфыхэсхынэу сыфэягъ къэщэн тэрэз. Сыхэмытэу, а 1офым ыуж уихьащт, ара?
– Нан, сык1эц1ык1уа сэ, къэщэн къысфыхэпхынэу?
Ар ы1уи к1алэм, янэ едэонэу фэмыеу, хьак1эщым ик1и, иунэ к1уагъ.
Сулейманы ащ ыпэк1э къыгъотыгъагъ якъалэ адыгэ къашъо зыщарагъаш1эрэ еджап1э ык1и зыхаригъэтхагъ. Непэ апэрэ мафэу к1онэу щытыгъ.
Сулейманы зиухьазыри, янэ зи римгъаш1эу, ик1ыгъ унэм ык1и автобуск1э нэсыгъ къашъо еджап1эм. Къыздэк1уагъэр унэ зэтегъэпсахьыгъэ дахэм хэтыгъ. Дэк1ояп1эмк1э ет1уанэрэ этажым нэсыгъ. Хьак1эщэу зыч1эхьагъэм к1эц1ык1умэ къыщачъахьыщтыгъ. Бзылъфыгъэ ныбжьык1э иш1угъошхо Фатима ыц1эу 1усыгъ столым, к1эц1ык1ухэр ыгъэ1эсэн ымылъэк1эу.
Фатимэ нэгу фыжь ык1и шъхьац ш1уц1э гуахьэу щытыгъ. Ау пщэры1уагъэти, шъхьэгъуси, псэлъыхъуи и1агъэп. Ащ пае къэмынэу, пшъашъэ нэутхэу щытыгъ, гущы1эгъош1оу. Еджап1эр ы1ыгъыгъ, и1офхэр изакъоу зэрифэщтыгъ, машинэ бэлахьи исыгъ, ахъщэми щык1эщтыгъэп. Къашъо еджап1эм къак1орэ сабыйхэр ык1и езгъаджэхэу 1утыгъэ къэшъуак1охэр чэтыжъыемэ афэдэу зэрищэщтыгъэх.
– Мо, псынк1эу шъуч1ахьэри, шъуищыгъынхэр зэблэшъухъу! Т1эк1у ш1эмэ ежъугъэжьэщт къэшъоныр, – къахэкууагъ Фатимэ.
Ет1анэ ителефон къытеуагъ. Пшъашъэм къы1этыгъ:
– Алло! Ары, уизарплатэ къизгъэхьащт непэ. Сыд ч1ыф джыри къыостыщтыр? Тхьапш? Дэгъу. Къак1орэ мазэм къысэптыжьыщт. Сыд п1уи?! Къысэмытыжьми о1ошъ ара? Хьайнапагъэ горэ зигъа1эба! Адыгэ ахъщэк1э къыостыщт, пш1ош1а? Урыс ахъщ нахь. Дэгъу. Уахътэ си1эп, ц1ыфхэр къэк1уагъэх, – ы1уи, трилъхьажьыгъ.
Зегъэ1ылъым телефоныр, тхьаусхагъ:
– Мы къэшъуак1о купыр сыдэу паразитых шъыу. Ренэу ч1ыфэ фаех. Ет1анэ Сулейманы къеплъыгъ.
– Уимафэш1у! Орын фай непэ Руслъанэ дэжь хэтхагъэр. Къак1о, къеблагъ.
– Уимафэш1у! – ы1уагъ Сулейманы. – Цуакъэхэр къэшъоным пае моджэ къыщысэптынэу п1огъагъ, сыхаптхэ зэхъум.
– Ары. Ма, зэгу, – ы1уи, Фатимэ къэтэджыгъ.
1унк1ыбзэр къышти, цуакъэ дэгъэуцуап1эр къызэ1уихыгъ ык1и къашъо цуакъэхэр къыдихыгъэх.
– Мыр пфэш1у хъунэу сыхаплъэ. Еджэныр рагъэжьэнк1э бэп къэнагъэр. Хъулъфыгъэ т1эк1ып1эр жьабгъумк1э щыт. Непэ еджэныр зыщышъухьыщтыр ет1уанэрэ залыр ары. Руслъанэ т1эк1у ш1эмэ ыт1упщыжьыщт группэр.
– Опсэу, – ы1уи, цуакъэхэр къы1ихыгъ Сулейманы ык1и т1эк1у къыплъыхьагъ еджап1эр.
Тыди фэрэзэн тхьапэхэр дэпкъым пылъэгъагъэх, 1апч дэгъэуцуап1эмэ адыгэ лъэпкъым ехьыл1агъэ ш1ухьафтынхэр адэтыгъэх, хьашъо диван дахэхэр ч1этыгъэх, уатесэу, дэпкъым пылъагъэ телевизорым уеплъын плъэк1ынэу. Сулейманы ш1одэхагъ къыздэк1уагъэр.
Т1эк1ып1эм ихьи, зызэблихъугъ, цуакъэу къыратыгъэхэм арыуцуагъ. Адыгэ орэд макъэ къызч1э1ук1ырэ залэу, Фатимэ къыгъэлъэгъуагъэм ч1эхьагъ. Зыч1ахьэм, группэ ц1ыф т1ок1 хъоу ч1этыгъ. К1алэхэмрэ пшъашъэхэмрэ илъэс пш1ык1утф–пш1ык1ух фэдиз аныбжьэу къашъо зэрагъаш1эщтыгъ. Пчэгум к1элэегъаджэ ныбжьык1э итыгъ: к1элэ ищыгъэу, дахэу зэхэлъэу, ышъхьацхэр ш1уц1эу, ынэгук1э къуапц1эу. Джанэ гъопэ к1ако фыжь ык1и гъочэдж ш1уц1э къещэк1ыгъэу ыщыгъыгъ. Узеплъырэм, угу къыгъэк1ыщтыгъ зэпыдзэгъае 1ушъуао адыгэ к1элэжъхэу, 1офи, дэлъи зыш1энэу фэмыехэу ык1и пшъашъэ бай горэ агъотынэу фал1эхэрэр. Къэшъуак1о бэлахьми пш1эщтыгъагъэп.
– Уааа! Сипсычэт ц1ык1ухэр, зыжъугъаз! Сыдэущтэу шъозгъэш1агъ? Жьабгъур, жьабгъур, жьабгъур! Тэрэз! Джы нахь псынк1! Нахь псынк1, с1уагъ! – къэкууагъ к1элэегъаджэр.
Фэмыщы1эжьы зэхъум, ыужы итэу к1орэ къэшъуак1о к1алэм к1ахьи, лъакъок1э ык1ыбы е1ук1агъ. Зе1ук1эм, к1алэр ахафи ыпэк1э итэу к1орэхэмэ, адрэ къэшъуак1охэр ригъэбэджыгъэх.
К1элэегъаджэр къызэк1ани, джыри къахэкууагъ:
– Шъукъэтэдж! Шъукъэтэджыри, санэ1у шъуик1!
К1алэхэмрэ пшъашъэхэмрэ къэтэджыхи, гу1эхэзэ залым ч1эхъушъутыгъэх. Пшъашъэ горэ чъэзэ, ицуакъэ къыщизыгъэти, к1элэегъаджэм цуакъэр къыштэжьи, пчъэр къы1уихи, зэрэфэлъэк1эу фидзыжьыгъ цуакъэр.
– 1офэп зэ! Мыхъуми т1эк1у зызгъэпсэфыщт, – ы1уагъ Руслъанэ.
Къогъум джэхашъом тет1ысхьи, зызэк1игъэзи, ителефоны ышъхьэ хигъэнагъ.
Сулейман ащ фэдизым зэк1эмэ яплъэу щытыгъ. Ет1анэ ыгъэгумэк1ын ы1уагъ.
– Уимафэш1у! Орын фай Руслъанэу сыкъыздагъэк1уагъэр адыгэ къашъом. Сэ сц1эр Сулейман.
К1элэегъаджэм ынэхэ къы1этыгъ.
– Уимафэш1у! Сулейман, п1уи? Адыгэ къашъоу сыд фэд зэбгъэш1энэу узфаер, – къеупч1ыгъ Руслъанэ.
– Зэфак1о сыфай, джэгум пшъашъэмэ сакъыщыдэшъонэу.
– Джэгум къэщэн къыщыбгъотыным пае, укъэк1уагъ, ара?
– Ары. О сыда къэщэн уи1эба?
– Си1эп. Сыд есэбгъэш1эщт?
– Тэрэз. Бзылъфыгъэр 1ыгъыгъуай. Сэри загъорэ ащ сегупшысэ. Ау, уимы1эмэ, нахь дэй. Уары, къыпхэщы къэщэн зэрэуимы1эр. Угубжыгъэ зэпыт.
К1элэегъаджэм ыгу къэплъыгъ, ар зызэхехым.
– Одэ, сыкъэмгъас, Антошка! Къэуцу, адыгэ къашъо зэбгъэш1энэу уфаемэ.
– Ахьам сы Сулейман сэ, нахь сы Антошкэп.
– Мы еджап1эп иапэрэ хабзэ–ш1ык1эр: к1элэегъаджэм упэмыгущы1эжь ык1и уемыдау. Къэуцу!
Ар зызэхехым, Сулейманы къэуцугъ, зи ымы1оу.
– 1эхэмк1э къедгъэжьэщт. 1э жьабгъур мощтэу къэ1этыри, сэмэгур мощтэу ш1ы, – ы1уагъ Руслъанэ ык1и къыгъэлъэгъуагъ зэрэпш1ын фаер.
Къызегъэлъэгъуагъэм фэдэу ыш1ынэу ригъэжьагъ Сулейманы, ау фэгъэхъугъэп. Ы1эмэ зэдырагъаштэщтыгъэп. Руслъан къеплъыгъ къэшъуак1ом.
– Зэгу, Геннадий! Апэ 1э жьабгъумрэ 1э сэмэгумрэ къысэгъэлъэгъух.
– Мары жьабгъур, мары сэмэгур, – ы1уагъ Сулейманы, ы1эхэ къыгъэлъагъозэ.
– Адэ 1ит1оу Тхьэм къыуитыгъэр зэбгъэк1уныр къина? Жьабгъу – сэмэгу, жьабгъу – сэмэгу, – ы1озэ, джыри къыгъэлъэгъуагъ Руслъанэ.
Сулейманы джыри ы1эхэ ыгъэсысынэу ежьагъ.
– Жьабгъу – сэмэгу, жьабгъу – сэмэгу, – ы1озэ къэшъуак1ом, т1эк1у фэгъэхъурэм фэдэу ш1ош1ыгъ ык1и къэуцун ымылъэк1эу рихьыжьагъ.
– Еее! Еее! Къэуцу! – къэкууагъ Руслъан. – Терминатор! Дэгъу! Тыфэежьэп! Тытепхыщт т1эк1у ш1эмэ.
Сулейман къыгъэуцугъ к1элэегъаджэм.
– Джы плъакъохэр зэрэдебгъэштэщтыр къыозгъэлъэгъущт, – ы1уагъ Руслъанэ. – 1э жьабгъур мощтэу зыпш1ырэм, лъакъо сэмэгур мощтэу дэбгъэуцун фай. Ет1анэ 1э сэмэгур мощтэу къэо1этышъ, лъакъори зэблэохъу.
Сулейман еплъи, ышъхьэ ет1эхъужьыгъ.
– Сыда ащ фэдизэу узэгупшысэрэр? Алгебрэмк1э гъэцэк1эн къыуатыгъа? Умыгупшысэу, къэзгъэлъэгъуагъэр ш1э, – ыгу къэплъыгъ Руслъанэ.
– Умыгупшысэу, пш1эна? Мо, зэхэсэгъэф, – ы1уагъ к1элэеджак1ом.
Джыри т1эк1о егупшыси, к1элэегъаджэм къыригъэлъэгъугъэр ыш1энэу ежьагъ. Ау ы1эхэмрэ ылъакъохэмрэ фызэмгъэк1ухэу, хъураеу залыр къычъахьынэу ежьагъ.
– Еее! Еее! Аркадий! Зэгорэ п1эк1эш1эщт! – къэкууагъ джыри Руслъан. Сулейман къэуцугъ.
– Лъэшэу уфал1э щытын къэщэн бгъотынэу, мощтэу зыоук1ыжьымэ. Ш1улъэгъум ащ фэдизэу земгъэшх. Джы къэуцури, зэфак1ом изек1он къыозгъэлъэгъущт. Сэ сыпшъашъэм фэдэу къызш1огъэш1. П1эхэ тамэм фэдэу къэ1этых. Мощтэу ш1ы, ет1анэ мощтэу ш1ы. Еу, зыгъаз! Бгъэм фэдэу сауж ит!
Сулейманы ы1эхэ зэк1ищи, Руслъанэ хъураеу къыдичъахьынэу ыуж илъэдагъ. К1эмыхьэ зэхъум, т1эк1у хигъахъуи, ымыш1ахэу к1элэегъаджэр риутыгъ, ык1и т1ури ук1орэигъэх. Сулейман пэк1э ыдзи, ыныбэ тефагъ, Руслъанэ к1ыбык1э ебэджыгъ ык1и ерагъоу къэтэджыжьыгъ, ыбг ыубытызэ.
– А, у зи Василием! Унэм сыд узк1имысыгъэр? – тхьаусхагъ Руслъанэ.
– Къысфэгъэгъу. Бгъэм фэдэу къэсыбыбахьынэу сыфэягъэтира, – ы1уагъ Сулейманы, къэтэджыжьызэ.
– Сыбг 1аеу бгъэузыгъ. Непэ ситхьаркъо ц1ык1у сыдэущтэу къэсфыжьыщт?
– Хэт уитхьаркъо ц1ык1у? Къэщэн уи1эп, п1уагъэба.
– Симы1э хъуна? Машинэ непэ къэсфыжьын фай. Къэщэным нахьи 1ыгъыгъош1у. Кредит къыдэсхи, сщэфыгъ.
– 1ыгъыгъош1уна? Машинэм пае кредит птыжьыщт илъэситфэ. Къэщэным пае кредит ищык1агъэп.
– Ар пш1ош1ырэр ары ны1эп. Адэ, кином зэ щэри. Натрыф гъэт1эп1агъэ щалъэр кредит мэзапк1эм фэдизы хъугъэ.
– Ари зык1э тэрэз. Ау, сэ зэрэсш1ош1ырэмк1э, къэщэн уищык1агъ. Зэгорэ пщэк1э.
– Ашъыу, сауж ик1! Одэ, сыбг 1аеу бгъэузыгъ. Джы сылэжьэн слъэк1ыщтэп.
– Сыдым пае улэжьэщт? Мы узэрэлажьэрэр т1уе зы угу рихьырэп. Истеричкэм фэдэу уч1эт, зиотэкъуахьышъ.
– Сэра истеричкэр?! – къэгубжыгъ Руслъанэ. – Адэ, сыд сэбгъэш1эщтыр?! Биткойнхэр сэбгъэщэщта?!
– Уисэнэхьат зэбгъэгъотыщт.
– Алёша, сыкъэмгъэсэжь! О уисэнэхьат зэбгъэгъотыгъа? Е уятэ итучаны уч1эта, щыуанхэр ощэшъ?
– Сэ мыхъуми щыуанэу сщэщтыр сэгъоты, о биткойнхэр псынк1эу бгъотыщтмэ, сш1эрэп.
– К1ожь, зысэмгъэлъэгъоу! Тыухыгъ непэмк1э. Бгъэм фэдэу уадыжь гъунджэм ыпашъхьэ къэбыбахь. Сэ больничнэ ощ пае сштэн фае хъущт! – к1элэегъаджэр куозэ, ицуакъэ зыщихи Сулейманы тридзагъ.
– Тэрэз. Психиатрэм дэжь к1ори, депрессивнэ психозыр птрихынк1и хъущт, – ы1уагъ Сулейманы, зиуфэзэ, к1элэегъаджэм цуакъэу къыдзыгъэр къытемыфэным пае.
К1элэеджак1ом залым ышъхьэ ч1ихыжьи, щыгъын т1эк1ып1эм чъагъ, зиухьазырыжьыным пае. Руслъанэ хьак1эщым къыч1эк1и, джыри лъыджэжьыгъ Сулейманы:
– Зэхэоха? Зэгорэм еп1окъон къэшъуак1э озгъэш1агъэр. Напэ къыстепхыщт!
Фатимэ ыгуч1э изыгъэу, яплъыгъ к1элит1умэ. Ет1анэ Руслъанэ зелъэгъум еджак1ом зызэрэч1игъэожьыгъэр, диваным тет1ысхьи, ышъхьэ ыубытыгъ:
– Икъущт! Сезэщыгъ къэшъоным! 1улэлэу жьабгъумрэ сэмэгумрэ зэхэзымыш1ык1ыхэр сэгъасэхэшъ, сыч1эт. Офис горэм сыч1эсынэу зэзгъэгъотыщт 1офш1эн. Ситхьаркъо ц1ык1у сисэу, 1офым сык1оу-сыкъэк1ожьэу сытетыщт. Хэты ыш1эрэ, къэщэн горэ къыхэзгъэщынышъ, сидепрессие сыухынк1и хъун.
Сулейманы джар ыгъэхъагъэу адыгэ къашъом къэк1ыжьыгъ, нысащэм зыфиухьазырыным пае.

Делэкъомэ яджэгу ик1алэ пае къэщэн къыфыхигъэщынэу Сурэ триубытагъ, Сулеймани къашъомк1э рагъэш1агъэ т1эк1ур ыгъэлъэгъонэу фэягъ, Мэджыди хэшъуахьынэу ыгу хэлъыгъ. Хьакъуймэ заухьазыри, зэрэунагъоу гъэк1эрэк1агъэхэу, к1уагъэх нысащэм.
Машинэхэр ЗАГС-ым къы1ухьагъэх. Нысэр зэрыс лимузиным ипчъэ къыз1уахым, трамваим пчэдыжьы къызек1ыхэрэм фэдэу ц1ыф т1ок1 зырызэу къик1ыгъ. Ахэм ауж нысэм ышъхьэ къырихыгъ, иджанэ ц1ыц1ыгъэ ыгъэтэрэзыжьзэ.
ЗАГС 1упэр к1ымысымыгъ. Нысэмрэ псэлъыхъомрэ пчэгум рагъэуцохи, купыр зэзыщэрэ хьатияк1ом пщынэм ригъэуагъэх, ныбжьык1эхэр къыгъэшъуагъэх. Къызэшъохэм уж, купыр мэл 1эхъогъум фэдэу зэрэугъои, ЗАГС-ым ч1эхьагъэх, нысэмрэ псэлъыхъомрэ ауж итыхэу.
Ащ фэдизыр мэхъуфэ, залым ч1эсыгъэх 1офш1ак1оу 1утыгъэхэр: нысащэр зэзыщэрэ Марзетрэ ык1и ащ дэ1эпы1эрэ Разетрэ.
Бзылъфыгъэхэр ЗАГС-ым илъэс заулэ лажьэхэу 1утыгъэх. Зэблагъэхэм фэдэу хъугъэхэу, дэгъоу зэфыщытыхэу, зэхэтыгъэх. Ау лъэшэу зэтек1ыщтыгъэх, зэфэдэ зи ахэлъыгъэп. Марзет нэш1ош1эу ык1и гуахьэу щытыгъ. Т1эк1у зэриш1угъом пае, ыныбжь нахьыбэу къыпш1ош1ыщтыгъ, ау къек1ущтыгъ ар. Фыжь зэпылъ дахэ ыщыгъыгъ, ынэгу зэхэгъэлахьыгъэу ык1и ышъхьацхэр гъэтэджыгъэу. Илъэс заулэк1э узэк1э1эбэжьмэ, ил1ы хэк1ыжьыгъагъ, сабый и1агъэп.
Разет бзылъфыгъэ од рэхьат ц1ык1угъ, Марзеты нахьи т1эк1у нахьыжъыгъ. Дэк1уагъэу, к1элит1у и1агъ. Марзеты дык1ыгъу зэпытызэ есагъэти, ренэу дыригъаштэщтыгъ, сыд ымы1уагъэми ык1и ымыш1агъэми адрэм.
Марзеты зигъэтхъэныр ик1эсагъ, ащ пае шхэным къыщигъак1эщтыгъэп. Нысащэ зэхахьэр рагъэжьэн пэтэу, шхэу, ч1этыгъ залым, зими ымгъапэу.
– 1эмал си1эп, Разет. Сыныбэ егъэчэрэгъу. Тымышхын фэягъ къыпц1эхэр, – ар ы1уи, Марзеты парго къыштагъ ык1и къыпц1эм тыришхахьынэу ригъэжьагъ.
– Непэ сыдэу мэфэ къин шъыу. Зэк1э къащэрэр зэфэш1ыгъэм фэд, – ы1уагъ Разеты.
– Уицахь тегъэлъ. Нысэу къыч1эхьагъэм пэпчъ анахь дахэу ахэлъыр пшыпыгъэк1и, зы ц1ыф тэрэз уугъоищтэп. Сыдэу 1эш1у мы паргор, ау къыпц1эм къыдемык1урэмэ, сш1эрэп, – ы1уагъ Марзеты, шхэныр щимыгъэтэу.
– Мы ЗАГС-ым илъэс заулэм ты1ут. Ау мафэ къэс зэгорэ тэгъэш1агъо. Ц1ыфхэр зэзэрэгъотыри сш1эрэп. К1о, къызгурэ1о: ешъохи, нысэр ахьыгъэмэ, ау загъорэ къэщэнэу къагъотырэр сшъхьэ къыубытырэп. Уиакъыл уиеу, унит1у къаплъэу, къэпщэн зэрэплъэк1ыщтыр, – пиублагъ Разеты.
Марзеты паргор ыгъэ1ылъыжьи, нысащэ зэхахьэу къэтым зыфиухьазырынэу ригъэжьагъ.
– Мо, еплъ, Разет, 1элъынэу я1эхэр джы къыч1эхьащтмэ. Сфэш1у къабз, – ар ы1уи, нысэм и1элъынэ рилъхьагъ.
– Паргом ыуж п1эхъуабэ мэц1алъэшъ ары.
– Зэхэоха! Сыда ащымк1э п1онэу узыфаер? Пщэры сыхъугъэу ара? – къэгубжыгъ Марзет. – Мо, еплъ ащ пэк1э къыч1эхьащтмэ алъэкъуац1эмэ, амэ с1эхэ паргом ыуш1оигъ.
– Джамырзэмэ япхъоу Милан ык1и Делэкъомэ якъоу Адам.
– Делэкъомэ, п1уи?! – ыгу къыдэпк1эягъ Марзеты. – Сыдрэ илъэсым къэхъугъ?
– 1970-рэ илъэс. Ааааа… Уил1ыгъэр арыба… – гу лъитагъ Разеты.
– Хьай шъумэжъ… Тызызэхэк1ыжьым уж, псынк1эу сымэджэщым къыч1эк1ыжьыгъэба, сызэрэхаплъэрэмк1э… Зэхэоха… Хьэубытмэ къядж, скорэмрэ ык1и пожарнэмрэ зыщымгъэгъупш. Амэ хэты ыш1эрэ… Дэгъоу сыкъэлъагъуа? Мо, къядж ахэмэ! – гумэк1ызэ, ы1уагъ Марзеты.
Разет къэтэджи, залым ч1эк1и, къяджагъ ЗАГС-ым къы1ухьагъэмэ. Нысэмрэ псэлъыхъомрэ ыпэ итыхэу, къэлъэгъуагъэх, ахэм ауж купыр къыч1эхьагъ.
Делэкъомэ я Адам к1элэ оды к1ахьыгъ, нэгу псыгъоу, пэ псыгъоу. Зи гъэш1эгъон хэлъыгъэп ык1и хэсыгъэп. Адрэ адыгэ к1алэмэ зык1и атек1ыщтыгъэп. Ешъоным т1эк1у зэрэфэкъаигъэм пае, иапэрэ шъуз хэк1ыжьыгъагъ. Ау, адыгэмэ за1орэм хабзэу, хъулъфыгъэм ипа1о ыутхыпк1ымэ ары ны1эп. Ет1уанэрэ шъуз ыгъотыныр къины къыщыхъугъэп, адыгэ пшъашъэхэр сыдрэ к1али езэгъыщтыгъэх. Нысэу къыщэрэр пшъэшъэ 1эпэ1асэ зидэмык1оу щытыгъ. Илъэсиблык1э ежь нахьык1агъ, ышъхьацхэр фыжьэу, нэгу хъурае ц1ык1угъ. Яблагъэмэ нэ1уасэ зэфаш1ыгъагъэх, ык1и бэ трамгъаш1эу кызэрэщэнхэу а1уагъ.
Псэлъыхъом иныбджэгъухэр шъуехэу, щхыхэу ык1и 1оржъорыхэу ч1этыгъэх залым, бзылъфыгъэу нысащэр зэзыщэщтым ана1э темытэу.
– Шъуимафэш1у, ныбджэгъу лъап1эхэр! – ы1уи, ымакъэ 1этыгъэу къыригъэжьагъ Марзеты.
Ар зызэхахым, зэк1эмэ ашъхьэ ыдыжь агъази, къэ1эсагъэх. Псэлъыхъом ыгуч1э изыгъэу, къэуцугъ. Апэрэ шъузэу и1агъэр къыш1эжьыгъ. Залым ч1эт ц1ыфхэр зэ1ушъэшъэнэу ежьагъэх.
Марзеты гущы1эр къыригъэжьагъ:
– Непэ Миланэрэ адыгэ ешъок1о к1элэжъэу Адамэрэ унагъо хъунэу щытых. Нысэр гъогу къинэу зытехьагъэм иморад къыдэхъунэу тыщэгугъу, сыда п1омэ хъулъфыгъэу мафэ къэс хэтым унагъо пытэ дэпш1ыныр къины. Джы шъузэгуатхэным ыпэк1э упч1э си1. Милана, ухьазыра мы 1улэлыжъым удэк1онэу, изарплатэу мин т1ок1ым урыщы1энэу, гуащэм цулы–бэлыдж ригъа1оу, пшъхьэ ыгъэузэу, удыщы1энэу?
Нысэр щытыгъ, къы1ощтыр ымыш1эу. Ет1анэ егупшыси, т1эк1у егуцафэзэ, ыжэ къыдэк1ыгъ:
– Ары…
Ет1анэ Марзет Адамэ зыфигъэзагъ:
– Джы к1алэм теупч1ы. Ухьазыра джыри делэ ц1ык1у горэ бгъэунэхъунэу, к1эш1агъэу п1ыгъынэу, итхьак1умы фыпыплъхьэ зэпытэу, ешъуагъэу мафэ къэс укъихьажьыныр унэм?
Адами ы1ощтыр ымыш1эу, т1эк1о еплъи Марзеты, ет1анэ ыжэ ерагъоу къыдэк1ыгъ:
– Ары…
– Ащыгъум 1элъынэхэр шъуштэри, шъуи1эхъуабэмэ арышъулъхьэх, – ы1уи Марзеты, 1элъынэхэр зыдэлъыгъэ къэмланыр афидзыгъ.
Адамэ къэмланыр къыубытыгъ, ау къызызэтрехым, парго шъумэ къэугъ.
– Сыд парго шъум мыщ къыдэурэр? – ыгъэш1эгъуагъ нысэм.
– А, сидахэ ц1ык1у, уил1 унэм къызихьажьэу, ицуакъэ зызыщихырэм, а парго шъумэр пш1о1эш1оу пчъагъэрэ угу къэк1ыжьыщт, – ы1уагъ Марзеты.
Адамэрэ Миланэрэ 1элъынэхэр я1эхъуабэхэм ралъхьагъэх.
– Джы шъушъхьэ ч1ежъугъэх, зысэшъумгъэлъэгъоу! – къэкууагъ Марзет.
Залым ч1этыгъэ ц1ыфмэ агуч1э изи, ч1эк1ыжьынхэк1э ежьагъэх. Нысэмрэ к1алэмрэ ауж зыкъырагъэнагъэп.
– Уиныбжьык1эгъу джащтэу афэогъэк1одышъ, ежьхэмэ ет1анэ нэмык1 къагъоты зы мафэк1э, – ы1уагъ Марзеты, гъызэ.
Адамэ иапэрэ шъузыгъэр мэгъыфэ, ЗАГС 1упэм т1эк1у джэгур щаш1и, к1ырахъохэр щагъауи, машинэхэм арыт1ысхьажьыгъэх.
Анахь ц1эры1о кэфеу къэлэ ц1ык1ум дэтыгъэм нысэр ращэл1агъ. Ынэ1у щырбыч плъыжьык1э гъэ1ылъыгъэу, ык1оц1 къежьагъэ модэм дыригъаштэу ш1ыгъагъ: джэхашъом ш1уц1эрэ фыжьырэ зэхэлъэу плиткэ тедзагъэу, колоннэшхохэр зал ц1ык1умэ ач1этэу, дэпкъыр ык1и к1ашъор дышъэк1э зэпыжъыужьэу. Адыгэмэ егъаш1эм ямы1агъэ дворецмэ афэдэу ш1ыгъагъ.
Кафе к1оц1ыр к1ымысымыгъ, вокзалым фэдагъ, шхынэу 1анэмэ атетыр тефэжьыщтыгъэп, егъаш1эм мышхэжьыщтхэм фэдэу. Нысэмрэ ишъхьэгъусэрэ я1анэ шъхьафэу итыгъ пчэгум, дэпкъым егъэуцол1агъэу ык1и дэк1ояп1э ц1ык1у и1эу. 1анэм ык1ыбы дэтыгъэ тхьэпэшхом ац1эхэр хьарфэ инхэмк1э атетхэгъагъ.
Адамэрэ Миланэрэ къыч1эхьагъэх ык1и т1ысыгъэх, ащ ыуж бэ темыш1эу джэгур рагъэжьагъ. Хьатияк1ом микрофоныр ы1ыгъэу къытехьи, ц1ыфэу зэрэугъоигъэмэ сэлам арихыгъ.
– Шъуипчыхьаш1у, тихьак1э лъап1эхэр. Непэ Адамэрэ Миланэрэ яджэгу шъукъетэгъэблагъэ, унагъо зэрэхъугъэхэм пае, шъуафэгуш1он шъулъэк1ынэу. Типчыхьэ зэхахьэ едгъэжьэным пае, анахьыжъэу псэлъыхъом ыбгъук1э и1эм, ятэшэу Аскэрбий, гущы1э етэты.
Хьак1эмэ шхэныри, гущы1эныри щамыгъэтэу, зек1охэу кафем ч1этыгъэх. Аскэрбий къеджэхи, гущы1э заулэ ратыгъ, ау хэшъуахьынэу игъо ифагъэти, къы1уагъэр икъоу зэхаш1ык1ыгъэп. Гущэ1ит1ур ерагъоу зэзэпигъафэрэр зелъэгъум хьатияк1ом, зэпигъэугъ:
– Дэгъу, Аскэрбий. Опсэу укъызэрэгущы1агъэмк1э.
Джыри ц1ыф заулэмэ гущы1э арати, ет1анэ хьатияк1ом ы1уагъ:
– Джы тиджэгу етэгъажьэ. Ныбжьык1эу ч1этхэр, шъукъызэрэугъой!
Адыгэ джэгу орэдыр къыхагъэнагъ. Ныбжьык1эу ч1этыгъэхэр зырызэу къек1уал1эхи, хъураеу къэуцугъэх. Хьатияк1ом т1эк1у зэхигъэк1ыгъэх.
Джэгум пшъашъэ гъэк1эрэк1агъэу бэ щы1агъэр, псэлъыхъо агъотынэу фал1эхэу, заплъахьэу. Ау зэк1эмэ къахэщыщтыгъэхэр Джанхъотмэ япхъу зидэмык1охэу Зуретрэ Нафсэтрэ. Т1ури пшъашъэ яш1угъоу щытыгъэх. Шыпхъу нахьыжъэу Зуреты джанэ к1ахь дышъашъо ыщыгъыгъ, нахьык1эу Нафсэты ащ фэдэ къабзэу тыжьынышъоу ыщыгъыгъ. Лъэдэкъэ лъэгэшхоу зытетыгъэхэр джанэмэ ак1эхэм аш1уанэщтыгъэх. Ащ пае нахьыжъыр къэшъонэу къызтехьэм, т1о ебэджыгъ. Ау щытми, къэтэджыжьмэ, къэшъоным пиублэщтыгъ. Нэмык1 пшъашъэ къытрамыщэфэ нэс, афытек1ыгъэп.
Сурэ шъузмэ ахэсэу, 1анэм пэсыгъ, къашъорэмэ яплъэу. Ар зелъэгъум, ы1уагъ:
– Мы пшъашъэр лъэшэу дэк1онэу фай щытын. Ыгу к1одырэп. Ебэджыгъэми, къэтэджыжьы.
– Ур Джанхъотмэ япхъу нахьыжъ. Пфытек1ына? Илъэс щэк1ы хъугъэшъ щыс. Принцым ежэ, – ы1уагъ Гощпакъэу госыгъэм.
– Маба, сик1алэ принц хьазыр.
– Ащ фэдэ принцэп джы къэхъугъэхэр зыфаехэр. Машинэ ык1и унэ шъхьаф хьазырэу и1эу ары.
– Щы1эныгъэм укъыщенэ, Гощпакъ. Джы машинэмрэ унэмрэ зи1эн фаер нысэр ары.
– Ари шъыпкъэ. Ащыгъум Джанхъот зэшипхъуит1ур къышъок1унэу щыт.
Сулейман ащ фэдизым к1алэмэ шъхьафэу ахэсыгъ. Иныбджэгъоу Онуры дык1ыгъугъ.
Онур к1элэ къопц1э дэхэшхуагъ, мылъэгэшхоу, ау къызэк1оу зэхэлъэу, ышъхьацхэр аслъаным фэдэу 1этыгъэхэу. Сулейманы фэдэу ащи ныбжь дэхэк1ае и1агъ, ау къыщэгъагъэп. Хэтыныр ык1и ешъоныр т1эк1у ик1эсагъ, ышъхьэ жьы щышъуещтыгъ, акъыл хъатэ илъыгъэп. Ишэнк1э иныбджэгъу лъэшэу тек1ыщтыгъ, нахь нэутхагъ. Ау Сулейманрэ арырэ дэгъоу къызэгуры1ощтыгъэх.
Адыгэк1э къэшъонэу Сулейман бэш1агъэу зэрэфал1эрэр ащ ыш1эщтыгъ, арыти хьатияк1ом дэжь ек1уал1и, ыпк1э ритыгъ, ишъэогъу къытращэным пае.
– Хьакъуймэ я Сулейман а1о! – къэкууагъ хьатияк1ор.
К1алэм ыц1э зызэхехым, къэгумэк1ыгъ. Къэшъонэу къеджэнхэу ш1ош1 хъугъэп.
– Кавказ орэдык1э горэ къыфытедгъэуцонэу къэлъэ1уагъэх, – къыпигъэхъуагъ хьатияк1ом.
Орэдыр къезгъа1орэмэ як1уал1и, зэгорэ ари1уагъ, ащ ыуж джыри микрофонымк1э къэкууагъ:
– «Кавказский чай» зыфи1орэ орэдым Сулейман къыдедгъэш1эщт!
Иныбджэгъоу 1анэм дыпэсыгъэхэр Сулейманы е1ук1эхи, хъурае зэхахьэм афыгъ. Ащ нэс къыздэшъощт пшъашъэ ныбжьык1э ц1ык1у гори къагъоти, орэдыр къыхагъэнагъ.
Сулейманы ыгу къэк1ыжьыгъ, бгъэм фэдэу къыбыбахьын зэрэфаер. Орэдыр къыубыти, зэк1энагъэм фэдэу зиш1ытэжьызэ, пшъашъэм къыдечъэк1ызэ, къэшъонэу ригъэжьагъ, орэдыри къыди1ощтыгъ:
– Чай… Английский чай… Кавказский чай… Калмыцкий чай…
Сулейман къызэшъорэр зэк1эмэ агу рихьыгъ. Яни ар ылъэгъугъ. Ик1алэ пчэгур зе1ыгъыр игопагъ. «Сик1алэ сш1уахьыщт нычхьапэ», – ыгук1э ы1уагъ Сурэ.
Орэдыр къызеухым, Сулейманы пшъашъэр хищэжьыгъ, пчэгум ик1ыжьыгъ ык1и иныбджэгъумэ ахэт1ысхьажьыгъ.
– Уарыба, пч1эчъэп адыгэ къашъом узэрэк1уагъэр, – ы1уагъ Онуры, сэмэркъэузэ.
– Опсэу, сикъош. Оры мыхъугъэмэ, мощтэу зесыутэк1ыжьыниеп, – джэуап ытыгъ Сулейманы.
К1алэмэ язэхэсын паублэжьыгъ. Сулейман къызэшъом уж сыхьат горэ теш1агъэу къечъыехынэу ежьагъ, 1анэм пэсэу.
– Ей! Сулейман! Къэущ! – къет1ыргугъ Онур.
Сулейманы ышъхьэ къы1этыгъ.
– Сулейман, ужэ 1улэлэу, учъыезэ, уахьыщт, – ы1уагъ Онуры.
– Хэт сызыхьыщтыр?
– Узыхьын зак1эба джы щы1эр. Джанхъотмэ япхъухэр, уары, маш1ом фэдэх. Джы нэс псэлъыхъо къызхамгъэщырэм, сенэгуе, ори къыозэгъынхэк1э.
– Хъугъэ, сыгуч1э имгъэз. Сэ сы принц. Сахьын щэхъу хэлъыба?
– Принцыр шым тес. О щыды узтесыр.
– Мо, машинэ горэм зэ сыкъигъэт1ысхь...
– Машинэ дэгъум джы уисыным пае, апэ къэпщэн фай. Уары, Пэрэныкъомэ як1алэ къызещэм, нысэм BMW фыжь къыфыгъ псэлъыхъом пае. Джы шъуз гъатхъэ хъугъэшъ, ишъхьэгъусэ ыжэ даплъэ.
– Тхьэм сыщеухъум ащ шъузэу и1эм фэдэ. Ащ пэк1э сищыды сытесэу, сыкъек1ок1ын къэнагъэм.
Джанхъотмэ я Зурет ащ нэс ипшъэшъэгъухэу Оксанэрэ Иринэрэ адыпэсыгъ 1анэм.
Оксанэ пшъэшъэ нэутхэ бэлахьэу щытыгъ, фотомодельмэ афэдэу ищыгъэу, блондинкэк1э гъэлагъэу, ынэгуи зэхэгъэлахьыгъэу. К1эпхын к1эко ц1ык1ухэр ык1и гъочэдж къещэк1ыгъэхэр ик1эсагъэх. К1алэмэ агу рихьыщтыгъ, ау нэш1ош1ыгъэти, зи псэлъыхъо къахигъэк1ыщтыгъэп. Иринэ нахь пшъэшъэ рэхьатыгъ, ау ари нэш1ош1ык1эягъ. Нэ зэжъоу, нэгу фыжь хъурэешхо гъэш1эгъонэу щытыгъ. Зэрэлъэпэлъагэм ык1и зэрэищыгъэм итеплъэ къыгъэдахэщтыгъ.
– Сулейман делэр тэрэхьа непэ? Уары, ш1ущэу къэшъуагъ, къызтехьэм, – ы1уагъ Оксанэ.
– Зэгуба! Сулейманы сыкъыфэнагъа? Тэхътэмыкъуае к1алэм джыри сыщэгугъу сэ, – къэбыжъутагъ Зурет.
– Тэхътэмыкъуае к1алэм пчыхьэ реным зы1уош1ахьы. Зи къик1ыгъэп. Сулейманы сыд илажь? К1элэ ш1агъу. Т1эк1у зыхэшъуахьырэм, зэрэрэхьатым нахь рэхьаты мэхъу. Гуащэм уек1уныр т1эк1у къины1о хъущт. Ау илъэс горэм уахэсмэ, ц1ык1у–ц1ык1оу ахэпщыжьынышъ, шъхьафы зышъуш1ыщт, – къахэгущы1агъ нэмык1 пшъэшъэгъоу Иринэ.
– Планышхохэр бгъэуцугъ. Ащ фэдэ гуащэм уш1ок1ыщтэп. «Сик1алэ закъу!» – ы1онышъ, къыригъэжьэщт. Тэхътэмыкъуае к1алэр мыхъуми к1элэ закъоп. Квартирэ гори унэм фэшъхьафэу и1, – ы1уагъ Зуреты.
– А, Зурет! Ащ фэдэ ныбжьым уитэп, мы зэхэдзэу пш1ырэм фэдиз пш1ынэу. Непэ т1о уебэджыгъ, укъашъофэ. Ещанэрэр мыгъо а1о. Джыри зэ утефэмэ, узыфаер къыбдэхъунк1и хъун, къыбдэмыхъунк1и хъун. Ащ фэдизэ ц1ыфхэр умыгъэщхэу, Сулейман, зешъуагъэзэ, машинэм итэгъэт1ысхьэри, тэгъахь. Ет1анэ ышыхэмрэ иныбджэгъухэмрэ къызлъык1охэрэм, ахэмэ псэлъыхъо тэрэз къахэк1ынк1и хъун. Дэгъоу къэсыугупшысыгъэба? – щхыгъэ Оксанэ.
– Олахьэм, п1ощтым ш1агъо хэлъэп. Сулейман схьыщт, иныбджэгъу горэ ет1анэ псэлъыхъоу къыхэзгъэщыным пае, ара?
– Ашъыу, сэсэмэркъэу. Ныбджэгъур сэщ пай. О Сулейманы удэк1ощт.
– Сэра дэк1ощтыр? Е ежьыра къыздэк1ощтыр? Адэ иныбджэгъу къэмык1оу, янэ хьашхъурэ1у къызлъык1орэм, сыд сэбгъэш1эщтыр?
– Ощ фэдэ нысэ хъупхъэм сыд ри1онэу ыш1эрэ? О упринцесс. Хьау. Упринцессэп – укоролевн. Джа пшысэм пшъашъэ дэхэ дэдэу хэтыгъэм уфэд. Гыныплъыр унэгушъхьэ щыпфэжьымэра ны1эп, – щхыгъэ Иринэ.
– Уисэмэркъэун щыгъэтыри, Барбароссэм иплан къызэхэгъэуцу, одэ. Сыдэущтэу Сулейман делэр тхьыщта? К1алэ иш1угъо к1ай. Тыбзылъфыгъэу тфэ1этына? – ы1уагъ Зуреты, къызеш1ум.
Оксанэ къэгущы1агъ:
– П1этын ищык1агъэп ур. Сэ къэсыугупшысыгъ зэрэтхьыщт ш1ык1эр. Сулейман нысащэм бэрэ хэсын ылъэк1ырэп, псынк1эу къечъыехы. Мары, уеплъыщт: янэрэ ятэрэ къыгъэнэнхэшъ, т1эк1у ш1эмэ таксик1э заригъэщэжьынэу ы1ощт. Тэ а таксим ыч1ып1эк1э тыкъы1ухьащт сшынахьыжъы имашинэк1э. Тыкъамыш1эжьынэу зыдгъэпсыщт. Машинэм сэ сы1усыщт. Апэ Сулейман къизгъэт1ысхьанышъ, сщэжьырэм фэдэу зезгъэш1ыщт. Иринэрэ орырэ нэмык1 ч1ып1эм шъукъизгъэт1ысхьащт машинэм, тыкъамыш1эным пае. Шъуздэщытыщтыр къышъос1ощт.
– Олахьэм, бэлахьэу къэугупшысыгъэм, – дыригъэштагъ Зуреты. Ар а1уи, зэпшъэшъэгъухэр тэджыгъэх.

Сулейман ишъыпкъаеу нысащэм къыщечъыехынэу ежьагъ. Фэмыщы1эжьы зэхъум, таксим теуагъ, иунэ заригъэщэжьыным пае. К1алэхэмк1э ш1охьайнапэу, ау 1эмал имы1эу тэджыжьи, 1анэм пэк1ыжьыгъ ык1и кафем ипчъэ1упэ 1ууцуагъ, машинэм ежэнэу. Бэрэ пэмылъэу приорэ ш1уц1э горэ къы1ухьагъ ык1и Сулейманы фигъэбыугъ. Сулейман ащ лъыпытэу машинэм зыридзагъ, таксистым гот1ысхьи ыпэк1э. Зет1ысхьэм, пшъашъэ ныбжьык1э ышъхьац па1ом къыч1эмыщэу ык1и нэгъунджэ ш1уц1эхэр нычэпэ к1элъэу ылъэгъугъ. К1алэм ар ыгъэш1эгъуагъ. Пшъашъэ таксим 1усэу апэрэу ылъэгъущтыгъ.
– Уипчыхьаш1у, дэхэ дэд! Ора таксик1э сынэзгъэсыщтыр? Мареты итаксопаркы мыщ фэдэ дэхэ ц1ык1ухэр 1утыми сш1агъэп. Тхъагъо. Машинэм ует1ысхьэшъ, мы зидэхагъэм укъырещэк1ы, – къыригъэжьагъ Сулейманы.
Пшъашъэм зи къымы1оу, рэхьатэу машинэр кафе 1эгум дигъэк1и, гъогум техьагъ. Сулейман джыри къэгущы1агъ.
– Грантэ плъыжь, а1уагъэба, къы1улъэдэщтыр. К1омэ– к1охэзэ, яхабзэу, къынэсыгъэхэпын фай. Блэк1ыгъэм жигули шестеркэ фыжь горэ къыслъык1уи, гъогу ныкъом къытекъутахьыгъ. Те1ук1эзэ, тадыжь апэ тынэсыжьи, ет1анэ к1алэм ыдыжь нэс дгъэчъагъ машинэр. Лъэсэу сыкъэк1ожьын фае хъугъагъ, – щхыгъэ Сулейман.
Пшъашъэм джыри зи къы1уагъэп. Сулейманы джыри гущы1эныр къыригъэжьэжьыгъ.
– Мы машинэр стыгъун слъэк1ыгъамэ, зием дэстыгъуни. Ашъыу, сэсэмэркъэу.
Ау пшъашъэм исэмэркъэу джыри дыригъэштагъэп.
Сулейман пшъашъэм пае нахь зэригъэш1энэу, упч1эхэр ритынэу ригъэжьагъ.
– Удэк1уагъэба? 1элъынэ слъэгъурэп. Псэлъыхъо уи1эн фай. Зи къап1орэп. Ааааа… Уфэгубжыгъ. Угу хигъэк1ыгъа? Ош1а, Тхьэм фигъэгъущтэп, угу зэрэхигъэк1ыгъэр. Тхьэр фэгъаз. К1эгъожьыгъэн фай 1аджи. «Сидахэ тыдэ щы1?» – е1ошъ, щысын фай. Идахэ сэ къыздис машинэм, – щхыгъэ джыри Сулейман.
Ау зи зэхъок1ыгъэ фэхъугъэп, пшъашъэм рэхьатэу машинэр ыфыщтыгъ, зи къымы1оу. Ет1анэ к1о пэтхэзэ, гъогум автобус къэуцуп1эм къыщыуцугъ.
– Сыда тыкъэуцугъа? – къэупч1агъ Сулейман.
Машинэм нэмык1 пшъашъэ горэ, ащи па1о ыщыгъэу ык1и нэгъунджэ ш1уц1эхэр к1элъэу, ык1ыбык1э къит1ысхьагъ. Сулейманы ар ыгъэш1эгъуагъ.
– Уипчыхьаш1у, дэхэ дэд! Мыщ фэдэ пшъэшъэ дахэмэ садигъусэнэу сш1агъэмэ, нахь зытезгъэпсахьыниеба!
Ау ет1уанэрэ пшъашъэми зи къы1уагъэп.
– Бащэ къэсэ1он фай пчыхьашъхьэ, – пиублагъ Сулейманы. – Уипшъэшъэгъу згъэпшъыгъ, джы нэс тэк1офэ. К1о, къысфэжъугъэгъу. Шъхьангъупъэм сэ сиплъыщт. Ч1ып1э дахэх, рэхьатых. Мэзымк1э тызк1ак1орэр сш1эрэп нахь. Ипэм, пшъашъэр затыгъурэм, защэщтыгъэм фэд, – сэмэркъэугъ Сулейман.
Ишъыпкъаеу машинэр къалэ гъогум тек1и, мэз лъэныкъом дэхынэу ежьагъ. Сулейман къэгумэк1ыгъ:
– Къысфэгъэгъу, сидах. Тыда тыздак1орэр? Сш1огъэш1эгъоны хъугъ. Тыкъэрэуцуа? Сыригъэзыгъ. Уимашинэ к1оц1 амэ сыгу егъу.
Машинэр къыгъэуцун гухэлъ и1агъэп пшъашъэм.
– К1о, дэгъу. Нахь псынк1эу тынэсыщт, – ы1уагъ Сулейманы.
Ау т1эк1у теш1агъэу машинэр къыгъэуцугъ.
– Опсэу, опсэу укъызэрэуцугъэмк1э, – ы1уагъ Сулейманы ык1и пчъэр 1уихынк1э ежьагъ. Ау пчъэр егъэтыгъэу къыч1эк1ыгъ.
– Аааа… Пчъэр егъэтыгъ. К1о, дэгъу. Джыри т1эк1урэ сщэ1эн.
Мэзахэ ш1унк1ым джыри зы пшъашъэ къыхэк1ыгъ нахь иш1угъоу, ащи па1о ыщыгъэу ык1и нэгъунджэ ш1уц1эхэр к1элъэу. Машинэм ари къит1ысхьагъ, зи къымы1оу.
– 1офыр нахь гъэш1эгъоны мэхъумэ, сш1эрэп, – ы1уагъ Сулейманы.
Игущы1эны пк1э земы1эр къызеш1эм, т1эк1о зи къымы1оу щысыгъ. Машинэр джыри ежьагъ нэмык1 гъогумк1э.
– Тыдэ тщэрэ мыр? – пшъашъэ иш1угъоу ык1эк1э пысыгъэр яупч1ыгъ адрэ пшъашъэмэ.
– Джэджэхьабл, – ы1уагъ пшъашъэу машинэр зыфыщтыгъэм.
– Сыда Джэджэхьабл? Гъобэкъуае сянэшыпхъу дэжь етщэл1эщт т1уагъэба? Е зэгорэ зэблэхъугъэ хъугъа? – губжыгъэу къы1уагъ пшъашъэ иш1угъом.
Сулейманы ар зызэхехым, ахэгущы1агъ:
– Къысфэжъугъэгъу, шъусэгъэохъумэ. 1офэп зэ, шъуимакъэхэр зэхэсхыгъэмэ. Амэ зэщыгъуагъ. Ау Джэджэхьаблэ тызк1ак1орэр къызгуры1орэп.
– Т1эк1у ш1эмэ къыбгуры1ощт, – ы1уагъ машинэм 1усыгъэ пшъашъэм.
Ау ягущы1эн макъэ горэм зэпигъэугъ. Багажникым ык1оц1 зэгорэ еутэк1ырэм фэдэу къэ1угъ.
– Зэхэшъухыгъа макъэр? – къэупч1агъ Сулейман.
– Сшынахьыжъы ш1уибзыгъэр машинэм рихыжьынэу щыгъупшагъ щытын. Тэрк1э нахь дэгъу. Непэ дэгъоу тышхэщт, – ы1уагъ машинэр зыфырэ пшъашъэм.
– Ш1уибзыгъэр, п1уи?! Тышхэщт, п1уи?! – Сулейманы ынэхэ къик1ыгъ.
– Хьау. Зи зэхэсхыгъэп сэ. Земгъэгъап ащ пае. Шъумыгумэк1. Джыри нахь чэфэу тык1ощт джы.
– Ашъыу, зыгъэрэхьат. О уи1оф хэлъэп ащ. О зыгъэк1элэ дэгъу, зыгъэк1элэ дах. Непэрэ пчыхьэмк1э джары ны1эп морадэу уи1эн фаер, – ы1уагъ ещанэрэ пшъашъэу ык1эк1э пысыгъэм.
– Сэ зызгъэдэгъуна? Зызгъэдэхэна? Сэ бо сык1элэ дэй? тутыныр сик1ас, мэ 1ае къыспехы, сызэхэк1ахьыгъ, тхьэмафэм зэ зысэгъэпк1ы.
– Зэ, ужэ гъэуцу шъыу! Бэп къыпфэнагъэр! – къэкууагъ пшъашъэ иш1угъор.
– Дэгъу. Згъэуцущт, – ы1уагъ Сулейманы, ынэпс къак1озэ. – Сятэшым къыси1ощтыгъ: «Гъэуцу уинысащэ к1онхэр. Зи хъун ахэпхыщтэп».
Ар ы1о пэтзэ, ителефон къытеуагъ.
– Телефоным къеубыты. Онур къытео, – ы1уи, къы1этыгъ. – Онур! Тыдэ ущы1?! Сыдым пае сыкъыомыдэ1угъ? Сыкъечъыехызэ, сызэрахьыщтыр къап1ощтыгъ. Ары! Сахьыгъ! Приорэ ш1уц1эм тисэу, гъогу ш1унк1ым тырэк1о. Онур, к1алэхэр угъоири, шъукъыслъык1у! Алло! Онур! Къызэпиутыгъ. Къыубытырэп.
Сулейманы ыгу к1одыгъэу, ащ нахьэу ыш1эщтыр ымыш1эу, тэк1о щысыгъ. Ет1анэ егупшысагъ: «Сыш1уабзыщтышъ, сыш1уабзыщт. Машинэм сипк1ымэ, анахь 1ае сыхъунэп». Машинэ шъхьангъупчъэр къырищэхи, зырищэинк1э ежьагъ, ипк1ыным пае. Ау Сулейман 1апчэу ещэхыгъэм дэнагъ. Пшъашъэу машинэр зыфырэм ыш1эщтыр ымыш1эзэ, гъогу занк1эм дыречъэк1ынк1э ежьагъ. Пшъашъэу ык1эк1э пысыгъэхэм Сулейманы ылъакъо къаубытыгъ. Ау Сулейманы за1эк1итхъи, машинэм ипк1ыгъ. Ащ ыуж къызэрэтэджыжьыгъэ ш1ык1эри, зэречъэжьагъэри, зыдэчъагъэ бгъури икъоу ыгу къэк1ыжьырэп.
Пшъашъэмэ машинэр къагъэуцуи, лъыплъагъэх зыдачъэрэм. Ау ук1эхьан плъэк1ыщтыгъагъэп. Машинэр зыхэмыхьашъущт уцымэ ахэлъэдагъ.
– Джары, Оксан! Оры зилажьэр! Сыдым пае бгъэщынагъ, пшы ш1уибзыгъэм пае къэбарыр къебгъажьи? – губжыгъэу ы1уагъ пшъашъэ иш1угъоу, Джанхъотмэ я Зуретэу къыч1эк1ыгъэм.
– Ашъыу, сшынахьыжъы мэлэу ш1уибзыгъэр машинэм къыринагъэмэ сш1агъа? Ары сэ зыфэс1уагъэр, – ы1уагъ Оксанэу, машинэм 1усыгъэм.
– Мэлэу ш1уабзыгъэр арымэ гуры1уагъ пш1ош1а? – ы1уагъ Иринэ, ещанэрэ пшъашъэу ык1э пысыгъэм.
– К1о, хъугъэ. Пк1э и1эжьэп. Сыд епш1эщтыр Сулейман делэм? Тыкъэжъугъэуцури ащ пэк1э, мэлэу ш1уабзыгъэр тэжъугъэгъажъ, – ы1уагъ Оксанэ.
Пшъашъэхэр зэплъыгъэх, т1эк1о егупшысэхи, ащ тыраубытагъ.
– К1о, нычхьапэ сыдэмык1уагъэми, мыхъуми мэл гъэжъагъэ сшхыщт. Еоой, Сулейман… Узхэныгъэр пш1агъэмэ, – ы1уагъ Джанхъотмэ япшъашъэ.

Сулейман делэр бэрэ чъагъэ, зимыш1эжьэу, мэзахэ ш1унк1ым хэтэу. Уц ц1ыраумэ ахэк1и, шъофым илъэдагъ. Шъофым мэкъу 1атэу итыгъэ горэм пшъыгъэу хэгъуалъхьи, хэчъыягъ, 1эмал имы1эжьэу.
Пчэдыжьы жьэу къызэущым, тыгъэм лъагэу зи1этыгъ, шъоф зэ1эхыгъэр къыгъэжъыугъ. Сулейман мэкъум къыхэк1ыжьыгъ, зиутхыпк1ыгъ, т1эк1у зиплъахьыгъ. Шъофым къик1ыжьи, гъогоу машинэхэр зэрык1орэм техьагъ. Телефонк1э инэ1уасэмэ афытеон ы1уагъ, ау телефоным къыубытыщтыгъэп.
Зыдак1орэр ымыш1эу, сыхьатэ фэдизэ тетыгъ гъогум, машинэу блэк1ыхэрэмэ 1э афиш1ызэ. Ау зими къыгъэуцугъэп. Т1эк1у зэш1эм хьылъэ защэ горэ, мэлхэр ык1э исэу, къак1оу ылъэгъугъ. 1э зыфеш1ым, хъулъфыгъэу 1усыгъэм къыгъэуцугъ.
– Уипчэдыжьыш1у, тят. Къалэ дэхьэгъум нэс сынэбгъэсына? – еупч1ыгъ Сулейман л1ы хэк1отагъэу машинэм 1усыгъэм.
– Сыдэу уц1ыц1ыгъа, к1элэхъу? Уахьи, уакъы1эк1эк1ыжьыгъэм фэд, – щхыгъэ л1ыр.
– Къытебгъэфагъ, тят. Нычэпэ тызхэтыгъэр къэс1отэнэу къезгъажьэмэ, ба1о хъун къэс1ощтыр. Сыолъэ1у, сынэгъэсыжь къалэм.
Машинэ к1оц1ым ц1ыфхэр л1ым дисыгъ, ащ пае к1алэр ык1эк1э мэлмэ хагъэт1ысхьагъ. Аузэгъо, мэлмэ ахэсэу, орэдэу салоным къи1ук1ырэм едэ1узэ, Сулейман къалэ къэгъэзэгъум нэсыжьыгъ. К1алэр машинэм къик1ыжьи, л1эу нэзгъэсыжьыгъэр хъярк1э ыгъэк1отагъ. Лъэубэкъу заулэ зетым, чэтыу хьаджэр ищыды тесэу ылъэгъугъ.
– Сищыды сыд тепш1ахьырэр? – ыгъэш1агъозэ, еупч1ыгъ Сулейман чэтыум.
– Уахьыгъ а1уи, нысащэм къэбар щагъэ1угъ. Уиныбджэгъухэр мыгу1эхэ зэхъум къыплъык1онхэу, зэ сылъэрэк1уа с1уагъ мы делэм. Къысфэгъэгъу, уищыд зесфыжьагъэмк1э.
– Ори нысащэм ущы1агъа?
– Сыщымы1э хъуна? Лымрэ паргомрэ зыдэщы1эм сэри сыщы1э зэпытба. Чэтыу пшъашъэ дахэхэри къек1уал1эх шхэнхэу.
– Сыд фэдизэ уамгъашхэми, пш1омак1!
– Адэ, сыкъызэпфэгумэк1ырэм фэдиз сишхэни.
– Арэу укъысфэгумэк1ымэ, сыда шъофым нычэпэ укъыслъымык1уагъ?
– Зэпылъ лъап1эр сщыгъэу нысащэм сахэтыгъэти, сыфэягъэп сищыгъын сыупц1эп1ынэу. О шъофэу уздэщы1эри сэ сыдым сигъэш1эн? Модэ къэгъэзэгъум тыкъыщыожэн т1уагъ щыдымрэ сэрырэ. Къытет1ысхь, одэ. Уянэрэ уятэрэ джыри мэчъыех. Къэмытэджыжьхэзэ, унэзгъэсыжьын фай.
Сулейман, шъыпкъэу п1ощтмэ, гуш1уагъ чэтыур къызэрэпэгъок1ыгъэмк1э. Ылъакъомэ ащ нахь ахьыжьын 1эмал я1агъэп. Щыдым тет1ысхьи, чэтыур ыубыти, ежьагъ иунэ дэжь.
Тхьаумафэ пчэдыжьыпагъ, къалэр ащ пае нэк1ыгъ. Сулейман алъэгъунк1э ш1охьэйнапагъ, захьыгъэм пае къэлэдэсхэр дэхьащхыщтых ш1ош1ыщтыгъ. Зими къымылъэгъоу, псынк1эу нэсыжьынэу фэягъ.
Щыдымрэ, чэтыумрэ, Сулейманрэ щагум къынэсыгъэх. Сулейман макъэ къыгъэ1унэу фэмыеу, рэхьатэу къэблачъэр къы1уихи, щыдымрэ чэтыумрэ 1эгум дит1упщыхьагъэх. Ау унэм ипчъэ1упэ зынэсым, янэ ымакъэ къызэхихыгъ. Пчэдыжь нэфшъагъом телефонымк1э гущы1эщтыгъ Сурэ, хьак1эщым исэу. Зыригъэлъэгъунэу фэмыеу, Сулейман пчъэ1упэк1э имыхьажьэу, унэм дырек1ок1ыгъ. Пщэрыхьап1эм ишъхьангъупчъэ 1ухыгъэу щытыгъэти, ипшыхьанэу ежьагъ. Ау инасып къыубытыгъэп. Ипшыхьи, ышъхьэ къызе1этым, Мэджыдэ ыпашъхьэ итэу ылъэгъугъ. Ы1ощтыр ымыш1эу, еплъыгъ Сулейман ятэ.
– Сур, къак1о моджэ! – екууагъ л1ыр ишъхьэгъусэ.
Бзылъфыгъэр пщэрыхьап1эм къэчъагъ, хъугъэр гурымы1оу.
– Уишъао зэрэк1элэ дэгъум еплъ! Жьэу къехьажьы унэм… Пчэдыжьы сыхьатэ хым…
– Къысфэгъэгъу, тят… – къыригъэжьагъ Сулейманы.
– Пщэрыхьап1эм ишъхьангъупчъэ нахь къихьэгъош1у щытын. Тыгъуасэ нысащэм узхэшъуахьым, пчъэр зыдэщытыр пщыгъупшагъа?
– Сщыгъупшэна? Шъузгъэгумэк1ынэп, с1уагъ.
– Тыбгъэгумэк1ына? Узахьыгъэр зытэш1эм, гуш1ор тфэмыухэу, тыщысыгъ. Тик1алэ 1удгъэк1ыгъэмэ, 1офэп т1уагъ. Уищыгъынхэр къэтщэжьынэу зытыухьазырыщтыгъ.
– Мэджыд, сыд п1орэ?! – къэгубжыгъ Сурэ. – Тыгъуасэ сызэрэго1эжьыгъэр, сик1алэ къехъул1агъэр сымыш1эу. Сыд а шъхьэубэтэжъмэ къыуаш1агъэр, сишъау?
– Зи къысаш1агъэп. Са1эк1эк1ыжьыгъ, нан.
– К1элэ закъоу си1эр агъэунэхъу пэтыгъ.
– Ашъыу, щыгъэт уигъыбзэ! Ик1элэ закъо бзылъфыгъищымэ а1эк1эк1и, чъагъэ. Гъэхъэгъэшхо и1 джы. Чылэр дэхьащхыщт. Уздащэрэм укъинэн фэягъ, ары нэмы1эмэ.
– Сахьымэ сш1агъа? Сыш1уабзынэу фаех, сш1ош1ыгъ.
– Нахь дэгъущ къэп1уагъэр. Уш1уабзыгъамэ, хьэдагъэ щыпс 1эш1у тшхыниешъ, тызэхэк1ыжьыни.
– Адыдыд, Мэджыд! П1орэм уегупшыса? – ы1уагъ Сурэ.
– К1о, хъугъэ. Ащ пк1э и1эжьэп. Тинасыпмэ, чэтыур ти1. Къэгъэзэгъум щыпэгъок1ыгъ, сэ сылъимгъак1оу.
Ет1анэ Мэджыдэ Сулейманы зыфигъази, ри1уагъ:
– К1ори, зыгъэпсэф. Непэ сшыпхъоу Тамарэ къэк1ощт. Имедитациемэ пчыхьэ реным таригъэудэгущт.
– Сыд п1уи тызэригъэудэгущтыр? – зэхиш1ык1ыгъэп Сурэ.
– Медитациехэр. Пш1эрэба? Ренэу делагъэ горэ къырефэк1ы. Будда горэмэ ахэтышъ, мэзым мак1ох. Аш1эри сш1эрэп. «Оммм» рагъа1ошъ хэсых.
– Сыд п1уи рагъа1орэр? – джыри къык1эупч1агъ Сурэ.
– Оммм…
– Ащ сыд къик1ырэр?
– Сэш1а сэ къик1ырэр? Къак1омэ, уеупч1ыщт. Гуш1озэ, къыпфи1отэщт ежьи.
«Тытхъэжьыгъ, ащ къэбар нэшъоу къы1отэщтым пчыхьэ реным тедэ1ущтмэ», – ыгук1э ы1уагъ Сулейманы.
Пчыхьашъхьэ Мэджыдэ ышыпхъоу Тамарэ къафихьагъ хьэк1ак1о. Пщэрыхьап1эм 1анэр аш1и, ит1ысхьагъэх Сурэрэ, Мэджыдэрэ, Тамарэрэ ык1и Сулейманрэ.
Тамарэ бзылъфыгъэ оды ц1ык1оу, жьы к1этэу щытыгъ. Илъэс шъэныкъо ыныбжьыми пш1эниеп. Ышъхьац шъэожъыем фэдэу к1эупхъуахьыгъагъ, гъочэдж зэпылъхэр ик1асэу щытыгъ. Тхьэлъэ1у практикэ горэмэ ренэу апылъыгъ. 1азэу къэралыгъом исхэр зэк1э ыш1эщтыгъ. Зы 1азэм дэжь къызик1ыжьырэм, адрэ 1азэм дэжь к1ощтыгъ. Ащ пае Сурэ дэгущы1энэу фэягъ, ик1алэ 1азэ горэ къыфигъотынэу.
– Еооой, Тамар! – къыригъэжьагъ Сурэ. – Тик1алэ къедгъэщэни, дэдгъэк1они тлъэк1ырэп илъэс щэк1э хэ хъугъэшъ. Нэ трамгъэфагъэмэ, о къаш1э. К1алэ фэдэ къэмыхъугъ. Адрэ къэзыщагъэу, унагъо зи1эмэ сыдк1э анахь дэй?
– Нэ закъок1э ар къэпш1ыщтэп. Тил1акъо негативышхо телъ, – ы1уагъ Тамарэ.
– Сыд, п1уи, телъыр?
– Негатив. Нэ 1аек1э заджэхэр ары.
– А негативым сыд епш1эщтыр джы?
– 1азэмя дэжь пщэщт. Сэ 1азэ дэгъу горэ сэш1э.
– Сыд 1аз сыздешъущэжьэщтыр? – къахэгущы1агъ Сулейман.
– Джырэ лъэхъаным етфанэрэ измерением дунаир ихьагъ. 1азэ бэлахьхэр щы1э хъугъ, узфаер зэк1э птрахын алъэк1ынэу, – къы1отэнэу ригъэжьагъ Тамарэ.
– Тыдэ, п1уи, зэрыхьагъэр дунаир? – икъоу къыгуры1уагъэп Сурэ.
– Дунаир зэрыхьагъэр сш1эрэп, ау сэ сичъыяп1э сихьажьын фай. Неущ жьэу тучаным сылъыплъэнэу сык1ощт, – ы1уагъ Сулейманы, ядэ1унэу фэмыеу.
– Ащ ы1орэм упымылъ, – пиублагъ Тамарэ. – Чэтыжъмэ япхъу къэош1эжьа? Ынэхэ назэу, ылъакъохэ 1орт1агъэу, Тхьэм сытрерэмгъэк1уад. Илъэс пчъагъэ дэк1он ымылъэк1эу щысыгъ. А 1азэм дэжь зысэщэм, мазэк1э дэк1уагъ.
– Гъэш1эгъоны п1орэр! – ы1уагъ Сурэ.
– Дэрихъанэу Биболэтыпхъоу къытпыш1ахьыгъэр адэ угу къэк1ыжьа? Ылъакъомэ амыхьыжьэу, рихьыл1агъэу щылъыгъ. Зытэщэм, зы чэщык1э къэнэхъэжьыгъ. Уары, илъэсипш1ы хъугъэшъ, мыдэгъу дэдэми, ышъхьэ зэрехьашъу.
– Адэ, сэ сыбгэу узырэм зэгорэ риш1эшъущта? – къеупч1ыгъ Сурэ.
– Риш1эн, адэ. Уичакрэхэр къыукъэбзыщт.
– Сыд, п1уи, къыукъэбзыщтыр?
– Чакрэхэр.
– Зэхэпш1ык1ыгъа, Мэджыд? Одэ, гущы1эу къы1охэр тхы. Амэ сщыгъупшэщтых.
– Ц1ыфым ыбг лъэпкъыр ары зэпхыгъэр. Лъэпкъымк1э нэ птрагъэфагъ. Уи1ахьылэу щымы1эжьхэм щы1эк1э къинэу я1агъэр кармэмк1э къыптефагъ.
– Кармэмк1э, п1уи?
– Ау земгъэгъап. Зэк1э къыгъэпсыщт а 1азэу зыфэс1уагъэм. Дунаир илъэсишъэ пчъагъэм рептилиемэ а1ыгъыгъ. Джы Тхьэм инэфынэ къыттепсагъ. Нэмык1 лъэхъаныр къежьагъ.
Мэджыдэ ащ фэдизым ядэ1оу щысыгъ, ау, фэмыщэ1эжьы зэхъум, Тамарэ зэпигъэугъ:
– Тамар…
Тамарэ къызыригъажьэрэм, щигъэтын зэримылъэк1ыщтыр зэк1эмэ аш1эщтыгъ. Ымгъэуцоу, джыри къы1уатэщтыгъ:
– Тхьэм инэфынэ къыпхэхьаным пае, пшъхьэ шыгу ит чакрэр къызэ1упхын фай. Къэгъагъ тхьэпищэу къызэ1ук1ыщт.
– Тамар… – джыри къэджагъ Мэджыдэ. – А къэгъагъ тхьэпищэу сшъхьэ шыгу итыр къызэ1ук1ымэ, сигастрит адэ ыгъэхъужьыщта?
– Узфаер зэк1э ыгъэхъужьыщт.
Тамарэ къошыным къэгъагъэу итыгъэр къышти, Мэджыдэ ышъхьэ тригъэт1ысхьагъ.
– Джы Тхьэм елъэ1у, – ы1уагъ Тамарэ.
– Мы къэгъагъыр сшъхьэ темысэу, селъэ1умэ хъущтыба?
– Нахь дахэу къэлъэгъон, с1уагъэшъ ары. К1о, угу римыхьырэмэ, темысэу, уелъэ1уми хъущт.
– Адэ, мы 1азэу зыфэп1уагъэм тхьапш ахъщэу ыштэрэр? – къеупч1ыгъ Мэджыдэ.
– Минищ, – джэуап ытыгъ Тамарэ.
– Минищ, п1уи?! – Мэджыдэ ынэхэ къик1ыгъ. – Минищык1э шъэрэ зырэ розэ къыпфэсщэфынышъ, зырызэу пшъхьэ шыгу къытезгъэт1ысхьащт, уичакрэ къызэ1ук1ыным пае, – ри1уагъ ышъузы.
– Ар о1о къодый. Сыдыгъо розэ сфэпщэфыгъ? Усипсэлъыхъуашъо зэхъум, зэ астрэ гъолагъэ горэ къысэпти, сыбгъэделагъ. Джы минищыми къыхьыщтэп уирозэхэр. Сенэгуе, тык1онк1э а 1азэм дэжь. Ащ фэдэ минищ пчъагъэ тэгъэк1оды, – ы1уагъ Сурэ.
– Ащ фэдэ минищ пчъагъэ уик1алэ ыгъэк1одыщтыгъэмэ, пшъашъэхэр кином ыщэным пае, бэш1агъэу къыщэни, – едэуагъ Мэджыдэ ишъузы.
– О кином сыпщагъа зэгорэм? Пшъашъэу джы къежьагъэхэр утэшъуагъэх. Бащэ фаех. 1азэм нахь дэгъоу къыгъэпсыщт а 1офыр.
– К1о, зыдапщэ пш1оигъом щэ, – езэщи, ы1уагъ Мэджыдэ.
– Зэхэоха, Тамар. Мэджыди иешъон хезгъэнэнэу сыфай. Къытфык1ыригъэчыщта, тыфак1о зэпыты хъумэ? – Сурэ еупч1ыгъ Тамарэ.
– Оооо… Къежьагъ… Тхьэмафэм зэ 1аркъ рюмкэ етэгъэутэк1ышъ, 1азэм дэжь тилъэшъущт, – хьапщыгъэ Мэджыдэ.
– Къык1ыригъэчын, адэ. Тыдэгущы1эн ащ паи, – ы1уагъ Тамарэ, ышы ы1орэм пымылъэу.
Сулейманрэ чэтыумрэ ащ нэс унэ чъыяп1эм исыгъэх, а1орэр зэк1э зэхахэу.
– Сенэгуе, Тамарэ джы уш1ок1ыщтэп. Чакрэу уи1эхэр зэк1э къызэ1уихыщт, къэгъагъ къутэмищыр пшъхьэ тригъэт1ысхьанышъ, – щхыгъэ чэтыу хьаджэр. – Тхьэм пае, сэ ар сищык1агъэп. Сэ хьадж сш1ыгъэ. Слъакъо сымгъэуцузэ, сымыш1ахэу Меккэм сынэсыгъагъ.
– Ашъыу, къэмы1уат. Сыдэущтэу Меккэм унэсыгъ?
– Сышхэнэу зэ сыфаеу, Меккэм ежьагъэмэ ауж сихьэгъагъ. Сагъашхэзэ, сымыш1ахэу садынэсыгъагъ.
– О шхэныр ары апэ итыр, нахь Меккэп. Чэтыухэр зэк1э зэфэд.
– Сыда мощтэу п1орэ? Ц1ыфмэ бо тафэраз. Тэ тшъхьэ ц1ык1ухэр апэ итыми, тызгъашхэрэм т1уе зы уасэ фэтэш1ы.
– Вискас къыуатыфэ нэс.
– Уянэ сымаджэу ылъпэгъу силъы зэхъум, Вискас къыситыщтыгъа? Пчэдыжьы къэс 1офым шъузежьэрэм, сыгу къышъогъу: сызэрэжъугъэшхэщтым пае, пчэдыжь нэфшъагъом шъукъэтэджы. Ау сэ шъукъызысэплъырэм, шъуищы1ак1э щытынэу зэрэфэягъэр шъугу къэк1ы. Чэтыум джары мэхьанэу и1эр.
– Цыгъор, адэ, хэт къэзыубытыщтыр?
– Цыгъом пае укъэзгъэнэна, Сулейман? Уфаемэ, уип1эк1оры къыпфэсхьыщтыба пчэдыжь шхыным ыч1ып1эк1э.
– 1ук1, зысэмгъэлъэгъоу, чэтыужъ! Ащ пэк1э къыса1у, сянэ джы сауж зезгъэк1ыщтыр. 1азэм дэжь силъэшъунэу ежьэщт.
– Зэ 1ук1, зэ къыса1у… Сы1ук1ымэ, сыдэущтэу къыос1он? – ы1уагъ чэтыум, зызэпыригъазэзэ.
– Зымгъэ1ушэу, къэугупшыс зэгорэ.
– Тамарэ зэгорэ ышъхьэ къихьагъэмэ, т1уе зы уш1ок1ыщтэп. Зягъащэри 1азэм дэжь, угу рихьынк1и хъун. Зэхъугъэр къа1ори, сэри ет1анэ зыхезгъэтхэщт. Ау минищыр о къысэптыщт, – щхыгъэ чэтыур.
Сулейманы ар ыгу рихьыгъэп, ау Тамарэрэ янэрэ уаш1ок1ын зэмылъэк1ыщтыр еш1эти, адыригъэштагъ.

Хьакъуйхэр Гъарунэ елъэ1ухи, зырагъэщагъ 1азэм дэжь нэмык1 къалэм. Гъарун, Мэджыд, Сур ык1и Сулейман а1оу машинэм зэдисыхэу, гъогум рычъэщтыгъэх.
– Минищ ущ пае ттыщт джы, тыздак1ори тымыш1эу, – тхьаусхэнэу ежьагъ Мэджыдэ.
– Сыдэу мы минищыр пшъхьэ инагъ! – ы1уагъ Сурэ. – Къыостыжьыщт къак1орэ мазэм.
– Тэ къэпхынышъ? 1оф пш1эрэп.
– Уимазэ зарплатэ къызыпхьырэм, хэсхынышъ, къыостыжьыщт.
– Кредитымрэ дебетымрэ зэбгъэк1уным уфэ1аз. Бухгалтерэу уеджэн фэягъ, – ы1уагъ Мэджыдэ.
– 1азэ бэлахь щытын, ащ фэдиз а1ехымэ. Зэк1э еш1эн фай, – къэгущы1агъ Гъарунэ. – Симашинэ илажьэр, адэ, къы1ошъущта?
– Сыда? Уимашинэ зэгорэ къехъул1агъа? – къеупч1ыгъ Мэджыдэ.
– Зысщэфыгъэм щегъэжьагъэу, Тхьэ сэ1о, нэ трагъэфагъэм фэд. Зэгорэ мэкъутэ зэпыт. Мары, джы ситормозхэр тэрэзэп.
Мэджыдэрэ, Сурэрэ, Сулейманрэ гумэк1ыхэу, зэплъыжьыгъэх.
– Олахьэм, игъом къэп1уагъ, Гъарун, – ы1уагъ Сулейманы. – Тш1агъэмэ, сищыды тытесэу тык1они тыздежьагъэм.
– Къызэ1ук1ырэ шъхьантэхэр ита ш1о имашинэ? – Сурэ 1ушъашъэзэ, еупч1ыгъ Мэджыдэ.
– Ежь машинэм 1усыри шъхьантэ ш1ыгъах. Сыдык1э шъхьантэ ищык1агъ? – джэуап ытыгъ Мэджыдэ.
Сурэ ыгу сысэу щысыгъ, Тхьэм елъэ1оу. Сыдэу щытыми псаоу нэсыгъэх 1азэм дэжь.
1азэм икабинет 1апч унэ лъагэ зэтегъэпсахьыгъэм хэтыгъ. Гъарунэ машинэм къыранагъ. Сурэрэ, Мэджыдэрэ ык1и Сулейманрэ лифтымк1э дэк1оягъэх этажым. Кабинетэу ящык1агъэр къагъоти, ихьак1эщы ч1эхьагъэх. Зыч1эхьагъэхэр бэлахьэу гъэпсыгъагъ: диванэу ык1и пхъэт1эк1оу ч1этхэм хьашъо атедзагъэу, тхылъ гъэ1ылъып1эхэр ык1и щыгъын пылъап1эхэр пхъэмбгъу лъап1эм хэш1ык1ыгъэхэу, дэпкъыхэм нэр агъэрэхьатэу, сурэт гъэш1эгъонхэр апылъагъэхэу.
Зыч1ахьэхэм, ныо гъэш1эгъон алъэгъугъ, диваным тесэу. Ныор зэхэгъэлахьыгъагъ, шъхьатехъо техъогъагъ, джэнэ гъопэ к1ак1о фыжь ык1и джинс гъочэдж ыщыгъыгъ, ынэхэ т1эк1у зэблэплъыщтыгъ.
– Уимафэш1у! Заурбий дэжь тыкъэк1уагъ. Джырэ уахътэм тыхэтхагъ. Тлъэгъун тлъэк1ыщта? – къыригъэжьагъ Сурэ.
Ныор къяплъи, джэуап ытыгъ:
– Непэ Заурбий ц1ыфмэ за1уигъэк1эн ылъэк1ыщтэп. Зэблэхъугъэхэр и1э хъугъ. Ащ ыч1ып1эк1э сэры непэ 1оф зыш1эщтыр.
– Адэ, зи къыти1уагъэп. О ухэт, къысэп1она?
– Мерэмышхо а1ошъ, къысаджэх сэ. Заурбий загъорэ сыдэ1эпы1э. Бэ къыщызгъак1эрэп си1эзагъэк1э.
Сурэ ар ыгу рихьыгъэшхоп, цахь фимыш1ырэм фэдэу еплъыгъ ныом, ау къызхигъэщынэу фэмыеу ы1уагъ:
– К1о, тыкъэк1огъахэмэ, адэ сыдэу пш1ын. Орымэ оры къытэплъыщтыр.
– Шъукъет1ысхьэх. Щая е кофе шъузэшъощтыр? – къяупч1ыгъ 1азэр. – Ау сыда сыкъышъоупч1ырэ? Сэплъэба сэ. Зэк1э сэш1э. Щае… Щае шъузэшъощтыр.
Сурэ ыжэ къызэтрихыгъ, зэгорэ къы1онэу, ау Мерэмы зэпигъэугъ:
– Кофе тыухыгъэшъ ары.
Ныо 1азэр ч1эк1ыгъ адрэ кабинетым, щае афизэхиш1ахьынэу. Хьак1эхэр диваным ет1ысхьэхыгъэх.
– Дэгъоу къагъахъэ щытын, мыщ фэдэ кабинетым ч1эсхэмэ, – ы1уагъ Мэджыдэ.
– Зэ, ужэ гъэуцу. Зэхебгъэхыщт. Гупшысэу пшъхьэ илъыри елъэгъу мыщ. Щае тызэрэфаер къытригъэфагъ.
– Сымыгупшысэу, сыщысыщта?! – къэгубжыгъ Мэджыдэ.
Т1эк1у зэш1эм Мерэмышхо къыч1эхьажьи, щае къафытригъэуцуагъ.
– Шъоущэгъу джэмышх тхьапш хашъулъхьэрэ хабзэ? – къэупч1агъ 1азэр. – Ау сыда джыри сыкъэупч1эрэ? Шъуадэжь шъуисы зыхъурэм, шъушъхьасы, зы джэмышх шъуфекъу. Хьак1э шъузихьэрэм, джэмышхибл хэшъотакъо. Шъуадэжьы шъуисэу къызш1ожъугъэш1. Шъоущэгъури тыухынк1э бэп къэнагъэр.
Сурэ ыжэ къы1узыгъ.
– Олахьэм, бэлахьэу оплъэ, Мерэм. Ащ нахь уахътэ тэмгъак1оу, сик1алэ къытфеплъ, – ри1уагъ 1азэм.
– Дэгъу. Шъо шъущыс. Тэ тыч1эк1ыщт, – ы1уагъ Мерэмы.
Сулейман къыгъэтэджи, адрэ кабинетым ыщагъ. А кабинетэу зыч1ищагъэри дахэу ш1ыгъагъ. 1оф зыщиш1эрэ чъыгае столышхор пчэгум итыгъ, ащ ык1ыбы тхылъ гъэ1ылъып1э лъагэхэр дэтыгъ. Шъхьангъупчъэм дэжь щытыгъ диван ц1ык1у зэк1эхыгъэу, зы ц1ыф тефэнэу, ащ пхъэт1эк1у къыготыгъ.
Сулейман диваным тегъолъхьанк1э ежьагъ.
– Ээээ! Зэгу, зэгу! Плъакъохэр ш1ои! Мы диваныр сэщ пай. Ма, пхъэт1эк1ум тет1ысхь, – ы1уагъ Мерэмы.
Сулейман къэтэджыжьи, пхъэт1эк1ум тет1ысхьагъ. Мерэм диваным тегъолъхьагъ.
– 1офэп зэ! Непэ сшъхьэ згъэ1ылъын слъэк1ыгъэп. Пчэдыжьы щегъэжьагъэу зэгорэ къесэфэк1ы. Къэ1уат джы. Сыодэ1у, – ы1уагъ Мерэмы.
– Шъыпкъэр къыос1ощта?
– Адэ, шъыпкъэр къэп1ощт! Сымэджэщым укъэк1уагъэу къызш1огъэш1.
– Бэш1агъэу сегъэгумэк1ы зы упч1эм. Егъаш1эм ущы1эным пае, сыд ищык1агъэр?
– Къэпщэн фай.
– Къапщэмэ, егъаш1эм ущы1эщта?
– Хьау, егъаш1эм ущы1энэу уфэежьыщтэп.
– Адэ, ара сянэ сызфыригъэзыгъэр? Гъаш1эм сыфэмыеным пая?
– Къэпщэнэу уригъэзыгъа?
– Ары.
– О къэпщэнэу уфаеба?
– Къасщэмэ, сыдэущтэу с1ыгъыщт? Къэзгъахъэрэр зэк1э сянэ есэты. Сишъхьэгъусэ хъущтым ежь ахъщэ къыгъахъэу, къысэмылъэ1ущтыгъэмэ, джащыгъум зэк1эмэ афикъуни къэзгъахъэрэр. Зэгорэ пш1эн плъэк1ыщта, ащ фэдэ згъотыным пае?
– Зэгу. Мары, 1апч хъураем сиплъэщт, – ы1уагъ Мерэмы.
1апч хъураеу столым тетыр къыштагъ. Т1эк1о ы1ыгъыгъ, ынэхэ упц1агъэхэу.
– Сыд? Зэгорэ олъэгъуа? – къеупч1ыгъ Сулейман.
– Слъэгъуна шъыу? Пчэдыжьы икъоу слъэк1ыгъэп. Зэгу, хъэдэныр къэсэгъашт.
Тхылъ гъэ1ылъып1э къогъум хъэдэныр къыкъуихи, телъэк1ахьыгъ 1апчым.
– Джар зэгорэм фэд.
Джыри т1эк1у ы1ыгъыгъ, ынэ упц1агъэу.
– Джы сэлъэгъу. Гъогу занк1эм утек1ыгъ. Уигъогу утехьажьын фай. Джащыгъум шъхьэгъусэу узфаем фэдэ бгъотыщт. Дэгъоуи, дахэуи, ахъщи фэмыеу. Анахь дэгъур пфипщэрахьэу, ежь бгъотагъэ хьалыгъур ышхэу. Зэгорэ зыкъутэрэм, ахъщэ гъэ1ылъыгъэу и1эмк1э ыш1ыжьэу, о уиахъщэ къемынэц1эу. Уянэрэ уятэрэ ык1и благъэу шъуи1эхэр зэк1э пфи1ыгъыхэу.
– Олахьэ, адыгэ бзылъфыгъэ шъыпкъэм фэд къызфэп1уагъэр. Ау джырэ лъэхъаным тыдэ ащ фэдэ къэпхын?
– Къыос1уагъэба. Уигъогу занк1э теуцори, бгъотыщт.
– Гъогу занк1эр тыдэ щы1 ахьам?
Мерэм егупшысагъ.
– Сыгу къэк1ыжьыгъ. Марыба, Заурбий ибеговой дорожкэр ары. Мо, къытеуцу зэ, – ы1уагъ бзылъфыгъэм.
Беговой дорожкэу къогъум къотыгъэр хигъани, Сулейманы т1эк1у къыригъэчъахьыгъ.
– Чъэ, чъэ! Мафэм джащтэу километрэ шъэныкъо къэпчъахьымэ, уигъогу занк1э утеуцощт, самурайхэм афэдэу?
– Самурай п1уи?
– Адэ. Самурайхэм а1орэр пш1эрэба? Самураим морад и1эп, гъогу ны1эп и1эр.
– Арын фай самурайхэм къызк1амыщэщтыгъэр. Заощтыгъэх ны1эп. Ба1оба километрэ шъэныкъор?
– Ба1оп. Гъунджэм уиплъагъа? Ущ фэдэ ныбэ уи1эу, хэты иадыгэ бзылъфыгъэ шъыпкъэ къыпфэещт?
– Ахьам адыгэ бзылъфыгъэ шъыпкъэ зак1 къащэрэр нэмык1 хъулъфыгъэмэ. Километрэ шъэныкъуи къачъахьырэп ащ пае.
– Ахэмэ илъэс т1ок1ым къащагъ, агъэделэн горэ агъоти. Джы зэхэсыхэшъ, зэрэща1эх. О джы нэс ущысыгъ, уинанэ ыкок1ы уисэу. Адыгэ бзылъфыгъэ шъыпкъэхэр зэбгырахыгъэх. Джы зымгъэшъхьахэу, зыфэс1уагъэр ш1э мафэ къэс. Уигъогуи занк1э хъущт, шъхьэгъуси бгъотыщт, уи1офш1эни зэблэпхъущт.
– Си1офш1эни зэблэсхъущта? А, сыд 1офш1эн джы къэхъущтыр?
– Сигъаплъ зэ 1апчым.
Мерэм джыри иплъагъ.
– Совет тхьэматэ ухъущт, – ы1уагъ.
– Ахьам совет тхьэматэм бэ 1офэу и1эр. Ащ фэдиз сфэук1оч1ыщтэп. Щы1эба нэмык1 1офш1эн? Пш1эрэ хъатэ щымы1эу, 1энат1эри уи1эу?
– Сыдэу бэ узфаер, – ы1уагъ 1азэм, джыри иплъэзэ. – Щы1. Сэлъэгъу. Совет тхьэматэм игуадз.
– Опсэу, Мерэм. Олахьэм, ар сшъхьэ къихьаниеп егъаш1эм.
– Сиуахътэ умгъак1оу, ч1эк1ыжь джы, ахъщэр къэтыри. Онлайн–кассэмк1э къыпфыхэсыутыщт чекыр.
Сулейман дорожкэм къытек1ыжьыгъ ык1и минищыр ритыгъ бзылъфыгъэм. Мерэмы онлайн-чек къыфыхиути, ч1игъэк1ыжьыгъ к1алэр.
– Сыд, сик1ал, къыбде1агъа? Сыдэу ущыт джы? – гу1эзэ, ечъэл1агъ Сурэ Сулейманы дэжь.
– Пк1ат1эр къысэчъэхыгъ. Джащ фэдизэу къызде1агъ.
– Сыд къыуи1уагъэр?
– Бэ ы1уагъэр. Гъогу занк1эм сытригъэуцуагъ. Къалэм советэу дэтым т1эк1у ш1эмэ сыхахыщт ы1уагъ.
– Сыд со п1орэр?! Мэджыд, тыч1эмык1ыжьызэ, ори къызэбгъэплъыщт, – ри1уагъ Сурэ ил1ы.
– Сэ сыд силажьэ, къызэзгъэплъынэу? Сэри къэсэбгъащэ пш1оигъуа?
– Делагъэ горэ умы1о зэпытэу, тэджыри, ч1ахь, одэ!
– Уиахъщэ икъущта, сыч1ахьэмэ?
– Икъущт… О уиахъщэ, – ынэхэ зэхигъэхьагъ Сурэ.
Ил1ырэ ежьырэ зэдыч1эхьагъэх.
– Мерэм, къысфэгъэгъу усэгъэгумэк1ымэ. Сулейманы и1оф уухыгъэмэ, сил1и уеплъынэу сыфэягъ.
Мерэмы зигъэпсэфэу, диваным джыри телъыгъ.
– Шъукъыч1ахь, шъукъет1ысхьэх, – ы1уагъ 1азэм, къэмытэджэу.
Сурэрэ Мэджыдэрэ столым ек1уал1эхи, пхъэт1эк1оу ыпашхьэ итыгъэхэмэ атет1ысхьагъэх.
– Уил1ы сыд илажьэ? – къеупч1ыгъ Мерэм.
– Ешъоныр хезгъэнэн слъэк1ырэп, – ы1уагъ Сурэ, тхьаусхэзэ.
– Тхьэмафэм зэ стопкит1у горэ исэшъушъ, ешъуак1омэ сахитхагъ, – ы1уагъ Мэджыдэ.
– Сэш1э сэ уитхьэмафэ. Арэу к1ахьэп.
– Зэгу. Зэхэтэжъугъэф, – къахэгущы1агъ Мерэм, къэтэджызэ.
Столым ари ек1ол1агъ, пхъэт1эк1ушхо шъабэу пэтыгъэм ит1ысхьагъ ык1и тхьапэхэр къыштагъэх, атетхэнэу.
– Апэ анкетэ зэхэтэжъугъэуцу, нахь къызгуры1оным пае илажьэ. Упч1эу къэстырэм иджэуап къешъутыжь, – ы1уагъ бзылъфыгъэм. – Ешъуагъэ хъумэ, къыозауа?
– Хьау, – ы1уагъ Сурэ.
– Гъунэгъумэ язауа?
– Хьау.
– Биштовым иорэдхэр къе1уа?
– Хьау.
– Пц1анэу щагум ек1а?
– Хьау шъыу! Сыд п1орэ?!
– Сыд адэ сшъхьэ зык1эбгъэузырэр? Л1ы ш1агъо уи1. Гугъапэ щымы1эу, уизакъоу къэугупшысыгъ.
– Гугъапэ щымы1э хъуна? Ешъо, 1упэ темыхэу. Тыздэмык1ожьыгъэ щы1эп: психологи, наркологи, астрологи…
– А зыфап1охэр пц1ыусых. Цахь зыфэпш1ын ахэтэп. Уздэк1он фаер сэщ фэдэ 1азэр ары ык1и Мишэу «Битва экстрасенсов» зыфи1орэм хэлэжьагъэр ары, ящэнэрэ сезоным.
– Ар хэт?
– Ар сикъорэлъф.
– Джы тш1эщт, – ы1уагъ Сурэ.
Мерэм щыси, зи къымы1оу, т1эк1у егупшысагъ.
– К1о, дэгъу. Сыкъыжъуде1эщт. Къыса1у зэ. Нэмык1 бзылъфыгъэмэ апэк1эрэплъа уил1?
– Хьау. Сыда?
Мерэмы лэныстэ къыштагъ.
– Апэк1эрэплъымэ, ащ нахь ымгъэгумэк1ынэу сш1ыщт. Непэ акцие си1. Услугит1у зы уасэк1э сэты.
– Хьау! Ешъоныр ары ны1эп тызгъэгумэк1ырэр, – ы1уагъ Сурэ.
– Дэгъу. Ащыгъум къытет1ысхь удрэ пхъэт1эк1ум, – ы1уи Мерэм, диван ц1ык1ум готыгъэ пхъэт1эк1ум тригъэт1ысхьагъ Мэджыдэ ык1и ышъхьагъы иуцуагъ. Ы1эхэ л1ым ышъхьэ трилъхьэхи, къыригъэжьагъ:
– Ичакрэхэр тыукъэбзыщт. Мы хъулъфыгъэм ышъхьэ шыгу къызэ1орэк1. Тхьэм иостыгъэ хэрэхь.
Т1эк1о ежагъэх.
– Сыд? Къызэ1ук1ыгъа зэгорэ? – къэупч1агъ Мэджыдэ.
– Сш1эрэп. Тыуплъэк1ущт, – ы1уагъ Мерэмы.
Лагъэ дэгъэуцуап1эу ыбгъук1э щытыгъэм ек1уал1и, коньяк бэщэрэб рюмкищ игъусэу къыдихыгъ.
– Заурбий ыгу хэк1ынэп щытын, т1эк1у идгъахъомэ.
Бэщэрэбыр къыздехым, къафыригъэхъуагъ. Мэджыдэ коньякыр зелъэгъум, къэгуш1уагъ.
– Пч1эчъэу тыкъэк1уагъэп ны1а?! – ы1уи, ришъугъ.
– Адэ, Мерэм! Тепхыщт п1уагъэба! – къэгумэк1ыгъ Сурэ.
– Тесхына? Уишъхьэгъусэ иаурэ сыпхырык1ын слъэк1ырэп, зэрэиш1угъом пай. Т1эк1у зыхигъэк1ын фай. Джащыгъум сыде1эшъущт.
– Олъэгъуа? Къыуас1ощтыгъ, зыхэбгъэк1ын зэрэфаер, – ри1уагъ Сурэ ил1ы.
– Диетэ къыфистхык1ыщт. Терэс мэзищэ. Пчэдыжьы п1астэ фэпщэрахь, щэджагъом мы1эрысэ ерэшх, щэджагъо ужым хэтэрык1хэр фызэхалъхь.
– Гъаблэм сежъугъэл1энэу ара? Коньякым сыд тесшхахьыщтыр, адэ? П1астэмрэ хэтэрык1ымрэ ащ къыдек1ущтэп, – мыразэу, къы1уагъ Мэджыдэ.
– Коньякыр пшъхьэ игъэк1, пхэк1ыфэ нэс. Мы диетэр Малышевэм къыугупшысыгъ. Къыбде1эщт, – ы1уагъ Мерэмы. – Джы уахътэр ик1ыгъ. Нэмык1 ц1ыфхэр си1 непэ. Уасэм т1эк1у хэсэгъэк1ы, зэрэунагъоу шъукъызэрэк1угъэм пае. Минит1ук1э къышъуфыдэк1ыгъ ет1уанэрэ консультациер. Коньякыр бонусэу згъэк1уагъ.
– Опсэу, Мерэм. Тыпфэраз. Ахъщэ нахь къызэ1ук1эмэ, джыри сыкъэк1онышъ, сыбгы уезгъэплъыщт,– ы1уагъ Сурэ, тэджыжьызэ.
– Мерэм, адэ, мы бонусэу къелыжьыгъэр унэм дэтхьыжьымэ хъущтыба? – къэупч1агъ Мэджыдэ.
– Гъэуцу, зэ! Хьайнапэ сымыш1! – текууагъ Сурэ ил1ы.
Сурэ ахъщэр 1азэм рити, ил1 къыгъэтэджыжьи, хъярк1э а1уи, ч1эк1ыжьыгъэх.
Мерэм джыри т1эк1о щыси, хьак1эхэр к1ожьыгъэмэ ыуплъэк1угъ. – 1офэп зэ! Сагъэпшъыгъ. Зэ къэсэгъащ, зэ ешъоныр ч1эсэгъэдз…– епщэхызэ, ы1уагъ Мерэмы.
Сурэрэ, Мэджыдэрэ, Сулейманрэ гуш1ом хэтыхэу кабинетым ч1эк1ыжьыгъэх. Л1ыжъ шъхьац фыжь, нэ жъгъэеу, пэ жъгъэеу, жэк1э–пэк1э ц1ык1оу, дахэу зэпыдзагъэу къаблэк1ыгъ. Ау пылъыгъэхэп ащ. Л1ыжъыри т1эк1у апэк1эрэплъи, зыблэк1ыхэм уж, кабинетым ч1эхьагъ.
Мерэм зигъэпсэфэу диван ц1ык1ум телъыгъ Заурбий икабинеты. Хьак1эщым ипчъэ макъэ зызэхехым, къызщыпк1ыгъ. Л1ыжъыр кабинетым къыч1эхьагъ.
– Заурбий, ора со? Сыкъык1эбгъэщтагъ, – ы1уагъ Мерэмы.
– Уимафэш1у, Мерэм. Зэ1эпхыгъаха кабинетыр?
– Ары, зэ1эсхыгъ, – ы1уагъ бзылъфыгъэм, щалъэу ык1и хъэдэнэу къогъум къотыгъэхэр къыкъуихи.
– Непэ ц1ыфхэр си1энэу щытыгъ, ау сыкъэгужъуагъ сыхьатк1э. Зи къы1ухьагъэба?
– А! Ары. Унагъо горэ къы1ухьагъ. Щысыгъэх, къыуажэхэу. Ау уахътэ нахь ямы1эу, к1ожьыгъэх. Нэмык1 мафэм къы1ухьащтых, а1уагъ.
– К1о, хъугъэ, арэу щытымэ, – ы1уагъ Заурбий.
Мерэм ч1эк1ыжьынэу ежьагъ. Пчъэм зынэсым, зыкъызэригъэзэк1и, ы1уагъ:
– Олахьэм, Заурбий, 1офш1эн къиным уи1эр, ущ фэдиз делэ куп къыпфак1омэ мафэ къэс.

Къак1орэ пчэдыжьым Сурэ щагум дэк1ыгъ, къошыным игъэт1ысхьагъэу къэгъагъ бырабэ ы1ыгъэу. Къэгъагъэу къыгъэк1ыгъэхэр унэм имыфэжьы хъугъэти, ипщыпхъоу Тамарэ зы къэгъагъ фихьынэу фэягъ. Ау урамым зытехьэм, инэ1уасэ бзылъфыгъэу Шъхьэлахъомэ я Сэнятэ къак1оу ылъэгъугъ.
Сэнятэ Хьакъуймэ чыжьэк1э къапыш1ахьыгъагъ. Иныбжьы емылъытыгъэу, зылъыплъэщтыгъ. Ышъхьац к1ахь гъожьык1э гъэлагъэу, къетэкъохыгъэ зэпытэу хэтыщтыгъ. Къыбдэгущы1э зыхъурэм, ынэ ш1уц1э ц1ык1ухэр, рэхьатэу къыч1эплъы пш1ош1ызэ, ош1эдэмыш1эу къыригъэк1ыти, джыри ыгъэбылъыжьынэу шэн и1агъ. Пэ жъгъэеу ык1и 1упш1э п1ок1э ц1ык1оу щытыгъ, жэпкъы ц1ык1ури ахэмэ дахэу къадек1ущтыгъ. Ынэгук1э зэрэдипломат ык1и коммерсант бэлахьыр къыхэщыщтыгъ, ыжэ къыдэк1ыщтым ренэу фэсакъызэ, гущы1эщтыгъ.
Сэнятэ къалэм ц1эры1оу дэсыгъ, илъэс пчъагъэ норкэ цыехэр ыщэу. Цыем фэшъхьафэу щыгъынхэри 1уигъэк1ыщтыгъэх. Ежьи джанэ моднэ к1ахьхэр, ак1эхэр бырабэхэу ыщыгъынэу ик1эсагъ. Хьаблэм рык1о зыхъурэм, ренэу 1алъмэкъ горэ щыгъынхэр илъэу къырихьак1ыщтыгъ. Инэ1уасэмэ янасып къыхьымэ, гъогум щы1ук1эниехэп: тыдэ ущилъэгъугъэми, укъыгъэуцуниешъ, зэгорэ къыуищэнк1э ежьэни.
«Сэнятэ къак1о. Гъогу гузэгум ихъэдэнхэр къысщи1унк1э ежьэщт. Симгъэщэфэу сауж ик1ыщтэп. Зыч1эзгъэон фай», – ыгук1э ы1уагъ Сурэ. Ау ышъхьэ зыдихьыщтыр ымыш1эу бзылъфыгъэм, къэгъагъ къошыныр нахь лъагэу къы1эти, къутамэхэмк1э ынэгу ыгъэбылъыгъ, Сэнятэ къымыш1эжьыным пае.
Сэнятэ ыдыжь къызнэсым, бзылъфыгъит1ур гъогум тенагъэх, зэблэк1ынхэ амылъэк1эу. Зэбгъук1охэрэм фэдэу заш1ыгъ, ау Сэнятэ Сурэ къыш1эжьыгъ и1эпкъ-лъэпкъык1э.
– Сура, ора со? – ы1уи Сэнятэ, къэгъагъыр зэхищыгъ, бзылъфыгъэм ынэгу ылъэгъуным пае.
– А! Сэнят! Уипчэдыжьыш1у! Къэгъагъыр бырабэшъ, зи сигъэлъэгъурэп, – зигъэдели, ы1уагъ Сурэ.
– Тыдэ епхьыжьагъа мы къэгъагъ ш1агъор?
– Ашъыу, унэм ифэжьыхэрэп къэгъагъэу къэзгъэк1ыгъэхэр. Зырызэу ясэты, зэгорэ фае хъумэ. Сипщыпхъу дэжь схьын, с1уагъ, зы къэгъагъ къошын.
– Мы къэгъагъым ышъо фэдэу Грецием къисщыгъ джанэ. Ма, къыозгъэлъэгъущт, – ы1уи, 1алъмэкъым и1эбагъ. – Еплъ, зэ, зэрэш1ыгъэр. Мыщ фэдэ къалэм щыплъэгъущтэп. Сипшъэшъэгъоу Наташэу щыгъынхэр къысфэзыщэрэм исклады къыч1энагъэмэ ащыщ. Мыр коллекцие к1эр ары.
Ет1анэ джыри зы джанэ къырихыгъ 1алъмэкъым.
– Мыр коллекцие жъыр ары.
– Шъхьасыхэзэ ащыгъыгъ щытын, коллекцие жъыр ощтэу къызэтенагъэмэ, – ы1уагъ Сурэ, ыплъахьызэ джанэр.
– Зэ, мыдрэ гъопэ к1ак1о цыеми еплъ. Мэз1упэ горэм лы щыбгъэжъэнэу удэк1ымэ, дэгъуба зытеудзэныр. Ащ нахь чыжьэу т1уе зы уащэщтэп тиадыгэ л1ымэ.
– Сыд мэз 1уп узэрыгущы1эрэр, Сэнят? Тизыкъуаджэ илъэс т1ок1ит1о тызхэсым, хъэдэн такъыр зыфедгъэщэфын тлъэк1ыгъэп, – тхьаусхагъ Сурэ.
– Адыгэ бзылъфыгъэу къэхъугъэр унэхъугъ, – ы1уагъ Сэнятэ.
– Адэ, Сэнят, уиноркэ цыехэр джыри ощэха? – ет1анэ къэупч1агъ Сурэ.
– Сэщэх. Сыда?
– Синысэгъоу Зарэ бэмыш1эу лъфагъэ. Маткапиталэу къыратыгъэмк1э норкэ цые ыщэфыгъ. О уи1эу тш1агъэмэ, пщытщэфыни, Сулейман Сочи нэс тымгъак1оу цыяхьэ.
– Маткапиталыр ахьам унэ раш1ынэу аратыба. Норкэ цые рищэфыгъа? Ахъщэр зыдэк1уагъэр сыдэущтэу аригъэлъэгъущт?
– Зэгорэ къыугупшысыщт. Цыем палаткэу чукчэхэр зэрысырэм фэдэ хиш1ык1ыгъэу ари1ощт СОБЕС-ым ч1эсмэ.
– А палаткэм исыщтыри чукчэм бэк1э тек1ырэп. Ау палаткэк1э тихабзэ уш1ок1ынэу къасш1эрэп.
– Сыда ащтэу п1орэ?
– Къалэ администрацием тхьэматэу джы хадзыгъэр шэн пырацэ ц1ык1у. Маткапиталыр хэгъэк1ыри, ч1ыгу такъыри къы1ытхын тлъэк1ырэп. Тиунэкъощэу, Шъхьэлахъо Кимэу ыпэк1э тетыгъэм, ащ фэдиз къыпигъэк1ыщтыгъэп. Ч1ыгоу къалэм дэлъыр зэк1э ыти, тек1ыжьыгъ. Игъом сыда къы1ысымыхыгъ сэри? Тучан ц1ык1у горэ згъэуцуни е сщэжьыни ч1ыгур.
– Мыдрэ техьэгъак1эм удэпсэлъэныр ащтэу къина?
– О! Зеш1ытэжьышъ ч1эс. Уек1ол1эни, уебгъук1они плъэк1ырэп. Тиц1ыф горэ тетыгъэмэ… – ар ы1уи, т1эк1у егупшысагъ Сэнятэ. – Сшъхьэ къихьагъэр ош1а, Сур? Къалэ администрациер тфэмгъэхъугъэми, т1эк1у ш1эмэ хабзэр къыдэзгъэк1ырэ советым ядепутатхэр хадзынэу щыт. Шъуи Сулейман дэгъуба хэдгъэлажьэмэ. Апэ депутатэу советым пхырык1ыщт, ет1анэ советым итхьэматэу адрэ депутатмэ хадзыщт.
– Зи хэс1уахьыниеп. Сик1алэ джэнэ зэпылъыр зызыщилъэрэм, фэдэ къэмыхъугъэ политикэу къэлъагъо. Т1эк1у къуи1о ау…
– Къуимэ, дэгъуба. К1элэ солиднэшхоу къэлъэгъощт.
– Ар дэгъуни. Хэты ыш1эрэ, депутатэу хадзымэ, нахь псынк1эу шъхьэгъусэ ыгъотынк1и хъун. Къедгъэщэн амэ тлъэк1ырэп.
– Султан Сулейманы тш1ынышъ, зэк1э бзылъфыгъэу щы1эр къыфэл1эщт.
– Сыдэущтэу ц1ыфмэ хадзынэу тш1ыщт ахьам султан Сулейман?
– Едэпсыкъуае къуапэр тэ къыткъот. Нэчэрэзыемэ 1аркъ куахь афэтщэщт. Хьэлъэкъуаехэр къины хъущт. Ащ ГАИм итхьэмэтагъэм зыкъыщегъэлъагъо. Ащ уш1ок1ыщтэп. Ау тэ тиокругы пхырыдгъэк1ыщт Сулейман. Муратэу, сятэшым ик1алэ, къыдде1эщт. Бэмыш1эу хьэубытмэ ари а1эк1эфагъ, ау ат1упщыжьыгъ.
– Сыдэущтэу хьэубытмэ а1эк1эфагъ?
– Ашъыу, дзэм ичастей 1эскъэлае дэтым итхьэматэу аш1ыгъагъ. Тенэчэу, унашъхьэм тралъхьан фаеу къащагъэр, нычэпэ дищын ы1озэ, зэгорэм бзэгу ыхьи, къаубытыгъ. Ау ахъщэ т1эк1у арити хьэубытмэ, Тхьэм зэри1оу, къыригъэш1угъэх.
– Бзэгу узыхьын зак1 ренэу щы1эр.
– Уицахь тегъэлъ. Зэгорэ къыбдэхъоу арэш1эри адыгэмэ... Ау джы Сулейман ары 1офэу ти1эр. Нычхьапэ Майе дэжь ты1угъахь ихьалыгъу гъэжъап1э. Мурати ауджэ къы1улъэдэнэу ес1ощт. Пчыхьашъхьэ зэхахьэ тш1ынышъ, зэк1эмэ тарыгущы1эщт, – ы1уагъ Сэнятэ.
Гущы1э заулэ джыри зара1уи, зэхэк1ыжьыгъэх бзылъфыгъэхэр. Сурэ к1эгуш1ук1ыгъ, Сэнятэ зэрэ1ук1агъэм пае. «Джары, Мерэм 1азэм зыфи1уагъэр шъыпкъэ. Сик1алэ и1офш1эн зэблихъущтэу къыри1огъагъ. Джы игъогу занк1э техьащт», – ыгук1э ы1уагъ Сурэ. Гу1эм зэрэхэтым щэхъу хэмылъэу, къэгъагъыр ипщыпхъу фихьынэу щытыми щыгъупшагъ ык1и ымыш1ахэу ыдыжь ыгъэзэжьыгъ.
Сурэ чэфэу унэм илъэдэжьыгъ. Мэджыдэ хьак1эщым исыгъ, пчэдыжь газетэм еджэу. Сулейман ятучаны лъыплъэнэу к1огъагъ. Шъузым къэгъагъэу ы1ыгъыр гу1эзэ шъхьангъупчъашъхьэм тригъэуцуагъ ык1и зэгорэм лъыхъунэу ежьагъ. Мэджыдэ щысыгъ, ышъхьэ къымы1этэу, еджэным хэгъэнагъэу, ишъхьэгъусэ ымылъэгъурэм фэдэу.
– Мэджыд, синэмаз щыгъу плъэгъугъа? – еупч1ыгъ Сурэ ил1ы.
– Сш1эрэп. Чъыяп1эм къиунагъ щытын.
– Псынк1эу Тхьэм елъэ1угъэн фай, нэмазым тет1ысхьагъэу, – гу1эм хэтэу, къы1уагъ Сурэ.
– Жьы къащ. Сыд ащ фэдизэу хъугъэр?
– Жьы къэсщэна? Сызэгоуты. Тик1алэ т1эк1у ш1эмэ совет тхьэматэ хъущт, Мерэмы зе1уагъэм фэдэу.
– Ар Мерэмы пэмык1эу джыри зэгорэм къыуи1уагъа пк1ыхьып1эк1э?
– Пк1ыхьып1э 1оф и1эп. Къысэзы1уагъэр Шъхьэлахъомэ я Сэнят ары.
– Ооо… 1офыр гъэш1эгъоны хъунк1э ежьагъ… Политикэм ащ ыпэ ц1ык1у хилъхьагъэмэ, тик1алэ делэ советым итхьэматэу къэплъэгъужьыни плъэк1ыщт. Ихъэдэнхэр 1ук1ырэпышъ, советым иц1ыф хигъэхьанэу ыгу къэк1ыгъа? – сэмэркъэугъ Мэджыдэ.
– Тик1алэ делэк1э укъысфемыдж. Одэ, зыухьазыр ащ пэк1э. Пчыхьашъхьэ Майе ихьалыгъу гъэжъап1э тек1ол1эщт, хэдзыным тырыгущы1эным пае икъоу.
– 1офым гъэш1эгъонэу зыкъыгъэлъэгъонэу щыт, Майе къытхэхьагъэмэ. Къырагъэхъощта ш1о тызэк1ол1эщтым?
– Ешъоныр ары о пшъхьэ имык1ырэр, – губжи, хьак1эщым ик1ыгъ Сурэ, нэмазым тет1ысхьанэу.
Пчыхьэ зэрэхъоу, Мэджыдэрэ ежьырэ к1уагъэх зыфа1уагъэм. Сулейман джыри 1офым къэтыгъ. К1алэм зи рамы1оныгоу хэдзыным пае траубытагъ.
Жэнэл1ымэ я Майе Хьакъуймэ янэ1осагъ. Бзылъфыгъэ бэлахьыгъ, бизнесыр зэрифэщтыгъ, машинэ исыгъ. Ышъхьац фыжьык1э гъэлагъэу ык1и гъэтэджыгъэу, и1эбжъанэхэр гъэлыдыгъэу, мэ1эш1уе къыхихы зэпытэу гъэпсыгъагъ. Хьалыгъу гъэжъап1э и1эу, ц1ыфхэр ыгъэлажьэщтыгъэх. Ау 1офыр фэгъэхъущтыгъэп: фэмыразэ 1офш1ак1о шъхьахынэ зак1 1утыгъэр.
А пчыхьэм сменэр аухынк1э бэ къэмынэу, ипщэрыхьап1э ч1эхьагъ Майе. Хьалыгъур пчэдыжьым зэзыщэрэ хъулъфыгъэмэ зэгорэ ари1онэу ыугъоигъэх. Унэ шъхьафэу хъулъфыгъэхэр зыч1эсым ипчъэ нэсыгъэу, ягущы1э макъэ зэхихыгъ.
– Тшъхьэ джыри ыгъэузыщт. И1эбжъанэ чэт лъабжъэ ш1ыжьэу, ышъхьац дрожжык1э агъэтэджыгъ п1онэу, – ыгу плъызэ, къы1уагъ Валидэу, водителеу 1утыгъэм.
Ар къызщи1ощтым, Майе пчъэр къы1уихи, къыч1эхьагъ. Валидэ ыгуч1э изыгъэу еплъыгъ. Бзылъфыгъэм ар зэрэзэхихыгъэр къызеш1эм, гу1эзэ къыпигъэхъожьыгъ:
– Ашъыу, с1онэу сызфэягъэр: пчэдыжьы чэтхэмрэ ык1и дрожжхэмрэ къэщэгъэн фай, тхьацур агъэтэджыным пае.
– Валид, о шъхьацищэу къыптенагъэр, уфаемэ дгъэтэджыщт дрожжк1э, – ы1уагъ Майе.
– Сэ шъхьацищэу къыстенагъэр зыбгъэтэджырэм, дэхащэ сыхъунышъ, сишъузы сишхыщт. Адрэ бзылъфыгъэхэр къысфилъэгъущт.
– Ащыгъум сэри сыдэхэ дэдэба. Сэри дрожжк1э сэгъэтэджы сшъхьац пчэдыжьы къэс.
– О уидэхагъэ зи енэкъокъун щы1эп, Май, – триц1элэжьыгъ Валидэ.
Майе зи ри1ожьыгъэп. Хъулъфыгъэмэ фэ1офаш1эу я1эхэр афигъэпытэхи, ыт1упщыжьыгъэх. Хьалыгъур чэщым зыгъэжъэнэу щытыхэр къыч1энагъэх. Ащ нэс Сэнят, Сэнятэ ышэу Мурат, Сур ык1и Мэджыд а1оу зэрэугъоигъэх.
Муратэу адык1ыгъугъэр адыгэ к1элэжъ шъхьэныкъомэ афэдагъ. К1элэ одэу щытыгъ, ык1и, ынэгу имыжъышъхьэу жъы зэрэхъугъэмк1э, хэшъуахьыныр зэрик1асэр къэпш1энэу щытыгъ. Ренэу чылэ 1оф горэ зэрифэщтыгъ, фызэпыгъафэрэ гъэш1эгъон щымы1эу. Зы 1энат1э ыубытыщти, т1эк1о зы1утырэм, къаубытщыгъ 1оф мыдэгъу горэм пае. Ет1анэ нэмык1 1энат1эм 1ухьэщтыгъ. Ащ пае иц1ыфыгъэ къыщигъак1эщтыгъэп, ыгук1э к1элэ шъабэу щытыгъ.
Майе апэгъок1и, икабинеты ч1ищагъэх.
– Шъукъеблагъ! Шъукъыч1ахь, – ы1уагъ бзылъфыгъэм.
Зыч1эхьагъэхэр унэ ц1ык1угъ, дэпкъхэр фыжьэу гъэлагъэу, кабинетым ч1этырэ хабзэр ч1этэу. Ау ыбгъук1э гъэш1эгъонэу ш1ыгъагъ: 1ыст1ып1э шъабэхэр лъакъчэхэу, дзыо ушъагъэм фэдэхэу ч1этыгъэх, ахэмэ 1анэ лъакъчэ ц1ык1у ягъусэу. Майе ылъакъохэр к1эупл1эк1агъэу щысыныр ик1эсагъ, ащ пае ащ фэдэ 1ыст1ып1эхэр ыщэфыгъагъ икабинеты пае. 1анэм узфаер аригъэпщэрахьыгъэу тетыгъ: чэти, тхьачэти, къуаи, хьалыгъуи, хэтэрык1и.
– Чэм 1эхъогъур ст1упщыжьыгъэмэ, джы рэхьатэу тыщысын, – ы1уагъ Майе.
Сэнятэ, Муратэ, Мэджыдэ зырагъэохыгъ. Сурэ 1ыст1ып1э лъакъчэмэ яплъи, т1эк1о убабэу щытыгъ, зэрэт1ысыщтыр къины къыщыхъоу.
– Умыук1ыт, Сур. Къет1ысхьэх. Уясэжьыщт, ущысызэ, – ы1уагъ Майе.
Бзылъфыгъэ хьак1эм ерагъоу зыригъэфэхи, ылъакъохэ бгъунджэу ыгъэ1ылъыгъэх.
– Сыд, Май? Пшъхьац гъэтэджыгъэ ш1агъохэр уагъэупса адыгэ 1ушъуаомэ? – сэмэркъэузэ, къыригъэжьагъ Сэнятэ.
– Адыгэмэ 1оф ябгъэш1эн плъэк1ыщтэп. Сшъхьац зэзгъэтэджырэ ш1ык1эр аш1эрэпышъ, щэхъу рыгущы1энхэу 1оф я1эп. Дихлофосэу хаск1эрэмк1э дэгъу бадзэм фэдэу ебгъэл1эхынхэк1э.
– Нычхьапэ пшъхьэ зегъэпсэф. Мо, т1эк1у къизгъэхъощт, – ы1уи, Муратэ къызэ1уихыгъ коньяк бэщэрэбыр ык1и 1анэм пэт1ысхьагъэмэ язырызэу афыригъэхъуагъ.
– Джы непэ тызк1ызэрэугъоигъэр хэбзэ 1офыр ары. Совет тхьэматэу тик1алэ хядгъэдзынэу тэ гухэлъ ти1. Адэ, тежъугъашъу, ти1оф зэпыфэным пае, – гущы1э къыригъэжьагъ Муратэ.
1анэм пэсыгъэмэ къа1эти, ешъуагъэх. Муратэ ет1ысхьэхыжьыгъ, ык1и политикэм рыгущы1энхэу рагъэжьагъ.
– Зэхэшъухыгъа къэбархэр? Президентыр хадзы зэхъум, Чэчэн Республикэм амыш1ахэу, гу1эным хэтыхэзэ, шъырэ шъэныкъорэ процент рагъэкъугъ Путиным пае, – ы1уагъ Майе.
– А чэчэнмэ уак1эхьащтэп. Ары ахъщэ зык1яхъой зэпытыр. Тэ тиадыгэ делэ тхьамык1эмэ афызэпыгъэфэн алъэк1ырэп хэдзын 1офыр. Ащ пае а1э щэигъэ зэпыт, Москва бюджетыр ыгощы зыхъурэм, – къэгущы1агъ Мэджыдэ.
– О! Зэпагъэфэным пае, зэк1э тш1агъ. Партиехэр хадзыны зэхъум, трансформаторым сыдэк1уаи, сэ с1ит1ук1э згъэк1осагъ электричествэр, «Единэ Россием» пае ратэкъон алъэк1ынэу, – ы1уагъ Муратэ.
– Адэ сыд афэмгъэхъугъэр? – къэупч1агъ Сурэ.
– Ашъыу, зы урыс ныо горэ коммунистмэ афэлажьэу хэсыгъ комиссием. Ниндзямэ афэдэу, ш1унк1ым хэтэу, бэщк1э зэбгырифыгъэх.
– Рентген нэгъунджэ к1элъыгъа мы сэраджэм, ш1унк1ым хэтэу зэонэу? – ыгъэш1эгъуагъ Сурэ.
– Коммунистмэ афэлажьэрэ ныохэр пш1эрэба о? Рентген нэгъунджэ ак1эмылъыми, уацутхъэщт, узалъэгъук1э, – ы1уагъ Сэнятэ.
– Джы совет тхьэматэм ихэдзын гъэш1эгъон хъунэу щыт. ГАИ-м итхьэмэтагъэм зыкъыгъэлъэгъонэу фай, а1уагъ, – къэбарыр къыригъэжьагъ Майе.
– Адэ тыдэ ышъхьэ ебгъахьын? ГАИ-м трагъэк1ыгъэшъ, джы политикэм хэхьанэу ы1уагъ. Инасыпмэ, ахъщэу и1эм къыхэщырэп. Ащ зэгорэ къыгъэлъэгъон иокругк1э, – ы1уагъ Муратэ.
– Ар зыщыхэукъуагъэр къыос1ощт сэ, – къэгущы1агъ Сэнятэ. – 1энат1э и1э зэхъум, ишэн пырацэ ц1ык1у аригъэлъэгъугъ. Джы политикэм зигъэзэнэу фай, ау ГАИ-м хэтыгъэр политикы хъун лъэк1ына?
– Сыда ымылъэк1ыщт? Путиныр КГБ-м хэтыгъ, – ы1уагъ Мэджыдэ.
– Зэбгъэпшагъ конторэмрэ ГАИ-мрэ, – ы1уагъ Майе.
– Ашъыу, Путиным ыуж шъуик1. Джы 1офыр Сулейманы имиджэу къыфэтыугупшысыщтыр ары, – зэпигъэугъэх Сурэ.
– Тэрэз. Сулейман адрэ зыкъэзгъэлъэгъощтмэ къахэщын фай, – дыригъэштагъ Майе.
– Къэсш1агъ етш1эфыщтыр. Адыгэ шъуашэ щытлъэщт, адыгагъэм зызэригъэшхырэр ц1ыфымэ аш1энэу, – ышъхьэ къихьагъ Сэнятэ.
– Адыгэ шъуашэ и1 сик1алэ. Бэмыш1эу псэлъыхъо Хъаудэмэ япшъашъэ дэжь зетэгъажьэм, щытлъэгъагъ. Ау зи къыдэхъугъэп, – ыгу къеозэ, къы1отагъ Сурэ.
– Къыдэмыхъугъэр пшъхьэ игъэк1. Позитивым утетын фай. Аффирмациехэр къерэ1у, – ыгъэ1эсагъ Сэнятэ.
– Сыд, п1уи, къы1ощтыр? – зэхимыш1ык1эу, къэупч1агъ Сурэ.
– Эмвэим сыхэты зэхъум, семинархэм талъэшъущтыгъ. Аффирмацехэр тагъэш1агъ. Пчэдыжьы жьэу укъызытэджырэм, къэп1он фай: «Сыбай, ахъщэ сихъой, зыдэсхьыщтыр сш1эрэп».
– Зыдэпхьыщтыр умыш1эрэмэ, садэжь къахь, – сэмэркъэугъ Майе.
– Зэгу! Зэпымгъэу! А аффирмациеу зыфэп1уагъэхэр, адэ, сик1алэ хэдзыным къыде1энэу пш1ош1а? – еупч1ыгъ Сурэ Сэнятэ.
– Сш1ош1ы къодыеп – сэш1э нахь. Адыгэ шъуашэ щыт1унышъ, аффирмациехэр къедгъэ1онышъ, совет тхьэматэу хамыдзымэ, еплъ.
– Зэгу! Сыгу къэк1ыжьыгъ. Адыгэ па1ор щэк1э шъуашэу и1эм, – ы1уагъ Сурэ.
– Ар 1офы хъуна? Па1ом пае къэнэщтэп. Израилы тиблагъэ адыгэу дэсыхэм адыжь сызэк1ом, па1о горэ къысатыгъагъ. Мо, зэгу. Си1алъмэкъы къик1ыщтын фай.
Ар ы1уи, Сэнятэ 1алъмэкъэу къыздырихьак1ырэ зэпытым и1эбагъ.
– Мары! Симы1э щы1а сэ?
Бзылъфыгъэм къырихыгъ цы пэ1ошхо хъурае ш1уц1э, раввинмэ ащыгъырэм фэдэу.
– Ахьам адыгэ па1уа мыр? Евреймэ ащыгъырэ па1ом фэд, – ы1уагъ Мэджыдэ, ш1огъэш1эгъонэу, ыплъахьызэ.
– А еврей па1ом ош1а ыуасэ?! – зыш1ош1ыжьэу къы1уагъ Сэнятэ.
– Олахьэм, машинэ лъакъом фэдиз иинагъ, – къахэгущы1агъ Мурат. – Автозапчастым сызч1ахьэрэм, зими къымыш1эу, лъакъохэр изгъэт1ысхьанхэшъ, зырызэу ч1эсхыщтых.
– О тучаным зэгорэ ч1эпхыныр ары пшъхьэ илъ зэпытыр. Тэ тик1алэ хядгъэдзын фай. Зэ, укъыхэмыгущы1. Зи илажьэп. Па1о ш1агъу. Адыгэ диаспорэу Израилы дэсым тызэрепхыгъэр дгъэнэфэщт, – ы1уагъ Майе.
– Бо лъэшэу къырадзэн пш1ош1ы ар. Ухадзыным пае, сабыймэ апае джэгуп1э горэ дэпш1ахьын фай къалэм, – едэуагъ Муратэ.
– Джарыба, еджап1э к1ыбым джэгуп1э дэт. Илъэс пчъагъэм афэш1ырэп, ешъуак1охэр щызэрэугъои зэпыт. Сулейман дгъэк1онышъ, къэлэдэсхэм апашъхьэ къыщыдгъэгущы1эщт. Джэгуп1эр афигъэпсынэу п1алъэ аритыщт, – ыгу къэк1ыгъ Сэнятэ.
– Сик1алэ гъэгущы1эри, нахьыбэ фаеп. Ар фэгъэпсыщт. Джы къэнагъэр морадэу ти1эхэр едгъэш1энэу ары, – ы1уагъ Сурэ.

Мэджыдэрэ Сурэрэ Майе дэжь щэ1эхэфэ нэс, к1асэ хъугъ. Сулейман пшъыгъэу 1офым къэк1ыжьыгъэти, жьэу гъолъыжьыгъ, янэрэ ятэрэ ямыжэу. Ау нычэпэ чэтыу макъэхэр щагум щызэхихыгъ.
– Сыдэу тамгъэчъыерэ мы 1эе купмэ. Ма, зэбгырысфыщтых сэ ахэр, – губжыгъ Сулейман.
К1алэр цуакъэмэ арыуцуи, ик1ыгъ щагум ык1и унэ к1ыбым к1уагъ, ауджэ макъэхэр къыщэ1ути. Зэк1ом, ылъэгъугъэр ыгъэш1эгъуагъ. Чэтыу хьаджэм джэнэ фыжь ык1и зэпылъ ш1уц1э ыщыгъэу, трибунэм 1утэу, къэгущы1эщтыгъ. Адрэ чэтыухэр зэхэсэу, ащ едэ1ущтыгъэх.
– Скъошхэр, сыд тэ тызфаер? – яупч1ыгъ чэтыу хьаджэр.
– Тикъэщэнмэ тш1эн фаер къытамы1онэу ары!!! – къэкууагъэх чэтыухэр.
– Сыдыгъу ащ тызфаер? – къэупч1агъ джыри чэтыу хьаджэр.
Чэтыоу щысыгъэмэ ятелефонхэр къаштэхи, якъэщэнмэ афытеуагъэх.
– Сыдыгъу, сишъоу?! – а1уи, яупч1ыгъэх телефонк1э якъэщэнмэ.
Ет1анэ телефонхэр тралъхьажьи, джыри къэкууагъэх:
– Сыхьатэ ир ары!!!
– Тэрэз. Сыхьатэ ир ары, – ы1уагъ чэтыу хьаджэм.
Сулейманы ар зызэхехым, къахэкууагъ:
– Мо, шъузэбгырык1и зэ!
Чэтыухэр къык1ащтэхи, зэбгырыхъушъутыгъэх. Чэтыу хьаджэр трибунэм къы1ук1и, Сулейманы дэжь ек1ол1агъ, мыразэу.
– Сиэлектораты сыд епш1эрэр? – ы1уагъ чэтыум.
– Электораты усш1ыщт сэ! Сыд мыщ нычэпэ дэпш1ахьыгъэр, рэхьатыгъо къытэмытэу?! Гъэтхапэр джыри чыжьэ!
– Хэбзэ 1офым совет тхьэматэу зыхязгъэдзынэу ыуж сихьагъ. Гендернэ политикэр зэсэгъафэ.
– Сыд фэдэ политикэр, п1уи?
– Хъулъфыгъэмрэ бзылъфыгъэмрэ язэфыщытык1эхэр ары.
– Сыда? Сэщ фэдэу ори къины къыпщэхъуа бзылъфыгъэ 1офыр? Сеплъымэ, зэрэхьаблэу огъэкуо.
– Сэ къины къысщыхъуна шъыу? Бзылъфыгъэу щы1эр зэк1э къысфал1э.
– О Тхьэ къыотагъ. Тэ тыдэ ащ фэдэ щы1ак1э къэтхын?
– Ори зэрэбгъотыщтыр джы сэш1э. Неущымык1э чылэ зэхахьэу уздежьагъэм сыкъыбдэк1ощт. Ц1ыфмэ уадэгущы1эн зэрэфаер озгъэш1эщт.
– Сыд чылэ зэхахь? – ыгъэш1эгъуагъ Сулейманы.
– Джыри уянэ къыуи1уагъэба?
– Сыд къыси1ощтыр?
– Совет тхьэматэ ори уиш1ынэу ышъхьэ къихьыгъ. Хэдзыным ухигъэлажьэ ш1оигъу. Уян, уят, Жэнэл1мэ я Майеу хьалыгъу гъэжъап1э зы1ыгъыр, Шъхьэлахъомэ я Сэнятэу цыехэр зыщэрэр ык1и ащ ышэу Мурат а1оу пчыхьашъхьэ зэхахьэхи, рыгущы1агъэх ащ. Джы еджап1э джэгуп1эу ешъуак1охэр зыщызэрэугъоирэм чылэ зэхахьэ щы1эщтышъ неущымык1э, ащ гущы1э къыщыуатыщт хэдзыным ехъул1эу.
– Сыд п1уи?! Ар сэ сыдэу зи къысимы1уагъа?
– Игъо ифагъэхэп щытын. Уинасыпмэ, сэ сыуи1. Сэ зэк1э сэш1э.
– О сыдым ар уигъэш1агъ, чэтыу хьадж?
– Сэ КГБ-м сыхэт, ау къыос1он слъэк1ыщтэп ар, – щхыгъэ чэтыур. – Ашъыу, сэ сыхэбэк1уахь. Оджэ-мыджэ сэк1о зэпыт. Майе ихьалыгъу гъэжъап1э сыщагъашхэ мафэ къэс. Яшъхьангъупчъэ сыч1эсэу, сымыш1ахэу зэхэсхыгъ зэрыгущы1эхэрэр.
– Ащ пае мы чэтыу купыр зэхэпщагъ, ара? Чылэ зэхахьэм узэрэщыгущы1эн фаер сэбгъэш1энэу ара?
– Адэ, Сулейман. Сэ сыуимы1эмэ, сыд пш1эн. Сэ сыздащэри зэхахьэм, зэк1э дэгъу хъущт.
– Чэтыур сигъусэу сык1ощта? Къыздэбгъэхьащхынхэу ара?
– Къыбдэхьащхыщтых, сэ сыуимыгъусэмэ. Сэ Инстаграмым подписчикэу си1эм ибагъэ ош1а? Чэтыухэр зик1асэу мы дунаим тетыр бэ. А купым пфизыдзэн 1аджи къахэк1ыщт, сторизым къизгъахьэмэ уикъэбар.
Сулейманы ыгу рихьыгъэп чэтыум къы1уагъэр, ау т1эк1у егупшысагъ.
– Ар тыдэ джы зыщыхъущтыр а зэхахьэр?
– Джэгуп1эу к1элэегъэджап1э к1ыбым дэтыр ары, с1уагъэба. Совет тхьэматэу узхадзырэм, дахэ афэпш1ынэу п1алъэ птыщт.
– Джэгуп1э афэсш1ынэу тыдэ ащ фэдиз ахъщэ къэсхыщт?
– О, Сулейман! Бюджетым къипхыщт, нахь сэ сиджыбэ къыпфисхына? Мыхъумэ, адрэ совет тхьэматэу п1алъэ зытырэ зэпытмэ зэуи уакъыхэщыщтэп. Уары, Яблоновкэ канализациер илъэс т1ок1ы хъугъэшъ аш1ы.
– Олахьэм, сыгу рихьырэп мы зэхалъашъорэр. Мо, нанэ сыдэгущы1эщт, пчэдыжьы къызытэджырэм. Ар сыдэущтэу ышъхьэ къихьагъ?! Ори к1ори гъолъыжь, зысэмгъэлъэгъоу! – текууагъ Сулейман чэтыум.
– К1о, джары. Сэ сыфэгу1э, ежь къысфэгубжы зэпыт, – хьапщыгъэ чэтыур.
Сулейманы зи ымы1оу, ихьажьыгъ унэм ык1и хэчъыежьыгъ. Ау пк1ыхьып1э 1аемэ рэхьатыгъо ратыгъэп.
Елъэгъу телевидением щы1эу, хэдзыным ехьыл1агъэ къэтыным хэлажьэу. Студием ч1эс, адыгэ шъуашэ ыщыгъэу. Зы 1анэ цыпэм ежь щыс, адрэ цыпэм нэмык1 кандидатэу хэдзыным хэлажьэрэр щыс. Агузфагу чэтыу хьаджэр ис, джэнэ зыпылъыр ыщыгъэу, къэтыныр зэрещэ.
Чэтыу хьаджэм къырегъажьэ:
– Тиныбджэгъу лъап1эхэр, типчыхьэ къэтын етэгъажьэ. Непэ совет тхьэматэм ихэдзыны хэлэжьэщт кандидатмэ гущы1э ятты тш1оигъу. Апэу упч1э зыфыси1эр Хьакъуй Сулейман ары, – ы1уи чэтыум, Сулейманы зыфигъэзагъ. – Сулейман, адыгагъэм лъэшэу узэрэпылъыр зэк1эмэ аш1э. Адэ, къыта1у: адыгэхэр тыдэ къэк1ыгъ?
Сулейманы апэрэ упч1эр ыгу рихьыгъ. Адыгэхэм апае бэ къы1онэу ыш1эщтыгъэр, къэбар к1ыхьэм зытригъэпсыхьагъ.
– Адыгэхэр къыздэк1ыгъэм ехьыл1агъэу гипотезэу бэ щы1эр.
– Анахь гипотезэ к1эк1эу щы1эмк1э къегъажь, – зэпигъэугъ чэтыум.
– Анахь к1эк1эу п1оны хъумэ, роддомым къыч1эк1ыгъэх адыгэхэр.
– Опсэу, Сулейман! Джары ны1эп зэхэтхынэу тызфэягъэр адыгэхэм апае. Джы нэмык1 упч1э пфыси1. Совет тхьэматэу ухадзымэ, сшынахьыжъ 1офш1э 1убгъэхьашъущта? Уипрограммэ 1офш1эн зимы1эмэ уадэ1эпы1энэу итхагъ.
– Пшынахьыжъи тыдэ1эпы1эн. 1офш1эн горэ къэхъумэ, 1удгъэхьан.
– Ахьам шынахыжъ си1эп сэ. Сыбгъэделагъ, Сулейман, 1офш1эн къыфэбгъотыщт, п1уи.
– Сыдым пае ащтэу п1орэ? Орыба сызгъэделагъэр, шынахьыжъ уи1, п1уи?
– Ашъыу, сэсэмэркъэу. Джы сисэмэркъэу згъэуцунышъ, мэхьанэшхо зи1э упч1э къыостыщт? Сулейман, уиадыгэ па1о тыдэ щы1?
Сулейман ышъхьэ ыубыти, джы дэдэр ары ны1эп гу зылъитагъэр, па1ор зэрэщымыгъыр.
– Сипа1о сщыгъупши, сыкъик1ыгъ. Сипа1о сщыгъупши, сыкъик1ыгъ… – пк1ыхьып1эм хэтэу, Сулейман къэущыгъ.
Къызэущым, чэтыу хьаджэр ип1эк1оры ыпашъхьэ щысэу ылъэгъугъ.
– Сулейман, сыд зэхэп1уахьырэр? Пш1эн умыш1эу, пк1ыхьып1эмэ уяплъыным нахьи, къэтэджи, сыгъашх.
– Шхэным щэхъу пшъхьэ илъэп. Сэ пк1ыхьып1эк1э слъэгъугъ телевидением къэбархэр къэптырэм фэдэу.
– Тиадыгэ телевидением сэ лъап1эу сыкъыфыдэк1ыщт. Замэ Беданоковэм ерэзэгъых, – ы1уагъ чэтыум.
– Чэтыур, къызщысэп1уагъэм щегъэжьагъэу, лъэшэу сегъапэ хэдзын 1офым. Пк1ыхьып1э 1аехэр сэлъэгъу.
– Нэмык1 кандидатхэм нэ къыптрагъэфагъ. Умыгумэк1, Сулейман. Птетхыщт. Упхырык1ыщт хэдзыным.
– Зэ, пчэдыжьыр къэрэси, сянэ сыдэрэгущы1и, нахь сыфаеп.
– Пчэдыжьыр къэмысызэ, сыбгъашхэми хъущт.
– Пшъхьэ 1уегъэх, зысэмгъэлъэгъоу, – фэгубжыгъ Сулейман чэтыум. Ащ лъыпытэу гъолъыжьи, хэчъыягъ к1алэр. Зыхэчъыем, джыри елъэгъу пк1ыхьып1э.
Сулейман совет тхьэматэм икабинеты ч1ахьэ. Зыч1ахьэрэм, чэтыу хьаджэр тхьэматэ пхъэт1эк1ум тес, бэлахьэу зэпыдзагъэу.
– Сыд моджэ ч1эпш1ахьырэр? – ыгъэш1эгъуагъ Сулейманы.
– Къеблагъ, Сулейман. Къет1ысхьэх. Къэбармэ уядэ1угъэба? Совет тхьэматэу сыхадзыгъ, – ы1уагъ чэтыум, мыгумэк1ыхэу.
– Ори хэдзыным ухэлэжьагъа?
– Ощ нахь сыдэя? Сыда сыхэмылэжьэщт? Зэрэкъалэу сфырадзагъ. О зы ц1ыф ны1эп пфизыдзагъэр. Уизакъоу зыфиудзэжьыныр хьайнэпа1оба, Сулейман?
Сулейман плъыжьы къэхъугъ. Ет1анэ чэтыум еупч1ыгъ:
– Джы политикэ 1офым сыд уиморадхэр?
– 1офш1эн зимы1эхэм ауж сихьащт. Сшынахьыжъ апэ 1узгъэхьащт сигуадзэ сш1ыщт.
– Ахьам шынахьыжъ уи1эп п1уагъэба, телевидением тыщы1э зэхъум.
– Ашъыу, джыри сэсэмэркъэу. Шъыпкъэ, си1эп. Ащ пае оры сигуадзэ сш1ыщтыр.
Сулейманы ар зэхихынэу ыш1агъэп. Т1эк1у егупшысагъ.
– Уигуадзэ сыхъумэ, сыд сэбгъэш1эщтыр? – еупч1ыгъ чэтыум.
– Укъыздек1ок1ыщт, уищыды утесэу.
– Совет тхьэматэм игуадзэ щыдым тесына? Машинэ горэ къысэптыщтыба?
– Сулейман, джырэ лъэхъаным ц1ыфхэр экологием пылъых. Мары, сэри самокатымк1э 1офш1э сыкъак1о, сиэлектораты сызэрэк1элэ дэгъур есэгъэлъэгъу.
– Чэтыум самокат сыдк1э ищык1агъ? Лъэкъуипл1ык1э ц1ау–ц1ау ебгъа1озэ учъэщтыгъ пшъэжъыемя дэжь. 1офым унагъэсыщтыба а лъэкъуипл1ым?
– Еплъ джы! Гуадзэм тхьэматэр егъасэ! О машинэ сыдк1э уищык1агъ. Сэ пшъэжъыемя дэжь лъэкъуипл1ык1э сэчъэ, къысфал1эхэшъ. О машинэ т1ок1 уи1эк1и, Сулейман делэу укъэнэщт. Зи къыбдэк1ощтэп.
Сулейман къэгубжыгъ.
– Ощ фэдэ чэтыум сызэрэдэмыхъущтыр сэ сш1агъ. И вообще! Уимашинэ штэжь!
– Къыостыгъагъэп сэ, сштэжьынэу!
Ар чэтыум къызыре1ом, Сулейман джыри къэущыгъ. Къызэущым, пчэдыжьыпэ остыгъэр ынэ къык1эпсагъ. Чэтыур джыри ыпашъхьэ исыгъ п1эк1орым дэжь.
– Нычэпэ сыбгъэшхагъэмэ, угупсэфэу угъолъыжьыниешъ, пк1ыхьып1э 1аехэр Тхьэм птырихыни, – ы1уагъ чэтым.
– Уицахь тегъэлъ. Анахь пк1ыхьып1э 1ае плъэгъужьынэп. Совет тхьэматэу ухадзыгъэу слъэгъугъ.
– Сыонэкъокъунэу ущэщына? Ащ фэдэмэ сапылъэп сэ. Сыогъашхэ, сфы1уохыжьы. Ащ нахьэу сыд тхьэматэ сызэрэхъущтыр?
– Унэ1утэу укъысэплъышъ ара?! Уисыдзыщт джы дэм! – текууагъ чэтыум Сулейман.
Сулейман къызщыпк1и, игъочэдж ыпхъотагъ.
– Сулейман, умыгубж. К1ори, уянэ дэгущы1 хэдзын 1офым пае. Амэ лъэшэу уигъэгумэк1ыгъ нычэпэ. Джары, къэтэджыгъэшъ, пщэрыхьап1эм ит, – ы1уагъ чэтыум.
Сулейман ишъыпкъаеу фэягъ пчэдыжьыр къэсынышъ, янэ дэгущы1энэу. Зифапэри, пщэрыхьап1эм ихьагъ.
Сурэ телефоныр ытхьак1умы 1угъэнагъэу, яунэкъощ бзылъфыгъэу Саудэты дэгущы1эу, итыгъ.
– Ары, Саудэт. Сыдэу пш1ын? Сыгу ащык1ыгъэшъ… Агу хэдгъэк1ынэу тыфаеп. Тыгу римыхьырэр къа1уагъэми, зытэфырзы, зытэгъэц1ык1у. Олахьэм, тэ зэгорэ тэрэ1уи, нэпч тырафэн. Сыд п1уи? Ары… Сыгу къэк1ыжьы, и1упш1э гъэпщыгъэу щысыгъ пчыхьэ реным, игуащэ тылъыплъэнэу тызехьэм…
Сурэ ыжэ ымгъэуцоу, телефоным тесыгъ. Сулейман пщэрыхьап1эм къызехьэм, т1эк1о щытыгъ, едэ1оу. Фэмыщэчыжьы зэхъум, янэ еджагъ:
– Нан!
Сурэ зэхимыхырэм фэдэу зиш1ыгъ.
– Нан! – джыри еджагъ Сулейман.
– Зэгу, Саудэт. Уагъэгущы1эщтэп рэхьатэу. Ма, сыкъытеожьыщт т1эк1у ш1эмэ, – ы1уи Сурэ, телефоныр ыгъэ1ылъыгъ.
– Сыд хъугъэ? – еупч1ыгъ Сурэ шъаом.
– Нан, зи къысэп1онэу уфаеба?
– Къыос1онэу сыд сызфэещтыр?
– Совет тхьэматэу сыхяжъугъэдзынэу шъуфаеу къэбар къалэм дэлъ.
– Мы къалэм, уинасыпмэ, зэгорэ п1эк1эш1энэп. А сыхьатым уа1отэщт. Тыгъуасэрэ пчыхьэр ары ны1эп тызырыгущы1агъэр, зэрэкъалэу джы аш1э.
– Ар сэ апэ къысэп1онэу щытыгъэба? Е къэсщэны хъуми, сач1ып1эк1э п1алъэ шъутыщта?
– А, сик1ал, умыгубж. Сэнятэу норкэ цыехэр зыщэрэм сы1ук1энэу хъугъэ тыгъуасэ. Хэдзыным тырыгущы1эзэ, тшъхьэ къихьагъ, ори ухэдгъэлэжьэнэу.
Ет1анэ Сурэ зиплъахьи, къыпигъэхъуагъ:
– Майе ихьалыгъу гъэжъап1э жучокхэр ч1агъэуцуагъ щытын, а къэбарыр псынк1эу чылэм хэхьагъэмэ.
Сулейман ыгук1э ы1уагъ: «А «жучокыр» сэш1э сэ. Шъхьангъупчъэ ч1эгъмэ пчыхьэ къэс ач1эс. Ау тянэ ебгъаш1э хъущтэп къэбарыр зыугъоирэр. Ш1ош1 хъущтэп».
– Нан, – къыригъэжьагъ Сулейманы. – Совет тхьэматэм ихэдзыны сыхэлажьэмэ, сыд згъэхъэнэу пш1ош1ырэ?
– Бо ук1элэ ш1агъу. Зэк1э дэгъу хъунэу сыхаплъэ. Уиимиджы тыгъуасэ тырыгущы1агъ.
– Сыд сиимиджы къыфэшъуугупшысыгъэр?
– Адыгэ шъуашэ пщыт1унышъ, адыгэ лъэпкъым фэбанэрэ л1ыхъужъым фэдэу укъэдгъэлъэгъощт.
– Нан, пк1ыхьып1эк1э слъэгъугъэр сыгу къэбгъэк1ыжьыгъ.
– Сыд джыри плъэгъугъэр?
– Хэдзыным ехъул1эу къэтыным телевидением сыщы1эу, адыгэ шъуашэ сщыгъэу, ау сипа1о зыщыслъэнэу сщыгъупшагъэу.
– Тхьэ къысауи?! Пшъхьэ къуй зэк1эмэ алъэгъугъа? Ащ пае угу умгъэк1од, сик1ал. Ухадзыфэ нэс, уипа1о къыбдесхьак1ыщт. Амэ отэгъу к1ай. Уизакъоу пфызехьащтэп, – ар ы1уи, Сурэ пэ1ошхоу Сэнятэ къыритыгъэр къыхьыгъ.
– Тэ къэпхыгъ мы пэ1ошхор? – еупч1ыгъ Сулейман янэ.
– Сэнятэ Израилы къырищыгъ. Адыгэ благъэу дэсымэ къыратыгъ.
– Ахьам еврей па1у мыр, нахь адыгэ па1оп. Адыгэ шъуашэм къек1уна?
– Путиным ипуховик гъэпщыгъэ иджэнэ зэпылъымэ сыдык1э къяк1урэ? Уары, тренды ыш1ыгъ, джы моднаеу зэк1эмэ ащыгъ пуховикхэр.
– Модэм ащ фэдиз хэош1ык1ыми сш1агъэп, нан.
– Сэнятэ удык1ыгъумэ, анахь гъэш1эгъони пш1эщт, – ы1уагъ Сурэ, Сулейманы ышъхьэ па1ор тригъэт1ысхьи.
Ет1анэ къыпигъэхъуагъ:
– Джы неущымык1э чылэ зэхахьэм зыфэуухьазырын фай. Еджап1э к1ыбым дэт джэгуп1эм кандидатхэм гущы1э аратыщт.
– Сэ щыс1он згъотыщт, ау программэ си1эп.
– Программэ пфэдгъэпсыщт. Сэнятэ пыш1ахьыгъэ л1ы горэм усэхэр
етхы. Мары, зэхигъэуцуагъэр:
«Шъуигумэк1 зарплатэм фэдэу ц1ык1оу,
Сыхьат мыгъор пенсием фэдэу шъумылъэгъоу,
Гъэбэгъоным тыпылъыщт джы икъоу,
Сыхэшъудзымэ, шъущы1эщт бо дэгъоу».
– Хьамидэу ешъок1о зэхахьэхэр зэзыщэрэр ара зытхыгъэр мыр?
– Сыд илажь? Усэ ш1агъохэр етхы. Ащ фэдизмэ о пшъхьэ ямгъэуз. Наполеоным зе1ощтыгъэм фэдэу: «Апэ ухэцохъонышъ, ет1анэ пш1эщтым уегупшысэщт».
– Нан, джы сыгу къэк1ыгъэр ош1а?
– Сыд, сик1ал, угу къэк1ыгъэр?
– Ахьам къэсщагъэп. Шъхьэгъусэ симы1эу, сирейтинг сыдэу хъущт?
– Ц1ыфмэ ар джы аш1о1офэп. Уары, Путиным еплъ. «Эсмеральдэм» ишъуз ыщи, къэгъагъыр гъолагъ, ш1улъэгъур блэк1ыгъ, ы1уи, хэк1ыжьыгъ. Ц1ыфхэр рыгущы1эхи, ащыгъупшэжьыгъ. Совет тхьэматэу ухадзымэ, къэщэнэу щы1эр зэк1э къыпфэл1эщт. К1ори, неущымык1э пае зыухьазыр.
Сулейманы зи ымы1оу, т1эк1о щыси, ет1анэ тэджи, иунэ к1ожьыгъ.

К1элэегъэджап1э к1ыбым итет1ысхьап1э ешъок1уит1у тесыгъ. Джэгуп1эу, хабзэм ыш1ынэу щытыгъэр, илъэс пчъагъэм фэухыщтыгъэп. Къалэм тхьэматэу техьэрэм пэпчъ ахъщэу фыхагъэунэфык1ыщтыгъэр иджыбэ рилъхьэщти, тек1ыжьыщтыгъ. Ащ пае уцык1э зэхэк1ахьыгъэу, пхъэмбгъужъхэр дэтэкъуагъэу, чылэ ешъуак1охэр щызэрэугъоищтыгъ а ч1ып1эм.
А мафэм хэдзыным хэлэжьэнэу щыт кандидатхэр къыдэк1ыгъэх, ц1ыфхэм зы1уагъэк1эным пае. ГАИ-м итхьэмэтагъэу Лъэцэр Юрэми зыкъыгъэлъэгъонэу ыгу хэлъыгъ.
Ар л1ы бэлахьышхоу щытыгъ, ынэгу тхъу гъэжъугъэ щафагъэм фэдэу, дышъацэхэр къы1упсэу, зэпылъ данэ гъоплъашъо ыщыгъэу, цокъэ лъап1эхэр ащ дыпылъэу, сыхьат лъап1эхэр ы1э илъэу ык1и дышъэ 1элъынэшхо, ащ къыдек1оу, и1эхъуабэ къищыщтыгъ.
Юрэ ГАИ-м бэмыш1эу тращыгъагъ, ащ пае советым 1энат1э зэригъэгъотынэу ыуж итыгъ. Мерседес тыжьынышъом исэу к1озэ, Сулейман делэм 1ук1агъ. К1алэр щыдым тесыгъ, адыгэ шъуашэр ыщыгъэу ык1и па1оу, Сэнятэ къыритыгъэр, ышъхьэ тесэу. Гъогур зэжъугъэти, зэблэк1ынхэ амылъэк1эу, т1эк1о щытыгъэх кандидатэу зэ1ук1агъэхэр. Юрэ къэгубжи, имашинэ 1апч рищэхыгъ:
– Сулейман делэр ара со мыр щыдым тесэу к1орэр?!
– Адэ, тэ сыдым мерседес тыжьынышъо тигъэгъотын? ГАИ-м итхьэматэ тыхъунэу насып къытитыгъэп Тхьэм.
– Тыжьынышъоп мыр! Платинэ нахь! Сш1агъ ар сэ, сш1агъ, тыжьыным зэрэхагъэк1ок1эщтыр! Дышъашъок1э зэрэщытыгъэм фэдэу язгъэгъэлэжьыщт.
– Ари дэгъу хъущт. Пцэмэ нахь адыригъэштэщт. Уиполитическэ имидж къы1этыщт.
– Сэ сиимидж о па1оу пщыгъым зэуи къыгощынэп, сш1ош1ы. Одэ, гъогум тек1! Сыогъэгужъо. Встречнэм утетэу ок1о.
– Сэ, адэ, оры встречнэм тетэу к1орэр сш1ош1ыгъэр. Е гъогур зэрэзэжъум сыхегъэукъуа?
– О пшъхьэк1э узэрэмытэрэзыр ары ухэзгъэукъорэр. Встречнэм пае уиправэхэр п1ахынэу уфэмыемэ, тек1.
– Хэт с1ызыхыщтыр? Ора? О ГАИ-м ухэтыжьэп ны1а, зэрэсш1ош1ырэмк1э? Сеплъымэ, политикэм ухэхьанэу гухэлъ пш1ыгъэ.
– Сеплъымэ, ори политикэм ухэцохъуагъ. Ау уищыды утесэу, чыжьэу унэсыщтмэ, сш1эрэп.
– Сэ сищыд т1уе зы гу1эрэп. Зыдежьагъэм нэсынк1э бэп къэнагъэр. О огу1эмэ, узгъэк1он. «Делэм гъогур ет», – а1оба урысмэ.
– Сыд п1уи?! Сэра делэк1э узэджагъэр?! – къэгубжыгъ ГАИ-м итхьэматэ. – Хабзэ 1офым пылъ 1офш1ак1ом шъхьак1о зепхыгъэм пае, уагъэт1ысхьынэу уфая?
– Зэгу! Къэуцу! Уимерседесы джыри унигъэсыгъэгоп хабзэ 1офым. ГАИ-м уритхьэмэтэжьэп – совет тхьэматэм ихэдзыныр джыри къэт ны1эп, – щхыгъэ Сулейман, гъогум тек1ызэ.
Юрэ джыри нахь къэгубжыгъ. Ы1он ымыгъотэу, машинэ 1апчыр дищэежьи, блэк1ыгъ. Сулеймани ащ лъыпытэу ежьагъ. ГАИ-м итхьамати, Сулеймани гъогу шъхафыхэмк1э нэсыгъэх егъэджап1э 1эгу к1ыбэу зэхахьэр зыдэщы1энэу щытыгъэм. Зым имашинэ ыгъэуцугъ, адрэм ищыд рипхыгъ, ык1и т1ури къыдэхьагъэх 1эгум. Ау ц1ыф зэ1ук1эм къэк1уагъэхэр ешъок1уит1оу тет1ысхьап1эм тесыгъэхэр ары.
– О! Къэсыгъэх кандидатхэр, – ы1уагъ апэрэ ешъуак1ом.
– Хэт джы шъуит1у яз сабыйхэм джэгуп1э моджэ щызыш1ыщтыр? – къэупч1агъ ет1уанэрэ ешъуак1ор.
– Сэ ц1ыфхэм апае сэгумэк1ы. Моджэ джэгуп1э щаш1ымэ, шъощ фэдэхэр тыдэ щызэрэугъоищт? Гъогу напцэм шъутесыщта? – ы1уагъ ГАИ-м итхьэматэ.
– О уигумэк1 чыжьэу зэрэк1орэр сэ бэш1агъ зысш1эрэр, – ы1уагъ Сулейманы. – Гъогу напцэм утетэу, ешъуагъэхэр къэуубытынэу лъэк1 уи1эжьэпышъ, моджэ дэсхэми хъущтых джы. Хьэ гъогуры1о уш1ыжьэу!
– Сэра хьэ гъогурык1ок1э узэджагъэр?! Сэ хабзэ 1офым сыпымылъыжьыми, шъхьак1о къызэрэсэпхырэм пае, судым уестын слъэк1ыщт! – къэкууагъ ГАИ-м итхьэматэ.
Ар къызе1ом, чэтыу хьаджэр, къыздэк1ыгъэр зими ымыш1эу, къахэлъэдагъ ык1и Юрэ дэгущы1энэу ригъэжьагъ:
– Сыдым пае судым ептыщт мы к1алэр? Шъхьак1о къыуихына? Шъхьэк1эфагъэ къыпфиш1ыгъ нахь.
– Ори ухэт?! – ыгъэш1эгъуагъ Юрэ, чэтыоу гущы1эрэр зелъэгъум.
– Сэ сычэтыу хьадж, сычэтыу шъхьэфэ 1уш. Мары, гущы1эм пае, чэтыухэр угу рехьа?
– Слъэгъун лъэк1ырэп!
– Адэ, олъэгъуа? О хьэк1э къыоджагъэх. Хьэми чэтыухэр алъэгъу хъухэрэп. 1оф пш1энымк1э, адэ, убэлахьа?
– Сыбэлахь адэ! Хьэм фэдэу 1оф сэш1э!
– Адэ, олъэгъуа? Уизакъоу зыдэош1эжьы узэрэхьэр. Ащ сыд емык1у хэлъ, хьэм уфагъэдагъэмэ? Чэтыоп ны1а узфагъэдагъэр.
– Шъыпкъэ къап1орэр.
Сулейман ядэ1уи, къэгубжыгъ:
– Ора хьэм фэдэу 1оф зыш1эрэр? Мамунэ жэ1улэлым фэдэу уимерседесы укъеплъышъ, уис!
– Мамунэк1э къысэджагъа ц1ыфхэм апашъхьэ?! – къэкууагъ ГАИшникыр.
Чэтыур джыри къахэгущы1агъ, ыгъэ1эсэнхэм пае:
– Ашъыу, а пш1ош1ыгъэр арэп ащ къырикгъэк1ыгъэр. Ц1ыфыр сыд зытек1ыгъэр? Мамунэр арыба? Уиц1ыфыгъэ хигъэунэфык1ынэу фэягъ.
– Жэ1улэл ахьам ы1уагъ.
– Жэр 1олэлымэ, уиакъылы иш1уагъэк1э гущы1э 1ушэу къыдэк1ынэу фаехэр дафэрэпышъ ары, – ы1уагъ чэтыум.
– Ыыы! Армэ, дэгъу. Сэ ц1ыфыгъэшхо зэсэхьэ. Ц1ыфхэм садэ1эпы1э. Зы мафэ сиавтопаркы лэнд крузерэу дэтхэм ащыщымк1э к1элэеджак1охэр къесщэк1ыгъэх.
– Ары гущ, – ы1уагъ Сулейманы. – Рекламнэ кампанием уимгъэш1эн щы1эп.
– Уицахь тегъэлъ, – ы1уагъ Юрэ. – Рауц1эп1ык1ыгъ 1аеу лэнд крузерыр. Ерагъоу язгъэдхьак1ыжьыгъ. Ау, чэтыум и1уак1эу, мамунэм фэдэу уиц1ыфыгъэрэ уи1ушыгъэрэ жэм дэмыфэ зыхъурэм, сыд пш1эн?
– О уиц1ыфыгъэ пчэн къаигъэм иц1ыфыгъэ зынэсырэм фэдиз, – джыри къэгубжыгъ Сулейман.
– Пчэнк1э къысэджагъа, е къысш1ош1ыгъа?! – ыгъэш1эгъуагъ ГАИшникым. Чэтыум Сулейман ыгъэтэрэзыгъ:
– Ащ къы1онэу зыфэягъэр, пчэныр лъагэу зэрэдэк1уаерэр ары. Ащ фэдэу ори уи1энат1э лъагэ хъуны къэт.
Юрэ игуапэ хъугъ, ар чэтыум къызыре1ом.
– Ары, шъыпкъэ. Лъагэу сызэрэдэк1оещтыр къыгуры1уагъэмэ, ащтэу делэ дэдэп Сулейман. Сызхадзырэм, сигуадзэу сш1ыщт.
– Сулейман делэм ар къыгурэ1о, ау электоратым джы о гурыбгъэ1он фай, – къыпигъэхъуагъ чэтыум. – Пш1эщтыр ош1а? Уирекламнэ сурэтэу пылъагъэхэм атетх мы къыуи1уагъэхэр зэк1э.
– Ар дэгъоу къысфэк1онэу огугъуа? – къеупч1ыгъ Юрэ.
– Къыпфэк1он, адэ. Сэ сыполитолог бэлахь. Рекламнэ кампаниехэр пчъагъэрэ афэсш1ыгъэх. Егъаш1эм уахэк1ок1эщтэп нэмык1 кандидатхэм, ащтэу зыптхырэм, – ы1уагъ чэтыум.
– Синасып ащыгъум, ощ фэдэ чэтыу 1уш сызэрэ1ук1агъэр. Шъыпкъэу п1ощтмэ, чэтыухэр слъэгъу хъурэп, ау о адрэ чэтыухэм уафэдэп.
– Арэу укъысфэразэмэ, пчыхьашъхьэ уадыжь сыкъэк1онышъ, креветкэхэр къысфэгъажъори, къигъэуцук1ых.
– Креветкэхэр, п1уи?! Креветкэк1э удгъэшхэщтмэ, лъэп1эк1аеу укъыдэк1ыщт.
– Адэ, дэгъум дэгъу ыуас. Чэтыу лъап1эр лъап1эу къыдэк1ы.ГАИ-шникхэри гъогум тетыхэ зыхъурэм, лъап1эу къафыдэк1ы машинэхэр зыфыхэрэм.
– Сэ сы ГАИ-шникыжьэп. Ау дэгъу. Креветкэм пае укъэзгъэнэнэп. Рыбинспекцием итхьэматэ, синасыпмэ, синэ1уас. Зэ сыфык1этхэгъагъ тхьапэ горэм, ирыбзаводы гъогу 1ухьап1э ыш1ы зэхъум.
ГАИ-шникым джыри гущы1э заулэ къари1уи тет1ысхьап1эм тесыгъэмэ, 1ук1ыжьынэу ежьагъ. Ау ешъок1уит1ур къэупч1агъ:
– Адэ, сабыйхэм апае пш1ыщтэп джы джэгуп1э, къызэрэдгуры1уагъэмк1э.
– Джэгуп1э сыд раш1эщт? Джэгуп1э зак1эба мы итыр. Мары чъыгыр, мары панэхэр, мары уцыр, мары пхъэмбгъур. Сабыим фантазие и1эн фай, нахь зэк1э хьазырэу ыпашъхьэ ибгъэуцомэ, сыдэущтэу 1ушы хъущт?
Ар къари1ожьи, дэк1ыжьыгъ 1эгум.
ГАИ-шникыр зы1ок1ыжьым, чэтыур Сулейманы ечъал1и, адрэмэ зэхамыхынэу ри1уагъ:
– Сулейман, сыдым пае ущ фэдиз еп1уагъ? Судым уритыни, сыдэмыгущы1эгъамэ. Ч1ыфэ къыптефагъ. Советым упхырык1ымэ, тхьэматэм игуадзэу сытрябгъэхьащт.
– Ашъыу, мыщ фэдиз с1ониеп. ГАИ-шникхэр слъэгъун лъэк1ырэпышъ ары. Сищыди зилъэгъухэрэм, к1и1эжьынк1э ежьэ. Мафэ горэм лъэшэу мак1о а1онышъ, тыкъагъэуцущт.
– О уищыд сш1эрэп, ау джы мы ч1ып1эм къэсыгъэр залъэгъурэм, ГАИ-шникхэр ары к1эзы1эжьыщтхэр.
– Къызгуры1уагъэп. Хэт зыфап1орэр?
– Уплъэмэ, къэпш1эщт. Джыри зы кандидатэу хэлэжьэщтыр ары хэдзыным. Пчыхьалъыкъомэ япхъоу Хъэнят.
– А, Тхьэ къытати! Ар шъыпкъэ, зыфэп1уагъэр. Ащ уш1ок1ыным пае, у ГАИ-шникыныр мэк1а1о. Ухэтми, инфарктым унигъэсыщт, пшъхьэ къызит1ысхьэрэм.
Хъэнятэ бзыльфыгъэ гъэк1эрэк1эгъэ од ц1ык1угъ. Иныбжь емылъытыгъэу, бэк1э нахьык1эу къэлъагъощтыгъ. Шъхьац ш1уц1э к1акоу, нэгу псыгъо жъгэеу, пэ къаигъэ ц1ык1у дэфыягъэу щытыгъ. Ынэ ш1уц1э ц1ык1ухэр къызптригъэпсыхьэрэм, пхэлъи, пхэси, зи къымгъанэу къыпхигъэк1ыщтыгъ. Шъхьэгъуси, сабыи и1агъэп, ау бзылъфыгъэ еджэгъэшхуагъ. Зэк1э ыш1эщтыгъ ык1и зэк1э зэригъэфэныр ик1эсагъ, уауж къызихьэрэм, ик1ыжьыниеп.
Ц1ыфхэм къазыхахьэм, апэу ына1э зытридзагъэр Сулейман ык1и ищыд ары.
– Уимафэш1у! – ы1уагъ Хъэнятэ.
– Уимафэш1у! – ы1уагъ Сулейманы.
– Хьакъуймэ уряк1алэба о, сыхэмыукъорэмэ? Ори ухэлэжьэщта хэдзыным?
– Тэрэз. Ухэукъорэп. Сэри сыхэлэжьэнэу унашъо сш1ыгъ.
– Адыгэ шъуашэм пэ1о гъэш1эгъон дыпыплъхьагъ. Пшъхьэ къыригъэубытыщтмэ сш1эрэп хэбзэ 1офэу зыуж уитыщтыр, а хабзэр умыш1эу.
– Сыда сымыш1эрэ? Сыда ащтэу укъысхаплъэра?
– Уищыды госномер пымылъэу укъек1ок1ы. Ар хъуна? Юрэ Лъэцэрым зи земы1уагъэр гъэш1эгъоны. Ау сыд гъэш1эгъон хэлъ? Ежьи хабзэр икъоу ыш1эрэп.
– К1о, тинасыпмэ, о ути1. Зэк1эмэ ябгъэш1эщт.
– Мо, зэгу. Сэгъэплъахь тэрэзэу мы щыдыр, – ы1уи, бзылъфыгъэр щыдым ек1ол1агъ. – Сыдыгъу мыр псэушъхьэ сымэджэщым зыпщэгъагъэр? Мастэу хагъэон фаехэр зэк1э ябгъэш1ыгъа?
– Сищыд плъахьынэу укъэк1уагъа, е ц1ыфхэм апашъхьэ гущы1э къыщып1онэу ара?
– Ц1ыфхэр зыщызэрэугъоихэрэм япсауныгъэ зи къямыхъул1энэу сыфэгу1эшъ ары. Щыдым илажьэ умыш1эу, ц1ыфхэм ахапщэ хъущтэп.
– Тэ экологием тыфэбанэ, машинэм ыч1ып1эк1э щыдым тытес. О госномер, экспертиз о1ошъ, тауж уит, – ы1уагъ Сулейманы.
Чэтыур ащ фэдизым ядэ1угъ. «Сэри сшъхьэ къит1ысхьащт мыр, псэушъхьэ сымэджэщым саримыгъащэ мыхъоу», – ыгук1э ы1уагъ чэтыу хьаджэм. Арыти чэтыум зигъэбылъыгъ.
– Сымэджэщым итхьэматэ уаш1ын фай о. Советым сымаджэу ч1эсыхэр къыпфэдгъэк1они. Джащыгъум тикъэлэ ц1ык1у и1оф дэгъоу зэтеуцони, – ри1уагъ Сулейман Хъэнятэ.
– Ар тэрэз къэп1уагъэр. Ащ пае сипрограммэ апэрэу сымэджэщым ик1эш1ык1ыжьын хэзгъэхьагъ, – къыригъэжьагъ Хъэнятэ, ц1ыфхэм адэжь зигъази. – Ащ фэшъхьафэу ЖКХ-м итхьэматэ зэблэтхъунышъ, ари к1этш1ык1ыжьыщт.
– К1эпш1ык1ыжьыщтыр икъоу къызгуры1уагъэп: ЖКХ-р ара е итхьэмата? – зэпигъэугъ Сулейманы.
– Т1уми ящык1агъ к1эш1ык1ыжьыныр, ау тхьэматэм уде1эныр къины хъущт, – ы1уагъ Хъэнятэ, Сулейманы къеплъи.
Хъэнятэ джыри гущы1э заулэ ц1ыфхэм ари1уагъ. Къэгущы1эфэ, чэтыур къогъум къыкъок1ыжьи, Сулейманы е1ушъэшъагъ:
– ЖКХ-м итхьэматэ лъэшэу ыгу фэплъы. Зы мафэ электричествэр загъэк1уасэм, Хъэнятэ иунэ техникэу итыгъэр зэк1э ш1остыгъ. Сенэгуе, сэри сауж къихьанк1э мыр, чэтыумэ я1эшъхьэтетыгъом сытрищыным пае. Чэщэ ишъхьангъупчъэ ч1эгъы бырсыр щысэш1ы зэпыт.
– Ащыгъум коалицие тищык1агъ, – ы1уагъ Сулейманы.
– Коалициек1э Пчыхьалъыкъор къэпш1ыщтэп. 1энат1э горэ ептынэу еп1он фай, о тхьэматэу ухадзымэ.
– Ар дэгъу хъуни. Департамент горэм ч1эбгъэт1ысхьанышъ, ашъхьэ ыгъэузэу ч1эсыщт. Ау зыч1эбгъэт1ысхьащтыр сш1эрэп.
– Еджап1э департаментым ч1эбгъэт1ысхьащт. Емызэщэу, зэк1э ыгъэсэщт: сымаджи, псауи, тхьэмати, фэ1офаш1и.
– Адэ, етэрэ1уа?
Хъэнятэ игущы1эн къызеухым, Сулейман ек1ол1агъ ыдыжь.
– Хъэнят, олахьэм, бэлахьэу огущы1э… – къыригъэжьагъ Сулейманы.
Ау ыжэ къызэтрихыгъэ къодыеу, къэгъагъ 1эрам горэ къэбыби, Сулейманы ыпшъэ къыдэфагъ. Сулейманы къэхъугъэр къыгуры1уагъэп.
– Мы къэгъагъыр тыдэ къэк1ыгъ? – ы1уи, зиплъахьынэу ежьагъ.
Зызэплъэк1ым, мороженэ къэбыбэу ылъэгъугъ. Зиуфэнэу игъо ифи, мороженэр Хъэнятэ иджанэ тефагъ. Бзылъфыгъэм ынэхэ къик1ыгъэх, ы1отыр ымыш1эу. Хъэнятэрэ Сулейманрэ джыри зэплъэхэм, хьылъэ защэ гъогум рык1оу алъэгъугъ, ащ Шъхьэлахъомэ я Кимэ итыгъ кузовым.
– Шъхьэлахъо Кима со мы къы1ухьагъэр? – ыгъэш1эгъуагъ Сулейманы.
– Ари хэдзыным хэлэжьэщт. Къэлэдэсмэ за1уиц1элэным пае, хьылъэ защэк1э ш1ухьафтынхэр къафищагъ, – ы1уагъ Хъэнятэ.
Зыфа1ощтыгъэ кандидатыр л1ы иш1угъоу, дэхэшхоу, ныбжь хэк1отагъэу, нэгу фыжьэу ык1и нэ шхъуант1эу щытыгъ. Мэкъамэу гущы1эныр ык1и ц1ыфхэм апашъхьэ бэлахьэу зыщигъэлъэгъоныр ик1эсагъ. Илъэс пчъагъэм къалэ администрацием итхьэмэтагъ. Ау зытращым уж, 1энат1э ари фал1эщтыгъ Лъэцэр Юрэм фэдэу, ащ пае совет тхьэматэу зыхаригъэдзынэу ышъхьэ къихьагъ.
– Къысфэжъугъэгъу. Т1эк1у зэхэзгъэк1ок1агъ. Къэгъагъыр бзылъфыгъэм пай, мороженэр сабыим пай, – къикуук1ыгъ Кимэ хьылъэ защэм.
– Политикэм уезэщырэп, Ким. Уиныбжьы емылъытыгъэу уафытек1ырэп. Уагъэ1ылъыжьыми, укъэнэхъэжьынышъ, уаш1утехьажьыщт, – ы1уагъ Хъэнятэ, мороженэр иджанэ хигъэк1ыжьызэ.
– Сафытек1ына? – щхыгъэ Кимэ. – Тыгъуасэ симэфэк1ыгъ. Хьак1э шъитф сыугъоигъ. Къэгъагъэу къалъэшъугъэхэр мыгъужьыхэзэ, 1узгъэк1ынхэу с1уагъ.
– Ущ фэдиз мороженэри къыпфахьыгъа? – еупч1ыгъ Сулейман.
– Тыгъуасэ 1анэм къытенагъэр ары, – джэуап ытыгъ Кимэ.
Ет1анэ Сулейманы ипа1о ына1э зытредзэм, къыпигъэхъуагъ:
– Сыдэу пэ1о гъэш1эгъон мыр! Тиунэкъощ Сэнятэ мыщ фэдэхэр къырилъэшъок1эу слъэгъугъагъ. Къыхэсэрэутмэ, сш1эрэп, сэщ паи. Мышъо-мылэу илъэс пчъагъэм къысатыгъэмэ дэгъоу къахэщыни сиунэч1эгъ ч1эхьап1э.
– Илъэс т1ок1ым къошынэу ык1и сурэт тхыгъэу уимэфэк1ыхэм къыпфахьыщтыгъэхэр джыри уиунэч1эгъы зэрэч1этыхэшъ ара? – Хъэнятэ еупч1ыгъ Кимэ, ар зызэхехым.
– Ары. Зэрэч1этых. Ау совет тхьэматэу сыхадзымэ, комиссионнэ тучан горэ сишъузы тестхэнышъ, хьапщыпэу илъэс т1ок1ым къысатыгъэр 1узгъэк1ыщт.
– Тинасыпмэ, хьылъэ защэк1э къошынхэр зэпщэнэу пшъхьэ къихьагъэп. Зэгорэ тшъхьэ къытефэгъамэ, 1оф тыхэтыни, – сэмэркъэугъ Хъэнятэ. Ахэр зэра1уи, Кимэ блэк1ыгъ.
– Программэ бэлахь ащыгъум и1, комиссионнэ тучан диш1ахьыщтмэ, – ы1уагъ Сулейманы.
– Илъэс т1ок1ым ч1ыгоу ытыгъэмэ, адэ, зэгорэ арыпш1ахьынэу игъо къэсыгъ. Зэк1эмэ ащэжьыным пае, къы1ахыщтыгъ ч1ыгухэр, – ы1уагъ Хъэнятэ.
– Ч1ыгур зэк1эмэ зэфэдэу афэбгощымэ, хэт зыщэфыщтыр? Ар делагъэ ыш1агъ. Джы шъыпкъэ, зэгорэ арыпш1ахьын фай, – дыригъэштагъ Сулейманы.
Ет1анэ к1алэм гущы1э заулэ Хъэнятэ джыри ри1уагъ, департамент 1энат1эм ригъэнэц1ыным пае. Бзылъфыгъэм гъэнэфагъэу зи джэуап ытыгъэп, ау ащ фэдэ 1энат1эми зэрезэгъыщтыр къыхэщыгъ.
Ащ ыуж Сулейманы гущы1э щыратыгъ чылэ зэхахьэм. Нэгу 1уш къыубыти, еврей па1о ыщыгъэу, адыгагъэм пае икъэбарышхо къыригъэжьагъ: лъэпкъыр п1этын зэрэфаер, культур–мультурмэ узэрапылъыщтыр, экономикэр зэрэзэтебгъэуцощтыр, ныбжьык1эу къэхъугъэхэр зэрэбгъэсэщтыр, ык1и бэ ащ нэмык1эу зигугъу ыш1ыгъэр.
Зызегъэгущы1эк1ым, ц1ыфхэр зэхэк1ыжьынк1э ежьагъэх. Сулеймани щыдым тет1ысхьажьыгъ. Зэк1э зызэбгырэк1ыжьым, чэтыу хьаджэри къыч1эпшыжьи къогъум, бысым к1алэм ыуж илъэдагъ.

Аузэ советым депутатэу хэхьащтмэ яхэдзын къэсыгъ. Къалэр ц1ык1угъэти, ц1ыфипл1эу итыгъэри советым пхырык1ыгъэх: Юра, Хъэнят, Сулейман ык1и Ким а1оу. Хабзэу щы1эмк1э, пхырк1ыгъэхэр зэхэхьанхэшъ, япл1ым язэу советым итхьэматэ хъущтыр хадзын фэягъ. Арыти Сулейман пчэдыжьы жьэу къэтэджыгъ, советым к1оным пае.
К1алэр гъэк1эрэк1агъэу иунэ къик1и, хьак1эщым ихьагъ, янэрэ ятэрэ заригъэлъэгъунэу. Зэпылъ ш1уц1э дахэрэ джанэ фыжьырэ ыщыгъыгъ.
– Ооо… Тик1алэ уздигъэгущы1эжьыщтэп. Тыдэ мыщ фэдизэу зыбгъэдэхагъа? – къеупч1ыгъ Сурэ, Сулейман зелъэгъум.
– Зызгъэдэхэнба, нан! Непэ советым итхьэматэ ык1и игуадзэхэр хэтхыщтых. Ащ ыуж къэлэ зэхахьэ ти1эщт, адыгэ быракъыр етхьыжьэнышъ, тхьыщт.
– Тыда зыдэшъухьыщтыр?
– Сэш1а сэ? Тыдэми, зэгорэм тхьырэм фэдэу зедгъэш1ыщт.
– Гуадзэхэри хадзыщта? – къеупч1ыгъ Мэджыдэ.
– Ары. Ахэри хадзы хабзэ, – джэуап ытыгъ Сулейманы.
– Тхьапш адэ тхьэматэм гуадзэу и1эр? – ш1огъэш1эгъонэу, джыри къык1эупч1агъ ятэ.
– Пл1ы.
– Пл1ы?! – ыгъэш1эгъуагъ Мэджыдэ. – Ащ фэдизым сыд риш1эщт?
– Апэрэ гуадзэр тхьапэмэ ак1атхэ, тхьэматэр 1офым къыздэмык1ырэм. Ет1уанэрэ гуадзэри тхьапэмэ ак1атхэ, апэрэ гуадзэр къыздэмык1ырэм. Ещанэрэ гуадзэр зэхахьэмя мазэм зэ дэк1ы. Епл1анэрэр сыдми дэхэфэш1эу щыс, нысащэ генералым фэдэу, урысмэ я1уак1эу.
– К1о, тхьэматэу ухамыдзыми, гуадзэ ухъущт, – къэгуш1уагъ Сурэ.
Сулейман гъунджэм иплъагъ ык1и инанэ ри1уагъ:
– Пшъэдэлъып1эу сыд джы дэслъхьащтыр? Гъожьыр е шхъуант1эр ара?
– Уцышъоу, адыгэ быракъым фэдэу зи уи1эба? – къеупч1ыгъ янэ.
– Хьау, ащ фэдэ зи си1эп.
– Ащыгъум гъожьыр далъхь. Жъуагъоу быракъым теш1ахьыгъэмэ адыригъэштэщт.
– Дэгъу. Гъожьыр дэслъхьащт, – ы1уи, ипшъэдэлъып1э гъожьыр зыдилъхьагъ Сулейманы.
К1алэм зызеухьазырым, янэ ыгъэк1отагъ, ынэпсхэр къак1озэ.
Советыр къалэ администрацием ыубытырэ унэшхом хэтыгъ. Сулейман ауджэ ч1ахьи, ещанэрэ этажым советым икабинеты дэк1оягъ. К1алэм зыш1омыдэижьэу зигъазэщтыгъ. Тыгъуас щыдым тесэу къызек1ок1ыщтыгъэр, джы советым гъэк1эрэк1агъэу ч1этыгъ.
Зэхахьэм игъо къызэсым, Шъхьэлахъомэ я Кимэ, Лъэцэрмэ я Юрэ, Пчыхьалъыкъомэ я Хъэнятэ ык1и Хьакъуймэ я Сулейман стол хъурэешхом щызэрэугъоигъэх.
Совет тхьэматэр хадзыным ыпэк1э, шъхьаджи гущы1э ратынэу щытыгъ. Кимэ зэк1эмэ анахьыжъыгъ, ащ пае апэу къагъэгущы1агъ.
– «А зы псыхъом т1о ухэхьан плъэк1ыщтэп», – а1о. Ау сэ саш1ухэцохъуагъ. Илъэс т1ок1э къалэ администрацием итхьэматэу сызтетым, сытрагъэк1ын алъэк1ыгъ. Ц1ыфмэ дэгъоу афэпш1агъэр псынк1эу ащэгъупшэ. Вузым идиплом щап1э афызэ1усымыхыгъа?! Як1алэ къыгъэхэр еджэнэу ч1эхьанхэм пае, сафэмыгущы1агъа?! Зэк1э ч1ыгоу къалэм дэлъыгъэр сымытыгъа?! Заом хэк1одагъэмэ апае мыжъо афэсымгъэуцугъа?! Къалэр осышхом ыхьы зэхъум, тракторым сытет1ысхьи, осыр стхъоу, сыдэмытыгъа?! Ощхышхор къещхы зэхъум, сицые к1ахь къызэхэсщи, зэрэкъалэу ч1эсымыухъумагъа?! Хьэдагъэу сыз1умытыгъэ щы1а?! Нысащэм, к1о, сахэхьагъэп, къэшъуак1э сш1эрэпти. Джы сыд? Администрацием тырагъэк1ол1эжьырэп, сомэ шъит1у бюджетым щык1эу къыхагъэщыгъэшъ. Ащ пае къэмынэу, советым саш1ухэхьагъ ык1и совет тхьэматэу сыхэшъумыдзэу шъуауж сик1ыщтэп.
Ащ фэдизыр ыжэ ымгъэуцоу къызе1ом, итасы щае земытыжьыр ылъэгъугъ.
– Мо, щае стыр горэ джыри къысфарэхь, – ы1уи, секретарь бзылъфыгъэу адыч1эсыгъэм елъэ1угъ.
Шъуз къопц1э иш1угъо дахэр къэтэджи, итас ышти, джыри щае фыригъэхъуагъ. Кимэ ынэхэ тегъэчэрэгъуагъэу, пэк1эрэплъыгъ бзылъфыгъэм.
– Синыбжьык1эгъу ик1ыгъэми, урысмэ за1оу, гыныр джыри си1алъмэкъы илъ. Сэ бзылъфыгъэу къесфэк1ыгъэм фэдиз изыщанэ Тхьэм шъуигъэгъотмэ, шъугуш1он. Сишъуз ащ пае бэрэ гъыгъэ, ау сыпфэубытына сэ?
Кабинетым ч1эсыгъэмэ Кимэ игущы1эн къебгъэуцун зэрэфаер къагуры1уагъ. Бзылъфыгъэу и1агъэхэм пае икъэбар къызыригъажьэрэм, къэуцужьын ылъэк1ыщтыгъэп, сыда п1омэ а бзылъфыгъэхэм ащыщэу имы1агъэр нахьыб. Арыти Юрэ зэпигъэугъ Кимэ игущы1э:
– Сенэгуе, Ким, илъэс т1ок1ищырэ блырэ уныбжьэу совет тхьэматэу ухэтыдзымэ, тикъалэ дэс бзылъфыгъэмэ афэщэчыщтэп ащ фэдиз насып.
– Ыыы… Синыбжь къэолъытэ… «Хъугъэ, тек1ыжь» къыпфа1орэп. Къыпш1урефышъ ары.
– Къысш1урифынэу, о уи1эу, сэ сыд симы1эр?
– Сэ администрацием сытемыхьэзэ, хьэубытмэ сахэтыгъ. Хьэубытмэ ГАИ-шникхэр ц1ыфык1э егъаш1эм алъытагъэхэп, зы 1анэми адыпэсыгъэхэп.
– Ащыгъум узгъэгуш1ощт: джы зы столым советым икабинеты тызэдыпэс.
– Ощ фэдэм бэрэ сыдыпэсын пш1ош1ымэ, ухэделахьы. Хэшъудзы шъуш1оигъор хэшъудз, сэ сэтэджышъ, сэк1ожьы.
Ар ы1уи, Кимэ къэтэджи, ч1эк1ыжьыгъ кабинетым.
– Мыхъуми зигъэгущы1эк1ыгъ. Амырмэ тыдэ джыри къыщи1отэни ихъишъэ? – ы1уагъ Хъэнятэ.
– Къызфи1отэн егъоты, имэфэк1 мафэ ц1ыфхэр рестораным зыщиугъоирэм. Ащ пае къэмынэу, тизэхахьэ пытэжъугъадз, – ы1уагъ Юрэ.
– Нахьыжъым гущы1э еттыгъ, джы бзылъфыгъэ къэдгъэгущы1эн, – ы1уагъ Сулейманы.
Ч1эсыгъэмэ дырагъашти, Хъэнятэ къэтэджыгъ, къэгущы1энэу.
– Шъуимафэш1у, депутат лъап1эхэр. Джы нэс «А»-мрэ «Б»-мрэ ык1и «О»-мрэ «нолымрэ» зэхэзымыш1ык1ыхэр ары советым ч1эсыгъэхэр. Ау непэ щегъэжьагъэу сыхьат мафэ тежьагъ. Советым сыхэты хъугъ. Сэ МГУ-р къэсыухыгъ, студентхэр илъэс пчъагъэм згъэсагъэх. Джы шъо шъузгъэсэнышъ, ц1ыфы шъусш1ыщт.
– Хъэнят, къысфэгъэгъу. Узэпызгъэущт. Ущ фэдизэу убэлахьмэ, Тыгъургъои утэрэгъак1уа? К1алэ горэмэ крокодилхэр ык1и мамунэхэр а1ыгъынэу, мэкъу-мэщыш1э къызэ1уахыгъ. Ахэр ц1ыфы орэш1ыха? – ы1уагъ Сулейманы.
– Моджи мамунэ зак1эба дэсыр. Тыгъургъои нэс сыдым пае сык1ощт? Тикъалэ 1офэу дэлъыр тфэухырэп. Ащымк1э къыщегъэжьэгъэн фай тифэ1офаш1эхэр.
– ГАИ-шникхэр ц1ыфы пш1ынэу ауж уимыхьэри, нахь тыфаеп, Хъэнят, – къэгумэк1ыгъ Юрэ.
– Советскэ фильмым зе1ощтыгъэм фэдэу, «ори уагъэхъужьыщт, сэри сагъэхъужьыщт», – сэмэркъэугъ Хъэнятэ.
– Сагъэхъужьынк1э мак1э къэнагъэмэ, ащыгъум сэ джы гущы1э къысэшъут, – ы1уагъ Юрэ.
Хъэнятэ т1ысыжьыгъ, ык1и Лъэцэр Юрэ къэтэджыгъ.
– Сэ ГАИ-м сызэрэтетыгъэр шъош1э зэк1эхэм. Гъэхъагъэу си1эр бэ. Анахь гъэхъэгъэшхор машинэ ш1агъоу бэмыш1эу зэблэсхъугъэр ары. Иподвескэ шъэбабз, остыгъэ зыгъэнэфырэ светодиодхэр хэт, машинашъхьэр зэрэпсаоу 1апчык1э къэш1ахьыгъ, борт компьютер хэт. Ау бэрэ шъуезгъэудэгунэп ащ. Нэмык1 гъэхъагъэхэри си1. Хьэлъэкъуае къэгъэзэгъум 1узгъэуцуагъ сынэ. Чылэм нэшэбэгоу къыщагъэк1ыщтыгъэхэр ык1и жигулижъэу, нэшэбэгум к1ахырэ уасэмк1э ащэфыщытыгъэхэр, теш1ахьыгъэх.
– Арын фай ГАИ-м узк1ыхэхьагъэр. А жигулихэр гъогум къыщыбгъэуцуным пай, – есэмэркъэугъ Сулейман.
– Хьау, щыдым тесмэ сяшэнэу ары, – гущы1э мыщыук1э джэуап къыритыжьыгъ Юрэ.
– Хъугъэ, шъузэпымыхь, – къахэгущы1агъ Хъэнятэ. – Юра, уигъэхъагъэхэр советым зэхиш1ык1ыгъ. Джы Сулейманы гущы1э етэгъэт.
ГАИ-м итхьэмэтагъэр ет1ысхьэхыгъ, ык1и Сулейман къэтэджыгъ.
– Сэ сц1эр Сулейман. Хьакъуймэ сыряк1ал. Политикэм сыхэхьанэу сш1агъэп. Ау, сш1эн сымыш1э зэхъум, хэдзыным сыхэлэжьэнэу морад сш1ыгъ. Совет тхьэматэ сыхъумэ, адыгэ хабзэм икъоу сыпылъы сш1оигъу. Пшъашъэхэр адыгэ саек1э тфэпэщтых, к1алэхэм адыгэ шъушэхэр зыщядгъэлъэщт. Тхьаумафэ къэс мэз 1упэм тыщызэрэугъоизэ тш1ыщт, Тхьэ лэ1у щытш1ынэу.
– Хьакъуймэ як1алэ пш1ык1ухырэ л1эш1эгъум игъощахьыгъ, – зэпигъэугъ Юрэ.
– ГАИ-шникхэр зытет гъогухэр иутыгъэхэшъ ары, сызк1эгъощагъэр, – ы1ожьын ыгъотыгъ Сулейманы.
– Гъогу тэрэз тытеуцоным пае, тикъэгущы1эн щытэжъугъэухыри, советым итхьэматэ хэтэжъугъэдз, – къахэгущы1агъ Хъэнятэ.
– Кимэ ахьам къытхэтэп. Хэтхын тыфита? – къеупч1ыгъ Сулейман.
– Тикъалэ хабзэ тхыгъэу и1эмк1э, процент т1ок1ищым къехъу тэхъумэ, хэтхын тыфит, – ы1уагъ Хъэнятэ.
– Арэу щытмэ, бэрэ тешъумгъажэу, ыуж тыфежъугъажь, – ыгъэгу1энхэу ежьагъ Юрэ.
– Дэгъу. Совет тхьэматэу бзылъфыгъэ еджэгъэшху хадзын фаер, – къыригъэжьагъ Хъэнятэ.
– Бзылъфыгъэм сыдк1э ищык1агъ совет тхьэматэ хъунк1э? Пщэрахьэу унэм ерэс, – едэуагъ Юрэ.
– Сыдэу уафэхыя бзылъфыгъэмэ?
– Зэгу! Щыжъугъэт! – зэпигъэугъэх Сулейманы. – Совет тхьэматэу к1элэ ныбжьык1 хъун фаер. Ныбжьык1эгъур ары къыдэзыщэен лъэк1ыщтыр тикъалэ.
– Ныбжьык1эм ащ фэдиз акъыл и1эп. Тхьэматэу тетыгъэр ары ущ фэдиз къэлэ 1офыр зэзыфэн лъэк1ыщтыр, – ы1уагъ Юрэ.
Советым ц1ыфищэу ч1эсыгъэхэр зэпэгущы1эжьынк1э ежьагъэх, щымэ яз тхьэматэу хъущтыр зэхафын амылъэк1эу.
– Щыжъугъэт! Хэк1ып1э къэзгъотыгъ, – ы1уагъ Юрэ. – Ахъщэ къышъостыщт, совет тхьэматэу сыхэшъудзыным пае, ык1и сигуадзэу шъусш1ыщт. Хъэнятэ ет1уанэрэ гуадз, Сулейман ещанэрэ гуадз.
Хъэнятэрэ Сулейманрэ зэплъыгъэх.
– Ахъщэмк1э тызэрэхъущтыр сш1эрэп, ау гуадзэхэмк1э уиматематикэ т1эк1у мытэрэзмэ сш1эрэп. Хъэнятэ ет1уанэу, сэ сыещанэмэ, апэрэ гуадзэр хэт? – къеупч1ыгъ Сулейман.
– Апэрэ гуадзэу сшынахьык1э сш1ыщт, шъугу къемыощтмэ. Лъэшэу къысэлъэ1угъ, 1энат1э горэ естынэу.
– Ахьам пшынахьык1э советым хадзыгъэп.
– Ар 1офа? Хадзыгъэм фэдэу къэдгъэлъэгъощт.
– Кимэ ахьам сыд етш1эщт? – ы1уагъ Хъэнятэ.
– Кимэ исовет шъхьафы зэпыт. Хэк1одэщтэп ар.
– Зэгу! – ы1уагъ Сулейманы. – Совет тхьэматэм епл1анэрэ гуадзэри и1эн фаеба?
– Тэрэз. Сыгу къэк1ыжьыгъ, – ы1уагъ Юрэ.
– Ар хэт джы епл1анэрэ гуадзэ хъущтыр? – упч1э къытыгъ Хъэнятэ.
– Сэш1э хъущтыр, – зэпигъэугъ Сулейманы, чэтыум ич1ыфэ зэрэтелъыр ыгу къэк1ыжьи. – Сичэтыу ары.
– Уичэтыу, п1уи?! – ыгъэш1эгъуагъ Юрэ. – Чэтыур ахьам советым хадзыгъа?!
– О пшынахьык1и хадзыгъэп ны1а! Чэтыури хадзыгъэм фэдэу къэдгъэлъэгъощт. Епл1анэрэ гуадзэм т1уе зы ыш1эрэ щы1эп. Чэтыу хьаджэ лъэшэу къысэлъэ1угъагъ, 1энат1э горэ къыфыхэзгъэк1ынэу.
Юрэ т1эк1у егушысагъ.
– К1о, дэгъу. Къэсэш1эжьы уичэтыу плъыжь. 1ушы к1ай. Епл1анэрэ гуадзэу тштэщт.
– Ык1и Вискас къэмлан тхьэмафэ къэс ратынэу къэлъэ1уагъ. К1о, а т1эк1ури фэтэжъугъэш1эжь.
Юрэ ынэхэ зэхигъэхьагъ, джыри егупшысагъ.
– Зэ креветк, зэ Вискас… К1о, дэгъу. Вискасым пае дгъэнэт1упц1энэп.
– Ахъщэмк1э сыдэу тыхъущт джы? Тхьапш къытэптынэу п1орэ? – къеупч1ыгъ Хъэнятэ.
Юрэ тхьапэу столым телъыгъэр къышти, зэгорэ афытритхи, афищэигъ. Хъэнятэрэ Сулейманрэ тхьапэм тетхагъэм еплъыхи, джыри зэплъыжьыгъэх. Юрэ тхьапэр 1уихыжьыгъ. Хъэнятэрэ Сулейманрэ зэ1ушъашъэхэзэ, зэгорэ зара1уагъ ык1и ашъхьэхэр агъэсысыгъэх, зэрэразэхэр Юрэ рагъэш1энэу.
– Юр, тегупшысагъ ык1и тетыубытагъ, совет тхьэматэу ухэтыдзынэу, – ы1уагъ Хъэнятэ.
ГАИм итхьэмэтагъэр къэгуш1уагъ:
– Ащыгъум непэрэ мафэм щегъэжьагъэу совет тхьэматэм игуадзэ шъо шъухъущт.
– Сыкъык1эупч1энэу сызфэягъэр: ещанэрэ гуадзэм зи фэ1офаш1э гъэш1эгъон и1эщтэп ны1а? – къэгумэк1ыгъ Сулейман.
– Хьау. Ещанэрэ гуадзэм зи гъэш1эгъон ыш1эрэп. Мазэм зэ зэхахьэ горэм зыщегъэлъагъо ны1эп, – ыгу ыгъэрэхьатыгъ Юрэ.
– Ар сыдэу дэгъу. Ащ фэдэ 1энат1э егъаш1эм сыфэл1агъ, – ы1уагъ Сулейманы.
– Ти1энат1эхэр дгъэнэфагъэмэ, уахътэ тэшъумгъак1оу, къэлэ зэхахьэу щы1эм тежъугъажь. Непэ адыгэ быракъыр тхьын фай, – ы1уагъ Хъэнятэ.
– Тыда ахьам зыдэтхьыщтыр? – къеупч1ыгъ Сулейман.
– Сэш1а сэ? Унэ зыдаплъэрэм пхьыщт. Ц1ыф мин зэхаугъоягъ, – джэуап ытыгъ Хъэнятэ.
– Ащ фэдиз патриотыр къыдэк1ыгъа? – ыгъэш1эгъуагъ Юрэ.
– Тыдэ ащ фэдиз патриот къэпхыщт шъыу? Администрацием 1офш1ак1оу ык1и еджап1эхэм к1элэегъаджэу 1утхэр къыдафыгъэх, ц1ыфхэр рагъэкъуным пае.
– Янасыпмэ, администрациемрэ ык1и еджап1эхэмрэ я1эх, – ы1уагъ Юрэ. Ет1анэ Сулейманы ына1э тридзагъ совет тхьэматэм.
– Сулейман, адэ, сыда уиадыгэ шъуашэ къызщымылъагъа? Хэдзын кампанием тфызщыпхыгъэп.
– Къыжъудезгъэштэн с1уагъэшъ ары. Зэпылъ ш1уц1э сщыгъымэ, советым нахь дахэу сыкъыхэщынба.
– Ари тэрэз, – ы1уагъ Юрэ.
Ащ ыуж, бэрэ пэмылъыхэу, совет тхьэматэмрэ игуадзэхэмрэ тэджыгъэх, чылэ зэхахьэм дэк1ынхэм пае. Къалэм игурыт площадкэм щаш1ынэу щытыгъ. Сыхьатныкъо теш1агъэу Юрэрэ, Хъэнятэрэ, Сулейманрэ итыгъэх пчэгум, ц1ыфмэ ахэтхэу. Площадкэр бырсырыгъ. Сценэм пэмычыжьэу ыбгъук1э щытыгъ тхьапэм хэбзык1ыгъэу сурэтышхо, адыгэ шыуищ теш1ахьыгъэу. Нэгумэ ач1ып1эк1э гъуанэхэр фэш1ыгъагъ, ык1ыбык1э уек1ол1энышъ, унэгу ибгъэуцонэу ык1и сурэт зытепхынэу.
– Сыдэу гъэш1эгъонэу къаугупшысыгъ мыр. Шым тищи тытесэу сурэт зытетымыхымэ, тыц1ыфэп, – ы1уагъ Юрэ.
– Инстаграмым къибгъэхьанэу уфая? – къеупч1ыгъ Сулейман.
– Ары. Шыум фэдэу бэш1агъэу сыфэягъ сурэт. Ау шымэ сащэщынэ. Мыдрэ дэгъоу сапэ къэк1ыгъ.
– Сэ а шыуищымэ сахэмытымэ, хъущтыба? – ы1упш1э ы1орт1агъ Хъэнятэ.
– О укъытхэмытымэ, хэт уач1ып1э идгъэхьащтыр? Къытхэуцу, Хъэнят. Дахэу укъищыщт шыум, – ы1уагъ Юрэ.
– К1о, дэгъу, арэу шъуфаемэ, – къеш1угъ Хъэнятэ.
Советым итхьэматэрэ игуадзэхэмрэ шыуищым ек1уал1эхи, ашъхьэхэр рагъэуцуагъэх ык1и блэк1ырэ горэм елъэ1угъэх, сурэт атрихынэу.
– Джы тисовет къэдгъэшъыпкъагъ, – ы1уагъ Юрэ.
Т1эк1у зэш1эм, къалэ администрацием тхьэматэу тетыгъэхэр зэрэугъоигъэх ык1и зэхахьэр рагъэжьагъ. Микрофоныр шъхьафэу щытэу, гущы1э зэратыщтыгъэхэр зырызэу ек1уал1эхэзэ, къэгущы1эщтыгъэх. Апэрэу къалэ администрацием и1эшъхьэтетрэ, культурэ ык1и егъэджап1э департаментмэ ятхьэматэхэмрэ гущы1э зырыз аратыгъ. Ет1анэ совет тхьэматэу хадзыгъэм ц1ыфмэ апашъхьэ гущы1э заулэ къыщи1уагъ. Гущы1эныр зэк1эмэ заухым, сценэм тетыгъэхэр къытек1ыжьыхи, быракъэу аухьазырыгъэм ек1ол1агъэх.
– Одэ, быракъыр рахьыжьэ. Шъунек1ори, зыхьыщтымэ тахэжъугъэуцу, – ы1уагъ Хъэнятэ.
Юрэрэ игуадзэхэмрэ ц1ыфмэ ахэк1ыхи, быракъыр зыхьыщтымэ як1ол1агъэх.
– Джы гъынышхо нэгу къэтыубытын фай, – ы1уагъ Сулейманы.
– Сыдым пай? – къеупч1ыгъ Юрэ.
– Адыгэ лъэпкъым итхьамык1агъэ зэк1эмэ алъэгъуным пай.
– Ятхьамык1агъ ары тиадыгэхэр зэмызэщырэр. К1о, дэгъу. Къэтыубытын зыфэп1уагъэ нэгур, – ы1угъ Хъэнятэ, фэмыяхэу.
Быракъыр зыхьыщтыхэр ыпэ иуцуагъэх, ахэмэ ауж ц1ыф мин итыгъ. Аузэ рахьыжьагъ.
– Кимэ къызэмылъагъорэр ш1агъо, – ы1уагъ Юрэ, зежьэхэм уж.
– Къэмылъагъо хъуна? Уары, ащи адыгэ быракъ ы1ыгъэу, ихьылъэ защэ итэу, къак1о, – ы1уагъ Хъэнятэ.
Ар зе1ом, быракъыр зы1ыгъыгъэхэр зэплъэк1ыгъэх. Гъогум рык1оу хьылъэ защэ алъэгъугъ, ащ икузовы Кимэ итыгъ. Ау быракъэу ы1ыгъыр гъэш1эгъоныгъ, ышъохэр зэблэхъугъагъ. Ежь быракъыр гъожьыгъ, жъуагъоу ык1и щэу тетыхэр уцышъуагъэх. Ц1ыфмэ къагуры1уагъэп, ащтэу зык1ыщытыр.
Хьылъэ защэр къазгоуцом, Юрэ екууагъ Кимэ, фэмыщы1эжьэу:
– Олахьэм, быракъ гъэш1эгъон п1ыгъыр. Уикъэралыгъо зэрэшъхьафыр къэбгъэлъэгъонэу угу къэк1ыгъа?
– Шъхьафына? Шъхьафы пш1ымэ, хэты ахъщэ пытшъущт? Уц1ык1умэ, зыбгъэц1ык1ун фай, – къекуожьыгъ Кимэ. – Мыр Медведевыр компьютер программэм рыджэгузэ, трендэу къыугупшысыгъ. Инверсие ра1о: пкъыгъом ышъохэр зызэблихъурэм.
– Упрогрессивнай, Ким, Медведевым икомпьютер программэмэ ащ фэдиз ахэош1ык1ымэ.
– Адэ, совет тхьэматэу хадзыгъэм программэ тэрэз имы1эмэ, Медведевыр ар тызщыгугъурэр.
Юрэ зи ымы1оу, зыкъызэригъэзэк1ыжьыгъ:
– Тхьэ къытэтагъ. Къэнагъэм къыдигъэзыхьажьыщт совет тхьэматэ тызэрэхъугъэр.
– Упымылъ. Зэгорэ ебгъэ1онба, – ы1уагъ Хъэнятэ.
Кимэ апэ ишъыгъ. Ц1ыфхэр ащ т1эк1у пэк1эрэплъыхи, быракъ хьыным падзагъ.
Пчыхьэм къэлэ зэхахьэр аухи, ц1ыфхэр зэхэк1ыжьыгъэх. Сулеймани ыдыжь пшъыгъэу к1ожьыгъ. К1алэм янэрэ ятэрэ афи1отагъ советым щыхъугъэхэр ык1и тхьэматэм игуадзэу зэрэхахыгъэр. Ибынхэр фэгуш1уагъэх. Пчыхьэшъхьэ шхынэу янэ фиухьазырыгъэм уж к1алэр иунэ ихьи, зими фэмыеу, ит1ысхьагъ пхъэт1эк1у шъабэм ык1и ипшъэдэлъып1э гъожь зыдихыгъ. Сулейман зэгорэм егупшысэу щысыгъ, ынэхэ дэпкъым тегъэдыягъэу.
Рэхьатэу щыс ы1озэ, чэтыу хьаджэм ымакъэ зэхихыгъ:
– Сыд, сибысым к1ал, совет тхьэматэм игуадзэ узаш1ым, 1энат1эм и1эш1угъэ къэпш1агъа? Сыдэу ыпшъыгъая?
Чэтыур шъхьангъупчъашъхьэм телъэу къыч1эк1ыгъ, пэ1ухъом пхырыплъэу. Сулейманы ар зелъэгъум, джэуап ритыгъ:
– Сыпшъын адэ. Быракъыр мэфэ ныкъом къетхьак1ыгъ, цулы-бэлыдж едгъа1оу.
– Хэбзэ 1офыр ары зэрэщытыр. Опсэу, сэри епл1анэрэ гуадзэу сызэрэхябгъэхыгъэмк1э. Зэхахьэм сыкъышъухэхьанэу уахътэ си1агъэп. Сычъи, Вискас къэмланэу сфэжъугъэнэфагъэр администрацием изавхозы къыхэстхъыгъ ерагъоу.
– О шхэныр ары пшъхьэ илъыр.
– Адэ, чэтыур сыд джыри зыгъэпэщтыр? О, сызэрэхаплъэрэмк1э, нэмык1 узгъэгумэк1ырэр. Уфаемэ, къыос1ощт. Шъхьэгъусэ джы нэс зэрэмгъотыгъэр ары. Уизэкъуабзэу уис пхъэт1эк1у шъабэм, упшъыгъаеу, уянэ щэхъу къыппэгъок1ын щымы1эу.
– Психологэу удгъэк1ощт, чэтыу. Олахьэм, бэлахьэу оплъэ.
– Психологэп сэ сызэрэбгъэк1ощтыр. «Давай поженимся» зыфи1орэр зэсщэнэу сыбгъэк1ощт нахь. Къэщэнэу къыпфэзгъотыгъэр зыпш1эрэм, Вискас къэмланэпышъ, куахьык1и укъысш1ок1ыщтэп.
– Хэт ш1о ащ фэдизэу къысфэбгъотыгъэр, – ш1огъэш1эгъонэу, къык1эупч1агъ Сулейман.
– Сулейманы Хюрем къыфыхэзгъэщыгъ, – ы1уагъ чэтыум.
– «Великолепный векым» хэт Хюремыр ара зыфап1орэр?
– Хьау шъыу! «Великолепный векым» хэтым нахьи нахь дах мыр. Ари шъхьац плъыжь.
– Ар хэт ш1о?
– Мары, озгъэлъэгъущт. Инстраграмым хэт инэк1убгъо.
Чэтуыр шъхьангъупчъашъхьэм къытепк1и, телефоныр къыштагъ. Инстаграмым сурэт горэ къыхигъэщыгъ ык1и Сулейманы ригъэлъэгъугъ. К1алэм ыгъэш1эгъуагъ:
– Сыдэу дахэ мыр!
– Ос1уагъ сэ, зэрэдахэр.
– Ахьам сэ мыщ сырищк1эгъэна?
– Сыда уримыщк1эгъэн? Зэфэш1ыгъэу шъукъызэк1у.
– Хюрем къысфэена шъыу? Сыд п1орэр? Сэ сышъхьэ къуй, ежь шъхьац плъыжь.
– Парик горэ пшъхьэ тетлъхьанышъ, аслъаным фэдэу к1элэ бэлахьы утш1ыщт, – ы1уагъ чэтыум.
Сулейман гъунджэм ек1уал1и, иплъагъ:
– Парик къысэк1унэу огугъуа? – еупч1ыгъ чэтыум.
– Сыдми с1уагъ парикым пае. Уадыгэ к1алэу, парик птелъына? Советым хэтхэр къыбдэхьащхыщтых. Хюрем шъхьэ къуим пылъэп. Ыгу зыребгъэхьымэ, къыпфэещт. Сэри ет1анэ чэтыу плъыжь пырацэ дэхэц1ык1оу и1эм дэжь псэлъыхъо сыкъыбдежьэщт.
– Ичэтыу дэхэ ц1ык1у ары о узгъэгумэк1ырэр! Сыдэущтэу нэ1уасэ сыфэпш1ын угу хэлъ джы Хюремы? – Сулейман къык1эупч1агъ.
– Ари зэрэзэпызгъэфэщтым сегупшысэщт. Уахътэ къысэт, – ы1уагъ чэтыум.
Сулейманы ыгу къыдищэягъ, пшъэшъэ дахэм нэ1уасэ зэрэфаш1ыщтыр. Чэфы къэхъуи, пшъыгъэми щыгъупшагъ мэфэ къиным уж.

Совет тхьэматэм ещанэрэ гуадзэу и1агъэм зи гъэш1эгъон ыш1эщтыгъэп, 1офыми зыщигъэлъэгъон ищык1эгъагъэп. Мазэм зэ чылэм ахахьэщтыгъ, 1оржъорынэу. Ащ пае Сулейманы уахътэу и1агъ, ятучаны пылъынэу.
Тхьэмафэ теш1агъэу Сулейманрэ ятэшэу Гъарунэрэ тучаным ч1этыгъэх, мылъкур зэрагъафэу. Сулейманы къэмланэу ыбгъук1э щытыгъэр къышти, къызэтрихыгъ. Ык1оц1ы зеплъэм, бзылъфыгъэ косметикэ дэлъэу ылъэгъугъ.
– Мыр тыдэ къэк1ыгъа? – ы1уи, еупч1ыгъ ятэшым.
– А! Зарэ Мэри Кей косметикэхэр зэрелъашъо. Сшъхьэ ыгъэузыгъ тыгъуасэ пчыхьэ реным. Къысэлъэ1угъ фэсщэнэу.
Сулейманы къэмланым дэлъыгъэхэр къыдихи, ыплъыхьагъэх. Маскэ горэ нэгум пае ахэлъэу ылъэгъугъ.
– Сыдэу дэгъу мыр. Сэщ пае зэгорэ сэрэштэмэ сш1эрэп, – ы1уагъ к1алэм.
– Маскэхэр унэгу теолъхьа? – ыгъэш1эгъуагъ Гъарунэ.
Сулейманы маскэхэр ишъыпкъаеу ыш1ыщтыгъ. Ау ц1ыф ригъаш1эщтыгъэп. Ш1охьэйнапэ хъугъэ, къызэрэк1э1уагъэр.
– Хьау! Нэгум паеп ар зэрэсищык1агъэр. Кроссовкэмэ ялъэгу зырыплъэк1ырэм, фыжьы хъущтых а1уагъ. Зэ, сыуплъэк1унэу сыфай.
– Уишъыпкъа? Апэу зэхэсэхы.
– Инстаграмым лайфхак гъэш1эгъонхэр къырагъахьэ.
– Сэри Инстаграм сищык1агъ. С1э нэсырэп. Унагъо 1оф горэ зэтэфэ зэпыт. Шайтанищэу къязгъэлъфыгъэр мак1эти, джыри епл1анэрэр трилъфахьыжьыгъ. Спшъэ джы дэсых, ахъщэр ралъашъошъ. Тхьэ зэтагъэм къыщагъэп.
– Тянэ ыпашъхьэ ар къыщымы1у. Къызэрэсщэщтым щэхъурэ 1оф и1эп.
Ар ы1огъэ къодыеу, пчъэ макъэ къэ1угъ. Сулейманрэ Гъарунэрэ ашъхьэхэ къа1этыгъ, ау зи къыч1эхьагъэу алъэгъугъэп. К1алэм къыгуры1уагъ, чэтыу хьаджэр ядэжь къызэрэчъагъэр. Ар чэтыум ишэныгъ: изакъоу пчъэхэр къы1уихын ылъэк1ыщтыгъ. Ятэшы римгъэш1эным пае, Сулейманы ы1уагъ:
– Жьыбгъэм къыриутэк1ыгъ щытын. Мо, унэ ц1ык1ум сык1онышъ, шъхьангъупчъэр изгъэсэщт. Амэ жьы зэпео еш1ы.
Гъэпсэфып1э унэ ц1ык1оу тучаным къыпыш1ахьыгъэм Сулейман ч1эк1ыгъ. Унэм зехьэм, чэтыур ылъэгъугъ, пчэгум исэу.
– Сыд моджэ щыпш1эрэр? – еупч1ыгъ чэтыум Сулейман.
– Сулейман, 1офыр 1офышху. Уинасып джы къыблэк1ыщт тучаным. Зы1эк1эмгъэк1. Шъуинысэ и Мэри Кей косметикэ гъэуцури, щагум ик1.
– Зэгу! Сыд къап1орэр? Сыд насып блэк1ыщтыр? Мэри Кей косметикэми пае сыд фапш1эрэ?
– Уятэш щорэм ишъузы тыгъуасэ пчыхьэ реным тыригъэудэгоу, телефоным тесыгъ. Непэ тучаным къызэригъахьыщтыр сш1агъ. Ау арэп джы 1офыр. Одэ, Хюрем къыблэк1ыщт тучаным. Плъэгъунэу уфаемэ, ч1эк1.
– Хюрем, п1уи?
– Ары. Непэ сылъыплъагъ мэфэ реным. Зэгорэм ежьагъэу джы слъэгъугъ. Ыпэ сиши, сыкъыч1элъэдагъ уадэжь. Мары, урамым къырык1ощт.
Сулейманы ыш1ош1 мыхъоу, тучан к1оц1ым ыгъэзэжьыгъ ык1и 1ууцуагъ шъхьангъупчъэм. Зеплъым, пшъашъэ шъхьац плъыжь дахэ блэк1эу ылъэгъугъ. Джэнэ къолэн п1уак1э илъэгуаджэ къэсэу ыщыгъыгъ ык1и цокъэ лъэдакъэмэ атетыгъ. Ышъхьац плъыжьи, иджэнэ къолэни жьыбгъэм зэрихьэщтыгъ. Пшъашъэр дэхагъ, ынэгу фыжьэу, псыгъоу ык1и зэк1оу зэхэлъэу щытыгъ. Узк1аплъэрэм, и1ушыгъи, инэутхагъи, игушъэбагъи къыч1эщыщтыгъ.
Хюрем еджэгъэшхоу щытыгъ, зыфэмы1азэ сэнэхьат щы1агъэп. Ау 1оф ыш1эныр ык1и зигъэпшъыжьыныр ик1эсагъэп пшъашъэм. Ц1ыфмэ бэрэ ахахьэщтыгъэп, изакъоу зигъатхъэу, къек1ок1ыныр ыгу рихьыщтыгъ. Дэк1онэу гу1эщтыгъэп, л1ы дэгъу бгъотыныр зэрэкъиныр ыш1эщтыгъ. Къин лые зэзгъэлъэгъурэ бзылъфыгъэмэ афэдагъэп, ежь ышъхьэ нахь ш1о1офыгъ. Ащ пае адыгэмэ хъатэу къагуры1ощтыгъэп. Ау угу римыхьын т1уе зы плъэк1ыщтыгъэп, зыплъэгъурэм.
– Олахьэм, нахь пшъэшъэ дахэ сымылъэгъугъэм, – ы1уагъ Сулейманы.
– Сыд, п1уи? – къэджагъ ятэшыр.
– Мыщ фэдэ фабэ джыри слъэгъугъэп, сэ1о. Мо, жьы къэсщэнэу сыч1эк1ыщт, – екуожьыгъ к1алэр.
Сулейманы пчъэр къы1уихи, ч1эк1ыгъ. Чэтыуми ащ ыуж итэу пчъэм зыдидзагъ.
– Ос1уагъэба сэ, угу зэрихьыщтыр! – ы1уагъ чэтыум.
– Чэтыур, ушайтан, ау п1орэр тэрэз зэпыт.
– Ыуж тигъахьэри, зыдак1орэм тегъэплъ. Зы1эк1эдгъэк1ы хъущтэп.
Сулейман бэрэ емыгупшысэу, чэтыум зыфи1орэр ыш1агъ. Чэтыумрэ к1алэмрэ Хюрем ыуж ихьэхи, зыдак1орэм дынэсыгъэх.
Пшъашъэр кафе ц1ык1оу тучаным пэмычыжьэу щытыгъэм ч1эхьагъ ык1и шхыныр зэзыхьэрэм ежэнэу т1ысыгъ. Сулейманрэ чэтыумрэ кафем итеррасэ къыгот къэгъагъмэ ахэт1ысхьагъэх, пшъашъэм къымылъэгъунхэм пае.
– Олахьэм, Хюремы фэдэ зи къэмыхъугъ. Сымычэтыугъэмэ, сэри сепсэлъыхони. Сэ нахь ыгу сырихьыни, – ы1уагъ чэтыу хьаджэм.
– Ар сыда ащтэу пш1ош1ырэ?
– Чэтыур, ош1а, зык1эдэхэ зэпытыр? Бэу мэчъые, дэгъоу машхэ, тутынрэ 1аркърэ ешъорэп ык1и 1оф ыш1эрэп.
– О уищы1ак1э сэ псынк1эу згъотынэп. Ау Хюремы ыуж уитыным пае, 1оф пш1эн фае хъущт.
– Ар сэри къыос1онэу сыфэягъ. Хюрем п1ыгъыным пае, джыри зы 1оф зэбгъэгъотыщт. К1ори, дыпэт1ысхь 1анэм. Нэ1уасэ зыфэш1.
Сулейман къэтэджынк1э ежьагъ, ау ет1ысхьэхыжьыгъ.
– Ау янэ… Ахъщалъэр сщыгъупшагъ.
– К1о, джары... Ш1улъэгъур зыщыблэк1ыгъэм, ахъщалъэ ы1ыгъэп. Амырмэ кафемя къапфыч1эк1ыщтэп.
– Къемгъажь. Зэхэоха? Чъэри, псынк1эу сиахъщалъэ къысфахь. Тучаным унэ ц1ык1оу къыпыш1ахьыгъэм ч1эт 1анэм къытесынагъ.
– 1анэм сытепк1э хъущтэп, п1уагъэба зы мафэ.
– Зымыш1ытэжь, одэ!
– Сыуимы1агъэмэ, сыд пш1эни, Сулейман? Къыпфэсхьын уиахъщалъэ, ау непэ щегъэжьагъэу 1анэм сызщыфаем сытесыщт.
Сулейман чэтыум фэгубжынэу фэягъ, ау ахъщалъэр нахь ш1о1офыгъ.
– Дэгъу. Тес, узфаем фэдизэ.
– Ык1и, угу хэмык1ыщтмэ, сомэ мин заулэ дэсхыщт. Непэ сэри Хюремы ичэтыу плъыжьы дэжь сык1ощт. Бзылъфыгъэм упылъыныр зэрэлъап1эр ош1эба.
Сулейман джыри губжынэу фэягъ, ау зищэ1агъ.
– Дэгъу! Дэх… Минит1у…
Чэтыур гуш1уи, ечъэжьагъ.
«Ятэш делэм сызэрэблэк1ыщтыр сш1эрэп. Силъэгъумэ, ахъщалъэр зыдесхьыжьагъэр гуры1ощтэп», – ыгук1э ы1уагъ чэтыум.
Псынк1эу урамым ик1ахь–ик1ахьэу рычъи, тучаным нэсыгъ. Сулейманы ятэш щап1эм 1утыгъ, еуфэхыгъэу, зэгорэ зэригъафэу, ащ пае чэтыур къызэрэч1эхьагъэр къылъэгъугъэп. Пчъэ макъэ зызэхехым, ышъхьэ къы1этыгъ л1ым, ау джыри жьыбгъэм къыриутэк1ыгъ ш1ош1ыгъ. Чэтыур псынк1эу чъагъэ унэ ц1ык1оу къыпыш1ахьыгъэм. Ау зелъадэм унэм, Гъарунэ шъэуищэу и1эхэр щыбзаджэхэу ылъэгъугъ.
«Мы сэраджэ купыр тыдэ къэк1ыгъ? 1аргъоим фэдэу пфэухыщтхэп. Конвейерым фэдэу къыдигъэтэкъугъэх Хьакъуймэ янысэгъу 1улэлы. Узэщэу, мэфэ реным унэм уисымэ, адэ сыд джыри пш1эщтыр?» – губжыгъ чэтыур.
К1эц1ык1умэ къырачъахьык1ыщтыгъ унэр, мыуцухэу. Чэтыур къахэкууагъ, фэмыщы1эжьэу:
– Зэ, шъушъхьэ ч1ежъугъэх псынк1эу! Саранчам фэдэу шъуибэнагъэшъ, шъуит.
– Сулейманы ичэтыу шъуеплъ. Къытфэгубжыгъ, – ы1уагъ нахьыжъэу Амиры.
– Унэм тик1ымэ, сыд къытфэпш1эщтыр? – къэупч1агъ гурытэу Дамир.
– Сэш1э къытфэпш1эщтыр. Ахъщэ къытэптыщт, – ы1уагъ нахьык1эу Селимы.
– Шъуятэ къыгъэм, джа, къышъуитыщт, – къэгубжыгъ чэтыур.
– Тятэ сомишъэ къы1ытхэу, ори сомишъэ къыхэбгъахъомэ, сомэ шъит1у хъущт, – ы1уагъ Амиры.
– Сызэрэхаплъэрэмк1э, шъу1уш, ау сомэшъит1ур сыдэущтэу шъуугощыщт? Шъо к1элищы шъохъу, – къяупч1ыгъ чэтыур.
– Шъыпкъэ. Сыдэущтэу дгощыщт? – егупшысагъ Дамир.
– Шъуфаемэ, къышъос1ощт, – къыригъэжьагъ чэтыум. – Шъуечъажьэри, урам цыпэм шъунэс. Ыужэу нэсырэр пызыщыт, адрит1умэ сомэ шъит1ур агощыщт.
– Сыдэу дэгъоу къэугупшысыгъ, – гуш1уагъ Селим.
К1эц1ык1ухэр къэбырсыри, унэм илъэтыгъэх, зэтечъынхэм пае.
– 1офэп, 1улэлыжъ купыр санэ1у ик1ыгъэмэ. Дэгъу, шъузэрэук1ыгъэмэ! – ы1уагъ чэтыум.
Ет1анэ ахъщалъэм лъыхъунэу ежьагъ. Чэтыум 1анэр ыплъыхьагъ.
– Уары, телъ. Тинасып, сэраджэмэ замылъэгъугъэр. Сомэ уи1эу арэш1и, уат1эк1ыщт.
Чэтыур 1анэм тепк1агъ ык1и ахъщалъэр ыжэ дилъхьагъ. Гъарунэ ет1уанэу блэмык1ыным пае, шъхьангъупчъэу 1уубгъук1ыгъэмк1э ик1ыгъ унэм.
Чэтыур гу1эзэ, кафем чъэжьыгъ. Сулейман къэгъагъэу зыхэсыгъэмэ ахэлъэдагъ.
– Укъыстефагъ тефэк1аеу. Уятэшы ибзэджэ купмэ ерагъоу къа1эк1эсхыгъ уиахъщалъэ.
– Опсэу, чэтыу хьадж. Усимы1агъэмэ, зи сфэш1эниеп.
– К1ори, дыпэт1ысхь уидэхэ сурэты ык1и сфебэужь. Ц1ыфэу сыкъэхъугъамэ, сэры дыпэсыниер. Сомэ минит1ури дэсхыгъ уихъщалъэ, угу хэмык1ыщтымэ.
– Сомэ минит1ук1э тыкъыпш1ок1ыгъэмэ, хъугъэ. Ц1ыфэу укъэхъугъамэ, нахь 1оф тыхэтыни.
Ар ы1уи, Сулейман къэтэджыгъ. Уц тхьапэхэр зытриутхыпк1и, кафем ч1эхьагъ. Чэтыур къэгъагъмэ къахэнагъ, апэк1эрэплъынэу.
Сулейман Хюрем зыпэсыгъэ 1анэм ек1ол1агъ.
– Уимафэш1у. Сэ сц1эр Сулейман. Угу хэмык1ыщтмэ, кофе тызэдешъон.
– Сулейман, п1уи? – къэупч1агъ пшъашъэр.
– Ары. «Великолепный векым» хэт Сулейманым сыфэд. Си Хюрем сылъэхъу.
– Ащыгъум къэбгъотыгъэк1э лъытэ. Ау султаны узыш1ыгъэр сш1эрэп.
– Султаны о унэ дэхит1у сызыш1ыгъэр.
– Фэсакъ. Т1эк1у ш1эмэ усэк1э угущы1эщт. Сш1ош1 бгъэхъущт, – сэмэркъэугъ пшъашъэр.
– Усэгъапц1э, пш1ош1а? Тхьэ сэ1о, ощ нахь дахэ шъхьац плъыжь сы1ук1агъэп.
– Сулейман делэр сихьатырк1э султаны хъугъ, сынит1у къызк1аплъэу ык1и сшъхьац плъыжь зелъэгъум. Сэ, адэ, сыд федэу ащ пысхыщтыр?
– Анахь щыгъын дахэу щы1эр къыпщыслъэщт ык1и анахь шхын дэгъоу щы1эр озгъэшхыщт.
– Джанэмрэ шхынымрэ Хюремы фикъунк1э огугъуа?
– Узфае джыри щы1эмэ, къыпфэсш1эщтба.
– Сыдэу бэ угу хэлъыр. Непэ узихьажьырэм, джыри дэгъоу уиахъщэ лъытэ.
Ар къызыре1ом, Сулейманы ятэшы ик1элищ урамым рычъэхэу ылъэгъугъ. К1элищыр лъэшэу куощтыгъэх, зэгорэ зэтрахэу, ет1анэ зэзэонк1э ежьагъэх.
Чэтыуми ахэр ылъэгъугъэх. «Мыдэ мы 1эе купыр! Сыдым пае урамым рычъэнхэу яс1уагъ?» – ыгук1э ы1уагъ чэтыу хьаджэм.
Сулеймани ыгъэш1эгъуагъ, ятэшым ик1алэхэр къыздэк1ыгъэхэр къыгурымы1оу.
– А, сипсэм фэд, мо тыкъыритф къысэт. Мы к1элищэу зэпыпк1агъэхэр зэпысщыжьынхэшъ, къэзгъэзэжьыщт, – ы1уи, тэджыгъ Сулейман.
Хюремы ыгу рихьыгъэп, к1эц1ык1умэ зэрагъэохъурэр, ау зи ы1уагъэп. К1алэр кафем ч1эк1ыгъ.
– Сыд моджэ щышъуш1эрэр?! Сыд бырсыр тешъуш1ахьыгъэр урамым?! – къахэкууагъ Сулейман.
– Чэтыум ы1уагъ, урам цыпэм апэу нэсыщтмэ сомишъэ зырыз аритынэу. Ык1и аужырэр пызынэу щыт, – къэгущы1агъ Амир.
– Сомишъэ тыдэ къыхыщта чэтыум? – къэгубжыгъ Сулейман.
– О къып1ихыщт щытын, – ы1уагъ Дамиры.
– Сомишъэ сш1ыщт сэ ар, шъори шъудигъусэу. Мо, шъузэбгырык1!
– Сомишъэ зырыз ащыгъум къытэт, – ы1уагъ Селимы.
– Хэт джы пызыгъэр ык1и хэт зэстыщтыр?
– Селим пызыгъ. Дамирэрэ сэрырэ апэ тыкъынэсыгъ, – ы1уагъ Амиры.
– Шъыпкъэп! Оры пызыгъэр, тауж укъини! – къэкууагъ Селим, Амиры зыфигъази.
Куохьау джыри къежьагъ.
– Мо, шъу1ас! Шъуищи сомишъэ зырыз къышъостыщт, – ы1уагъ Сулейманы, иахъщалъэ къышти ык1и арити ахъщэр. – Джы шъушъхьэ 1уежъугъэх!
К1эц1ык1умэ ахъщэр апхъуати, ечъэжьагъэх. Чэтыум ар чыжьэк1э зелъэгъум, лъэшэу ыгу плъыгъэ. «Къышъутесхыжьыщт сэ а ахъщэр», – ы1уагъ ыгук1э.
К1алэхэр зы1ок1ыжьым, Сулейман къыгъэзэжьыгъ кафем. Хюремы ынэхэ зэхэгъэхьагъэу щысыгъ.
– Дэгъоу огъасэх. Язэон загъэуцущтым пае, сомишъэ яптыщтмэ, ащыгъум зэо зэпытыщтых.
– К1о, хъугъэба, сипсэм фэд. Зыфаер къадэмыхъумэ, нычэпэ нэс моджэ 1утыщтых. Сятэшым иех, зыфэдэхэр сэш1э. Уапымылъ. Ащ пэк1э къыса1у: зыбгъэпсэфыны хъумэ, тыдэ ук1онэу уик1ас?
– Сыда? Укъыздэк1он гухэлъ уи1а?
– Сыфал1э. Пк1ыхьып1эк1э сэлъэгъу.
– Пк1ыхьыпэ гъэш1эгъонхэр уи1 щытын, къушъхьэм ук1онэу уфал1эмэ.
– Къушъхьэ, п1уи? – ыгъэш1эгъуагъ Сулейманы.
Сулейман ныбжьи къушъхьэм щы1агъэп, ау зигъэл1ынэу фэягъ.
– Сэ сыадыгэ л1ы шъыпкъэба. Къушъхьэ симык1асэ хъуна?
Хюрем щхыпц1ыгъэ, зи ымы1оу. Ау Сулейман тэджыжьын зэрэфаер ыгу къэк1ыжьыгъ.
– А, сипсэм фэд, ситучан къэзгъани, ощ пае сыкъежьагъ моджэ. Угу хэмык1ыщтымэ, сык1ожьын.
Ар ы1уи, Сулейман тэджынк1э ежьагъ.
– Кофем ыпк1э яптынэу зыщымгъэгъупш, – ыгу къыгъэк1ыжьыгъ пшъашъэм.
– Тэрэз. Сщыгъупшэ пэтыгъ, – ы1уагъ к1алэм, иджыбэ и1абэзэ. Уасэу тефагъэр къаригъахьи, ахъщэ аритыгъ.
– Шхыныр зэзыхьэрэми сомэ заулэ фыдалъхь, – джыри къыпигъэхъуагъ Хюремы.
– А, сипсэм фэд, усимы1агъэмэ, зэк1э сшъхьэ ик1ыжьыни.
Ар ы1уи, джыри сомэ заулэ дилъхьагъ.
– Дэгъу, сипсэм фэд. Сыкъыпфытеощт сэ ащыгъум, къушъхьэмя тызэдежьэны хъумэ.
Сулейман Хюремы ителефон номер къы1ихи, хъярк1э ы1уи, тучаным чъэжьыгъ. Хюрем джыри т1эк1о щысыгъ, кофе мыгу1эу ешъоу.
Ар мэхъуфэ нэс, чэтыум 1офышхо зэрифэщтыгъ. Шъэожъыищыр зы1ок1ыжьыхэм, к1ытхъуи, апэ ишыгъ, зыкъаримгъэлъэгъоу. Чэтыум къутамэ к1ахь горэ ч1ыгум телъэу ылъэгъугъ. Къутамэр ыцэ дилъхьи, урамым зэпыричэу ыгъэ1ылъыгъ, ежь урамым тет унэ къогъум пэмычыжьэу зыкъуигъэбылъхьагъ.
К1эц1ык1уищыр къык1эхьажыгъэх, ау къутамэр амылъэгъоу, елъэпаохи, ебэджыгъэх.
«Дэгъоу пэк1э шъуидзыгъ! Шъхьэм т1уе зы илъ щы1эп. Зи къышъохъул1эщтэп», – ыгук1э ы1уагъ чэтыум.
К1эц1ык1ухэр къэкууагъэх.
– А, синан! – ы1уагъ Амиры.
– Селим ары зэк1э зилажьэр. Мы гъогумк1э тыкъыгъэчъагъ. Адрэ гъогу к1ыхьэмк1э тыжъугъэчъэн фэягъ, – ы1уагъ Дамиры.
– Сэра зилажьэр? Чэмы уш1ыжьэу! – къэкууагъ Селим.
– Сэра чэмыр? О ащыгъум умэл! – текуожьыгъ Дамир.
«Шъузтетыр зыдэшъош1эжьмэ, хъугъэ», – джыри ыгук1э ы1уагъ чэтыум, ядэ1узэ. Ет1анэ къогъум къыкъок1и, къахэхьагъ.
– Сыд шъузк1эбыурэр? Шъугу къэк1ыжьыгъа псэушъхьэу шъузтек1ыгъэхэр?
– Еплъ! Чэтыур ары, – ы1уагъ Амиры.
– Ары. Сэры джыри шъуауж имык1ырэр. Мэл-чэм 1эхъогъу шъуш1ыжьэу. Тыдэ шъуежьагъа?!
– Сулейманы сомишъэ зырыз къытитыгъ. Паровозэу паркым дэтым зыкъыредгъэщэк1ынэу тыфай, – ы1уагъ Дамиры.
– Сыдым пае фэп1отагъ чэтыум? К1онышъ, тятэ ри1ощт, – къэгумэк1ыгъ Селим.
– Уятэ фэсэ1уатэк1э, сыд? Къыращэк1ырэм фэд ари, – ы1уагъ чэтыум.
Ет1анэ чэтыум псынк1эу къыугупшысыгъ ыш1эщтыр. Ч1ып1эу зыдэщытыгъэхэм пэмычыжьэу гъогу агъэ1ылъыщтыгъ, ык1и хьэкурэгъачъэ горэ щытыгъ, пшахъо зэращэным пае.
– Зэхэшъоха? Сомишъэ сыдым пае жъугъэк1одыщт паровозым пае? Ма, шъукъесщэк1ыщт сэ, ыпк1э ш1усымыхэу.
– Сыд со п1орэ? – ыгъэш1эгъуагъ Амиры. – Сыдк1э тыкъепщэк1ыщт? – Къэшъулъэгъущт. Шъукъысаж, – ы1уи, чэтыур 1ухъушъутыгъ.
Хъулъфыгъэу гъогур зыгъэ1ылъыхэр 1ук1ыгъэхэу тефагъ. «Тхьэм къысферэгъэгъу а хьакурэгъачъэр», – ы1уи, 1уифыгъ чэтыум.
– Шъукъит1ысхь. Шайтан арбак1э шъукъесщэк1ыщт, – к1алэмэ ари1уагъ, къызегъэзэжьым.
– Еплъ, зэ! Мо, тижъугъэт1ысхь! – къэгуш1уагъ Амир.
– Ахьам тыкъепщэк1ышъущта мыщымк1э? – къэупч1агъ Дамир.
– Синыбжьык1эгъум хым хэтыгъэ кухьэхэр сфыщтыгъ. Хьэкурэгъачъэр сыдк1э былым? – ы1уагъ чэтыум.
К1эц1ык1ухэр гуш1охи, ит1ысхьагъэх. Чэтыур ышъхьагък1э тепк1и, т1эк1у зе1ук1эм, хьэкурэгъачъэр ежьагъ. Апэ мак1эу к1ощтыгъ, ет1анэ нахь хигъэхъуагъ. К1алэмэ ашъхьацхэр жьыбгъэм зэрихьэу, урамым ехынхэу ежьагъэх. Ау хьэкурэгъачъэр къафэмгъэуцу зэхъум, къэгумэк1ыгъэх.
– Чэтыур, сыдэущтэу къэбгъэуцущта мыр? – ы1уагъ Амиры.
– Ар сэ къэзгъэуцун, ау ыпк1э къысэшъутыщт.
– Сыд, п1уи?! Ыпк1э т1ыпхыщтэп п1уагъэба! – губжыгъ Дамир.
– С1уагъэр сэгъэцак1эба. Шъукъесэщэк1ы, ыпк1э ш1усымыхэу. Ау шъузэрик1ыжьыщт ш1ык1эм тырыгущы1агъэп.
– Хьай чэтыужъ! Сыд узфаер?! – къэкууагъ Селим.
– Сомишъэ зырыз къысэшъутыщт.
– Тыбгъэделагъ! – губжыгъ Амир.
– Шъузгъэделэна? Сэщ нахь шъыпкъэныгъэ зыхэлъ чэтыу мы дунаим тетэп. Шъузэрэделэр къышъосэ1о зэпыт. Къашъуштэ Сулейманы къышъуитыгъэ ахъщэр!
– Шъэожъыемэ аш1эн щымы1э зэхъум, ахъщэр яджыбэ къырахи, чэтыум ратыгъ. Адрэми псынк1эу ыпхъотагъ.
Чэтыум ыш1эщтыгъ, гъогур псыхъо ц1ык1ум зехырэр. «Къяхъул1эн щы1эп. Т1эк1у зарэгъэпк1», – ы1уагъ.
Чъыг горэм хьэкурэгъачъэр зыщыблэк1ыщтым, чэтыур дэпк1аи, зыпигъэнагъ чъыг къутамэм. Хьэкурэгъачъэр, к1алэхэр зэрисэу, гъогум ехыгъ ык1и псыхъо ц1ык1ум хэфагъ. К1алэхэр псым зыхафэм, куонхэк1э ежьагъэх, ау псыр куугъэп, ащ пае псынк1эу къыхэк1ыжьыгъэх.
– Чэтыужъым ахъщэ т1ихи, джыри тигъэпц1агъ, – ы1уагъ Амиры.
– Ашъыу, Амир, сыдыгъо джыри зыбгъэпк1ыни, – ы1уагъ Дамиры.
– Тятэ ахьам сыд ет1ощтыр? Тшъхьэ ш1уитхъыщт, мощтэу тызилъэгъурэм, – къэгущы1агъ Селим.
Чэтыум ар зэк1э чыжьэк1э зэхихыгъ. «Бэш1агъ ар зышъуищык1агъэр», – ы1уагъ.
Сомэ минит1оу Сулейманы иахъщалъэ дихыгъэмрэ ык1и к1алэмэ къа1ихыгъэ сомэ шъищыр джыри ылъытэжьыгъ чэтыум.
«Джы Хюремы ичэтыу дахэ дэжь непэ сык1ощт псэлъыхъо. 1эш1ухэр фэсхьыщт. Олахьэм, бзылъфыгъэр бгъэрэзэным пае, бэ ищык1агъэр», – ы1уагъ чэтыум.

Къак1орэ пчэдыжьым адыгэмэ япшысэ мыухыжьы пиублагъ. Сурэрэ Мэджыдэрэ пчэдыжьы пщэрыхьап1эм итыгъэх.
– Лы пшхыщта? – еупч1ыгъ Сурэ ил1ы. – Т1о згъэжъагъ, дэгъоу хъуным пае.
– Т1о агъэунэшк1угъэм нахь фэд, – ы1уагъ Мэджыдэ, лым еплъызэ.
– Француз шхыным ащыгъум утедгъэт1ысхьащт, лэу сш1ырэр угу римыхьырэмэ.
– Ар сыд шхын? Фуагра́ зыфа1орэм фэда?
– Уижъгъэй-т1эк1у-къыхьыра́ зыфа1орэм фэд. Ущ фэдиз гущы1э дахэхэр тыдэ щызэбгъэш1агъа? Сэ ащтэу дахэу укъысаджэщтыгъэмэ, 1эш1оу щы1эр тетыни уи1анэ, нахь т1о агъэунэшк1угъэ лэр арэп.
– Уфаемэ, псычэт гъэжъагъэк1э сыкъыоджэн. Сыхэмыукъомэ, джары къик1ырэр зыц1э къес1уагъэм.
Сурэ ынэ зэхигъэхьагъ. Ау ягущы1эн телефоным зэпигъэугъ. Шъузым къы1этыгъ:
– Алло!
Къыфытеорэр Шхьэлахъомэ я Сэнятэу къыч1эк1ыгъ.
– Уипчэдыжьы ш1у, Сур! Узгъэохъурэп ны1а?
– Уипчэдыжьы ш1у, Сэнят! Сыд п1орэ? О сыбгъэохъуна? Зэгорэм уегъэгумэк1а?
– 1офышхо сыхэт, Сур. Сянэ ылъакъо зэпык1ыгъэу, сымэджэщым ч1элъ.
– Аллахьэ, сыд къехъул1агъэр?
– Бэмыш1эу Астрахани контрабандэу къитщыгъэ икрар тщагъэ Крымы, 1удгъэк1ынэу. Зытэщэм, къалэу тыздэсыгъэр псым ыхьыгъ.
– Ал! Сыд къап1орэр?! Адэ сыдэущтэу псаоу шъукъэнагъ?
– Тэ к1эт1эжьыгъ, псэр урамым къыздэлъадэм. Сянэ тфэгъэсысыгъэп. «Икра сщэн фай», – ы1уи, чъыгым дэк1оягъ, икра къэмланхэр ы1ыгъэу. «Нан, псым ехьы къалэр!» – ет1уагъ. Ау икра ымыщэу, къытфытек1ыгъэп чъыгым.
– Чъыгым тесэу, фэщагъа икра?
– Фэщагъ. Тегъэхъуагъэу ахъщэ к1этхыгъэп, ау хэтлъхьагъэм фэдиз к1этхыжьыгъ.
– Адэ, ылъакъо сыдэущтэу зэпик1ыгъ?
– Чъыгым къехыжьзэ, ут1эрэбгъугъ. Тикъалэ къэтщэжьи, сымэджэщым ч1эдгъэгъолъхьагъ. Сэри ащ ыуж 1оф горэм сыхэфагъ.
– Сыд 1оф узхэфагъэр?
– Тыгъоснахьыпэ Израилы бриллиантхэр исщынэу гухэлъ си1агъ. Сицокъэ лъэдакъэу къызэ1ук1ырэм ык1оц1 дэзгъэбылъхьагъэх. Ау Кисловодскэ аэропортым сыкъыщаубытыгъ. Л1ы тегъэпсахьыгъэ горэ къысэк1уал1и, корочкэ къыдихыгъ.
– Нахь гъэш1эгъон къап1орэр.
– Мыгъэ къэпраз хьасэу къэзгъэк1ыгъэр хэслъхьагъ, сат1упщыным пае. Тадэгущы1и, къедгъэш1угъэх. Зы мафэ са1ыгъи, джы сыкъат1упщыжьыгъ. Бла-бла-карым сисэу, сыкъек1ыжьы Кисловодскэ. Непэ сыкъэсыжьынэу игъо сифэщтэп. Мы тхьэмафэм сшыпхъу лъыплъагъ сянэ, ау ащи уахътэ и1эщтэп непэ. Сыолъэ1унэу сыфэягъ: пш1омыкъинымэ, сымэджэщым к1ори, т1эк1у лъыплъэба.
– Сылъыплъэн, адэ, Сэнят. Ар къыпфэсымыш1эмэ, сыхэт? Оры мыхъугъэмэ, Сулейман советым пхырык1ыниеп. О къытфэпш1агъэр сэ сщыгъупшэна?
– Опсэу, Сур! К1о, дэгъу. Джыри т1эк1у ш1эмэ сыкъытеощт. Сэлам сфяхыжь шъуибынмэ. Сыкъэсыжьмэ, къэп1отэщт икъоу уик1алэ икъэбар.
Ар а1уи, телефоныр агъэ1ылъыжьыгъ. Сурэ Мэджыдэ фи1отагъ хъугъэхэр ык1и сымэджаплъэ к1онэу зиухьазырыгъ.
Щэджагъом бзылъфыгъэр таксик1э сымэджэщым ежьагъ, гъомлапхъэ пщэрахьыгъэхэр ы1ыгъэу. Зыч1ахьэм, регистратурэм занк1эу 1ухьагъ, Сэнятэ янэ зыч1элъыр зэригъэш1энэу.
Регистратурэм ишъхьангъупчъэ бзылъфыгъэ джадэ тесыгъ. Мыгу1эу, зэгорэ ытхыщтыгъ ык1и Сурэ ымылъэгъурэм фэдэу зиш1ыгъ.
– Уимафэш1у, – сэлам ыхыгъ Сурэ.
– Ш1уми сш1эрэп, ау мафэ, – джэуап къытыгъ бзылъфыгъэм, ынэхэ къымы1этэу. – Зэгорэм уфэягъа?
– Сымэджаплъэ сыкъэк1уагъ бзылъфыгъэ горэм дэжь. Ылъакъо зэпык1ыгъэу, ортопедием ч1элъ.
Шъхьангъупчъэм 1ус шъузым ышъхьэ зэригъэзэк1и, 1оф дэзыш1эрэ бзылъфыгъэу, карточкэхэр зэзгъафэу ч1этыгъэм, екууагъ:
– Аня, ылъакъо зэпык1ыгъэу зэгорэ къытфащагъа?
– Хьау, ти1эп ащ фэдэ! – къекуожьыгъ адрэ бзылъфыгъэр.
– Шъуимы1э хъуна? Тиблагъэхэр къысфытеуи, моджэ ч1элъ а1уагъ, – ы1уагъ Сурэ.
– Ыц1э къа1о.
– Шъхьэлахъомэ я Сачнэт.
– Аня! Шъхьэлахъомэ я Сачнэт къызк1эупч1эрэр.
– Ааа! Сачнэта? Хэт къык1эупч1эрэр? – джыри къэкууагъ Ане.
– Хэт къык1эупч1эрэр? – еупч1ыгъ шъхьангъупчъэм 1ус шъузыр Сурэ.
– Сэры къык1эупч1эрэр, – ы1уагъ Сурэ.
Шъузым джыри зызэригъэзэк1ыгъ.
– Мары къык1эупч1эрэр, – екууагъ Ане.
Ане къыкъоплъыгъ къогъум.
– Икра ори щыпщэфынэу укъэк1уагъа? Тагъэл1агъ ищэфак1омэ. 1ухьэ–1ук1 аш1ыгъ. Процент горэ къытфыхэк1ынэу е1огъэн фай.
– Икра зэк1э, адэ, ыщагъ сш1ош1ыгъ, Крымы щы1э зэхъум, – ы1уагъ Сурэ.
– Къелыжьыгъэхэр моджэ щегъэбылъы, – къыри1уагъ Ане.
– Хьау, икра паеп сэ сыкъызк1эк1уагъэр. Къытпыш1ахьыгъ. Сымэджаплъэ сыкъэк1уагъ.
– Сымэджаплъэмэ, ащыгъум ч1ахь. Ау процент ч1ыфэ зэрэтелъыр тфе1ожь. Икра банкэхэр кладовкэм щыдгъэбылъызэ, тезэщыгъ.
– Дэгъу. Ес1ожьыщт, – ы1уи Сурэ, Сачнэт зыч1элъым дэк1оягъ.
Зыч1эхьагъэ палатэм п1эк1орищ нэк1эу ч1этыгъ. Епл1анэрэ п1эк1орэу, шъхьангъупчъэм нахь пэблагъэм, хэлъыгъ ныо од ц1ык1у, ылъакъо зэхэпхахьыгъэу, к1апсэмк1э п1эк1орым ышъхьагък1э рык1орэ гъуч1ым пыш1агъэу.
Сачнэт ынэгук1э ипхъу фэдагъ, нэ жъгъэеу, пэ жъгъэеу, 1упш1э ык1и жэпкъы псыгъо ц1ык1оу. Арыти зими хэбгъэк1ок1эн плъэк1ыщтыгъэп. Щэн-щэфэн 1офыр ялъы хэлъыгъ ык1и анэгу к1этыгъ.
Ныо сымаджэр Сурэ зелъэгъум, къыригъэжьагъ:
– Сачнэт, бэш1агъэу тызэрэлъэгъугъэп. Сыд бэлахь узхэфагъэр? Сэнятэ къытфи1отагъ хъугъэр.
– Сура, ора со?! – гуш1уагъ Сачнэт, къыфэк1уагъэр зелъэгъум. – Къет1ысхьэх, мо. Сыдэу дэгъоу укъыкъок1ыгъ. Аей… Икра ш1уц1эр 1узгъэк1ызэ, сыкъеут1эрэбгъохыгъ чъыгыжъым.
– Адэ, псым сыдэущтэу укъыхэк1ыжьыгъ?
– Крымы и1эшъхьэтет къэк1уагъэу, куахь гъэпщыгъэм исэу сытефагъ, синасыпк1э. Икуахьы зыш1озгъани, саш1уит1ысхьагъ. Tик Токми къырагъэхьагъ видео, сызэресырэр.
– Ащыгъум хьаолыеп ны1а, узэрэк1уагъэр Крымы. Ц1ыф миллионмэ джы уаш1э. Икра дэгъоу 1убгъэк1ыщт щытын.
– Контрабанднэ икра зэрэпщэрэр миллион пчъагъэмэ ябгъаш1э хъуна?
– К1о, ар джы 1офэп. Псаоу укъэнагъэмэ, Тхьэмк1э шыкур.
– Шыкур с1ощт, тхьацу п1ырт1эу сик1асэр зэгорэм сигъэшхымэ. Сфэпщэрахьыгъа, Сур? Сэраджэмэ сфаш1ырэп. «Сымэджаплъэ тхьацу п1ырт1 пхьына, ц1ыфмэ сыд аш1ош1ыщтыр? Бэлахьэу упщэрахьыгъэу ябгъэлъэгъун фай», – а1о.
– Тхьацу п1ырт1ым пае укъэзгъэнэна, Сачнэт?
Ар ы1уи, Сурэ гъомлапхъэу къыхьыгъэхэр къырихыгъэх 1алъмэкъым.
– Мо, зыкъэсэгъэ1эт, п1эк1орыр сымыупц1эп1ынэу, – ы1уагъ Сачнэты. – «Каролинэу», илъэс т1ок1э гъэ1ылъыгъэу щылъыгъэм, сыхэлъ. Тыл1энэу игъо къэмысызэ, къэтштагъэмэ 1офэп.
– Сэри мыщ фэдэ «Каролинэ» гъэ1ылъыгъэу си1. Адэ, узщыш1уанэрэм къэпштэн плъэк1ынэу, уи1эн фай. Сымэджэщым уч1афэмэ, дахэу ябгъэлъэгъунба.
– Ары 1офэу ти1эр, ябгъэлъэгъущтыр ары. П1эк1ор тедзэ тэщэфышъ, тлъакъо зэпытэк1ыфэ тежэ, къэтштэным пае.
Гущы1э пэтхэзэ, медсестра шъуз иш1угъошхо къыч1эхьагъ. Бзылъфыгъэм шъэныкъом къехъу ыныбжьыгъ, ерагъоу ылъакъо ыхьыщтыгъ. Ышъхьац к1ахь 1ущыгъагъ ык1и ынэгу зэхэгъэхьагъэ зыпытыгъ, токсикоз зи1эм фэдэу.
– Физрастворыр къысхак1энэу къэк1уагъэх, – ы1уагъ Сачнэты.
– А къыч1эхьагъэри физраствор зыхак1эрэм фэд, – е1ушъэшъагъ Сурэ Сачнэты.
Сачнэт медсетрам сэлам рихыгъ:
– Уимафэш1у, Къэрал! Сыдэу непэ ерагъоу укъек1ок1ыра?
– Сыкъек1ок1ынба. Пчэдыжьы щегъэжьагъэу 1офыр тфэухырэп. Бахилэ гъэфедагъэу, радзыжьынэу фэягъэхэр къэсыугъоихи, згык1ыжьыгъэх. Къащэгъак1эхэм ач1ып1эк1э згъэ1ылъыгъэх. Шхап1эм п1астэу къялыжьыгъэри банкэмэ арыслъхьагъ, пчыхьашъхьэ сил1ы сыфэмыпщэрахьынэу, – ы1уагъ медсестрам.
– А п1астэм дустэ хэплъхьагъэми, къыхэщыщтэп. Уил1ы зэрэфэшхырэр сш1эрэп, – ы1уагъ Сачнэты.
– Сил1эу зыфап1орэр дустэк1и къэпш1ыщтэп. Илъэс щэк1ы хъугъэшъ, сищы1эныгъэ ешхы, – ы1уагъ Къэралы.
Ет1анэ мастэхэр ылъытагъ.
– Мастэ заулэ непэ къялыжьыгъ. Тиблагъэмя мы тхьэумафэм тык1ощтышъ, афэсхьыщт, бинт зы-т1у-зыщ хэзгъэхъонышъ. Зэк1эмэ зэгорэ афэпщэин фай, лъэубэкъу зыудзырэм.
Сурэ мастэхэр зелъэгъум, джыри е1ушъэшъагъ Сачнэты:
– Мы мастэхэр ыгъэжъожьырэп ны1а, бахилэхэр зегык1ырэм фэдэу?
– Ыгъэжъожьынэу игъо ифэрэп. Бахилэхэр егык1ыфэ нэс, Гале ц1ык1оу 1оф дэзыш1эрэм епхъуатэ зэк1э мастэ гъэфедагъэхэр, – ы1уагъ Сачнэты.
– Олахьэм, сыгу бгъэрэхьатыгъ, – ы1уагъ Сурэ.
Ащ ыуж Къэралы къыштагъ тхьапэу врачым къыритхык1ыгъэр, физраствор пчъагъэу капельницэм ищык1агъэм еплъынэу.
– Мы Славикэу врачым сыдэу сезэщыгъ. Ынэхэ упц1агъэу ренэу матхэ. Къыритхык1ырэ пчъагъэр зэхэпш1ык1ын плъэк1ырэп. Темгъафэмэ, «Арэп сэ стхыгъэр – нэмык1 нахь», – ы1онышъ, хэк1ыжьыщт.
– Къэсш1агъ джы, зэк1э врачхэр ащтэу зык1атхэрэр. Адэ, тхьапш джы физрастворэу хэтк1эщтыр? – къэгумэк1ыгъ Сачнэт.
– Т1эк1у къелыжьынэу хэтэгъак1эба. Тадэжь къелыжьыгъэр дэсхьыжьынэу сыфэягъ.
– Физрастворыр дэпхьыжьымэ, сыд епш1эщт?
– Псым хэсэгъэк1уахьышъ, сил1 есэгъашъо. 1аркъ уасэ къегъанэ.
– 1аркъым ыч1ып1эк1э ебгъашъомэ, зи риш1эщтыба?
– Къехъул1эн щы1эп. «Не дождётесь!» зыфа1уагъэм фэд ар. Къэрал т1эк1у 1ук1ыгъ, капельницэр ыухьазырынэу.
– Сура, уик1алэ сыкъык1эупч1энэу сщыгъупшагъ. Сыдэу щыт? Къыщэнэу ы1орэба? – еупч1ыгъ Сачнэт Сурэ.
– Орэдым къызе1ощтыгъэм нахьиеу: «Узырэ ч1ап1эм щыгъу къытемытакъу». Тыдэ ащ фэдэ насып къэтхын? Къэщэн пчъагъэ къыфэдгъотыгъ, ау зи къек1ун къахэк1ыгъэп. Джы совет тхьэматэм игуадзэу аш1ыгъ. Ышъхьэ нахь акъыл къыгъотынэу тыщэгугъу.
– Ар къыси1уагъ Сэнятэ, советым зэрэпхырык1ыгъэр. Гуш1огъошху. 1энат1э дэгъу ыгъотыгъ иныбжьык1эгъум. Ау къэщэн зэримы1эр гъэш1эгъоны. Сэ нэмык1 зэхэсхыгъэр. Тыгъуасэ Хюрем шъхьац плъыжь бэлахьэу къалэм дэсым кафем дыч1эсыгъэу къэбар къысфахьыгъ, сымэджаплъэ къызэк1охэм, – ы1уагъ Сачнэты.
Сурэ ар зызэхехым, ыгу къэуцу пэтыгъ.
– Сыд, п1уи? Адэ, сэ сыдэу зи симгъэш1агъа? Апэрэу зэхэсэхы, Хюремы епсэлъыхъоу. Сэ ущ фэдизэ сыфэгу1агъ, къэщэн тэрэз къыфэзгъотынэу, ежь зыуж ихьагъэм еплъ!
– Сыда? Угу рихьырэба пшъашъэр?
– Шъхьац плъыжьым хъун пыпхыщтэп. Олахьэм, дэгъоу сэбгъэш1агъэм ар, Сачнэт. Оры мыхъугъэмэ, зэгорэ къытш1уищэни. К1алэм хабзэ 1энат1э ыгъотыгъэшъ, джы инышхо хъугъэу къызш1ош1ыжьы. А 1энат1эр езгъэгъотыгъэр ыгу къэзгъэк1ыжьыщт сэ. Симгъаш1эу, псэлъыхъо ежьагъэба.
Къэралы зэхихыгъэти а1орэр, ежьи игущы1э къыхигъэуцуагъ:
– Тэрэз! А1э пытэу п1ыгъын фай шъаомэ, амэ п1эк1эк1ыщтых. Сэри сик1алэ щы1ак1э есымытызэ, хэзгъэк1ыжьыгъ ишъузы, Тхьэм зэри1оу. Амэ чэщи, мафи тесыщтыгъ телефоным тинысэ, иблагъэмя мазэ къэс уафихьан фаеу къыригъэк1эу. Ащ фэдиз ахъщэ тыдэ къэк1ыни? Мастэу ык1и бинтэу сымэджэщым зэк1э къащэрэр ч1эпхыгъэк1и, афэпхьын бгъотыщтэп. Ащ пае, шъао уи1э хъумэ, уна1э тетын фай шъхьэгъусэу къыхихыщтым.
Сачнэтрэ Сурэрэ зи къамы1оу, едэ1угъэх медсестрам. Сурэ ыгу къыдэпк1ыщтым фэдэу щысыгъ, ы1он хъати ымыгъотэу. Къэралы капельницэр зеухьазырым, Сачнэт Сурэ ри1уагъ:
– Опсэу, Сур, укъызэрэкъок1ыгъэмк1э. Сигуап. Джы уцыр къысхак1эн фай.
– Дэгъу, Сачнэт. Зыгъэхъужь. Джыри уахътэ зыщыси1эм сыкъэк1ощт, – ы1уи, Сурэ тэджыжьыгъ.
Ет1анэ пчъэм нэсыгъэу, ыгу къэк1ыжьыгъ регистратурэм бзылъфыгъэу ч1эсыгъэхэр. Сачнэты дэжь зигъази, ри1уагъ:
– Сщыгъупшагъ джыри къыос1ожьынэу. Мы регистратурэм ч1эсит1ур мэхьапщы. Ч1ыфэ птелъ, а1уагъ, уиикра загъэбылъырэм пае. Къыос1ожьынэу къысэлъэ1угъэх.
– Икрам рэхьатыгъо аритырэп. Банкэ заулэ хэсхынышъ, ястыщт ш1ухьафтынэу. Опсэу, къызэрэсэп1ожьыгъэмк1э, Сур, – ы1уагъ Сачнэты.
Ащ лъыпытэу Сурэ палатэм ч1эк1ыжьи, таксик1э нэсыжьыгъ ыдыжь чэфынчъэу.

Сулейманы Хюрем къыщэнэу ыгу хэлъыгъ, ау ригъэш1энэу ук1ытэщтыгъ. Ащ пае пшъашъэр къушъхьэмя зыщык1ощтыр зэригъаш1и, дежьэнэу триубытагъ, ауджэ щыри1оным пае.
Пчэдыжь нэфшъагъом Сулейман къушъхьэм к1онэу зиухьазырыщтыгъ, зы чэщэ къэтынэу. Чэтыу хьаджэри дэк1онэу щытыгъ, ау ар мыгу1ахэу газетэм еджэу, п1эк1орым хэсыгъ.
– Чэтыур, тыдэ щы1 остыгъэр загъэнэфырэр? – къэупч1агъ Сулейман.
– Джары, ет1уанэрэ дэгъэчъым дэлъ, – джэуап ытыгъ чэтыум, ышъхьэ газетэм къыхимыхэу.
Сулейман дэгъэчъым дэ1аби, къыдихыгъ остыгъэр загъэнэфырэр.
– Чэтыур, термосыр хьазыра?
– Хьазыр. Пщэрыхьап1эм 1анэм тет.
Сулейман пщэрыхьап1эм к1уи, термосыр къыхьыгъ.
– Чэтыур, сыдэу умыгумэк1ыра? Сыхьатныкъок1э тежьэн фай.
– Сулейман, сэ сычэтыу 1уш. Тыгъуасэ сыухьазырыгъ зэк1э дэсштэщтыр. Джы гъэш1эгъонмэ сяджэшъ, сыщыс. Ош1а итхагъэр? Процентипш1 ны1эп мы дунаим ц1ыфэу тетыр, чэтыумэ ядао зэпытэу. Процент т1ок1ипл1ырэ пш1ырэм чэтыумэ а1орэм ядэ1ух, апэмыгущы1эжьыхэу. Ахэмэ уакъыхиубытэгъамэ, укъысэдэ1униешъ, тыгъуасэ зэк1э уухьазырыни.
– Зэ, зымгъэ1уш. Уздэсщэнэу зэрэс1уагъэмк1и гуш1о.
– Оры гуш1ощтыр. Уи1алъмэкъы ыбгъук1э джыбэу и1эм сисыщт.
– Услъэшъунэу къиогъэк1ышъ ара?
– Инстаграмым пае сурэт тетхынышъ джыбэм сисым фэдэу, ет1анэ сыкъик1ыжьыщт, – ыгъэрэхьатыгъ к1алэр.
Сулейманы и1алъмэкъ ыугъоинэу ыухыгъэу, янэ ымакъэ пщэрыхьап1эм къыщы1угъ:
– А, сик1ал!
– Сыд, нан?!
– Лъэпэдхэр дэпштагъа?
– Ары, нан!
– Цы пэ1ор, адэ?
– Фэбаем сыд цы па1у, нан?
– Пфэсхъыгъэ пэ1о ш1агъор ары, – ы1уагъ Сурэ, иунэ кихьэзэ.
Янэ пэ1о хъыгъэ гъэш1эгъон горэ къыштагъ ык1и Сулейманы ышъхьэ тригъэт1ысхьи, ик1ыжьыгъ.
Чэтыу хьаджэр Сулейманы еплъыгъ.
– Гламурнэ подонкэ зыпш1ыгъ, Сулейман. Пэ1о ш1агъо пщыгъ.
– Ощ фэдэ горэм хаш1ык1ыгъ щытын.
– Сэщ фэдэм хаш1ык1ымэ, зими ыщыгъыщтэп ащ фэдэ па1о. Ау Хюремы къыгуры1онк1э сыгугъурэп.
– Къыгурымы1оным паеба, сянэ зык1ихъыгъэр. Къалэм къэбар дэлъы хъугъ, Хюремы сызэрепсэлъыхъорэр. Тянэ нагъэсыгъ. Джы зиш1эжьырэп.
– Амэ 1офыр дэи. Хъэныр джы уянэ ыгъэуцущтэп. Сицыхэр тыди щиугъоищт.
– О уица мыр зыхэш1ык1ыгъэр?! – къык1эщтагъ Сулейман.
– Уизакъоу къэп1уагъэба, сэщ фэдэ горэм зэрэхэш1ык1ыгъэр.
Сулейманы гу1эзэ, па1ор зыщихыжьи, къогъум къуидзагъ.
– Одэ, нек1о. Хьаблэ къэгъэзэгъум т1эк1у ш1эмэ къы1ухьащт газелыр. Тымгъэгужъоу, тигъэк1, – ы1уагъ к1алэм.
Сулейман ек1ыфэ нэс, Сурэрэ Мэджыдэрэ исыгъэх пщэрыхьап1эм. Сурэ гумэк1эу, 1утыгъ шъхьангъупчъэм, Сулейман зэрэдэк1ырэм еплъэу.
– Сур, тшхынэу сыд ти1? – къеупч1ыгъ ил1.
– Пельмень щы1, – пымылъым фэдэу джэуап ытыгъ Сурэ.
– Пельменим тезэщыгъ. Псыжъохьалыжъо щы1а?
– Щы1.
– Сыд дэлъыр?
– Лы дэлъыр!
– Дэгъу. Къызгуры1уагъ. Непэ блэ къыоцэкъагъэм фэдэу ухэтыщт.
– Сыгу рихьырэп, мы сик1алэ зыпылъыр. Къушъхьэм ецохъожьагъ, симыгъусэу. Хъун пихыщтэп а Хюремы.
– Сэри илъэс т1ок1ит1ук1э узэк1э1эбэжьмэ, уадыжь псэлъыхъо сежьагъ ык1и хъун пысхыгъэп. Ащ пае, зи с1орэп.
Сурэ ынэ зэхигъэхьагъ. Ар Мэджыдэ гу лъити, триц1элэжьыгъ:
– Сэсэмэркъэу. Сык1онышъ, Майе Жэнэл1ым тхьачэт тыгъугъэхэр къы1ысхыщт.
– Сыд тхьачэт тыгъугъ?
– Хьатыгъужъыкъо Темботэ тхьачэт 1эхъоу и1эм детыгъук1ыхэшъ, нахь пыутэу ещэх.
– Хьатыгъужъыкъо Темботэ итхьачэтхэр дэгъу. Нахь пыутэу Майе ещэмэ, к1ори, къы1ых.
– Къы1ысхымэ, псыжъохьалыжъом фэдэу себгъэжэщта, опщэрахьыфэ?
– О! Сыдэу пшъхьэ инагъ мы псыжъохьалыжъор! Тхьачэтыр къахьыри, псыжъохьалыжъори зэгорэу хъущт. Сулейманы икъэк1ожьыгъо зэтефыгъэу сыпщэрахьыщт.
– Тэрэз, тэрэз. Амэ птрахыщт уик1алэ, – сэмэркъэугъ Мэджыдэ.
Ныр гумэк1ым хэтыфэ, Сулейманрэ чэтыу хьаджэмрэ урам къэгъэзэгъум къек1ол1агъэх. Бэрэ пэмылъэу, газель фыжь къы1улъади, ит1ысхьагъэх. Машинэм ык1эк1э ц1ыф пш1ык1убгъу исыгъ ык1и ыпэк1э газелыр зыфырэм госыгъ ц1ыфит1у, ахэр группэр зэзыщэрэ гидхэр арыгъ. Сулейманрэ чэтыумрэ зэк1эмэ ауж ит1ысхьагъэх. Хюрем т1ысып1э афиубытыгъ зыдэщысым дэжь. К1алэм чэтыур ыкок1 ригъэт1ысхьи, чэфэу Хюремы дэ1оржъорынэу ежьагъ. Адрэ ц1ыфэу исыгъэхэр е чъыещтыгъэх, е телефонхэм ашъхьэхэр хэгъэнагъэу, щысыгъэх.
Машинэр сыхьатит1ум къехъу гъогум тетыгъ. Шъоф лэжьыгъэхэр, чылэ дэхьэгъухэр, гъогу напцэм 1ут заправкэхэр ык1и шхап1эхэр шъхьангъупчъэм бэрэ блихыщтыгъэх. Ащ ыуж мэз 1упэхэр ык1и къушъхьэхэр къежьагъэх.
Якъушъхьэк1он зыщырагъэжьэщт ч1ып1эм зынэсыхэм, ц1ыфэу машинэм исыгъэхэмэ ц1ык1у–ц1ык1оу зыкъа1этыгъ, пчэдыжь жьы къабзэм къыхэхьагъэх ык1и я1алъмэкъхэр машинэ к1ыбым къырахыгъэх. Чэтыу хьаджэри зэк1эмэ нэ1уасэ афэхъунэу игъо ифагъ, группэр щэтыфэ нэс. Анахьэу зыгу рихьыщтагъэр бзылъфыгъэхэр ары.
Гид к1элит1оу ыпэк1э щысыгъэхэри къик1ыгъэх, группэр аугъоинэу ык1и гущы1э заулэ ара1онэу. Апэрэ гидыр к1элэ къуапц1э гуахьэу, одэу ык1и лъагэу щытыгъ, жэк1э ц1ык1у тетэу. Ет1уанэрэ гидыр шъхьац фыжьыгъ, ари к1элэ лъэгагъ ык1и нахь зэхэлъыгъ.
Ц1ыфхэр зэрэугъоихи, гидмэ ягущы1э едэ1угъэх. Ащ ыуж 1алъмэкъхэр къа1этыхи, ежьагъэх. Гид к1элэ къуапц1эр ыпэк1э ихьи, мыжъо гъогоу к1орэм занк1эу техьагъ, ц1ыфхэр ащ ыуж ихьагъэх. К1элэ фыжьыр зэк1эмэ ауж итыгъ, ык1ыбык1э къыгъэгъунэхэу. Аузэ гъогу занк1эм тек1ыхи, мэзым дэхыгъэх.
Мэзыр т1эк1у-т1эк1оу дэк1уаещтыгъ, къушъхьэм илъэгагъэ хахъозэ. Сыхьаты хъугъ ащтэу зэрэк1ощтыгъэхэр. Чъыг дахэ 1ужъумэ ахэк1ыщтыгъэх. Ошъогур къутамэмэ ашъхьагък1э шхъуант1эу къахэплъыщтыгъ. Гъогу дэк1ояп1эр зиухырэм, мыжъо ехып1эхэр къежьэщтыгъэх. Мэфэ заулэк1э узэк1э1эбэжьмэ, ощх къещхыгъ, арыти ч1ыгур т1эк1у ц1ынагъ ык1и ц1элъэгъуагъ. Емыбэджынхэм пае, чъыг къутамэ шъуамбгъохэр аубытыщтыгъэх ык1и фэсакъыхэзэ алъакъохэ агъэуцущтыгъэх.
Сулейманы ыбзэгу къилэлэу, ерагъоу к1ощтыгъ. Чэтыу хьаджэм и1оф нахь дэгъугъ. Гъогур зэхимыш1эрэм фэдэу илъэкъуипл1 ыгъэлъатэщтыгъ.
Сулейман къэуцуи, зиуфагъ жьы къыфэмыщэжьэу.
– Сыхьаты хъугъэшъ, сыкъэупч1энк1э т1эк1у сэук1ытэ. Ау сш1энэу сыфэягъ: джыри бэрэ тык1ощта? – ы1уи, апэ итыгъэ к1элэ къуапц1эм еупч1ыгъ.
– Сыхьатищ ны1эп къэнагъэр тынэсынк1э, – щхыгъ к1алэр.
– Евреймэ за1орэм фэдэу, сыздэк1ощтыр сш1агъэ. Тыркум ащ пэк1э тебгъэжьэн фэягъ, чэтыур, – тхьаусхэзэ, Сулейман чэтыум ри1уагъ.
– Тыркур зэ рагъэты, зэ 1уахы. Укъызинэрэм, сыд пш1эщтыр? Одэ, жьы къабзэ къащэ, – чэтыум ыгъэ1эсагъ к1алэр.
К1элэ къуапц1эм къызэхихыгъ, Сулейманрэ чэтыумрэ зэрэгущы1эхэр.
– Сулейман, уезгъэжьэни Тыркум, ау агъэпщырэм фэдэ куахьыр п1ыгъэп. Т1эк1у чыжьа1о хы 1ушъоу уздехыщтыр, – сэмэркъэугъ к1алэр.
– Опсэу. Куахь гъэпщыгъэр сымы1ыгъыми, мы палаткэу слъэшъури сфекъу, – ы1уагъ Сулейманы, 1аргъоеу ынэгу тесым еозэ.
– Сулик, сишъоу. Унэгу уемыожьба. Мары, тегъэц1ыр, – ы1уагъ Хюремы, 1аргъойхэр зыгъал1эрэ уцыр и1алъмэкъы къыдихызэ.
Ет1анэ къыпигъэхъуагъ:
– Тыркум чэтыур зыдапщэмэ, зэк1э чэтыу пшъашъэ дахэу исыхэр «амбассадоры» къыш1ынышъ, алимент пк1эхэр къэнагъэм къыпфэк1ощтых.
– Тэрэз уидэхэ сурэты зыфи1орэр. Тырку лирэр дэк1оягъ. Лъап1эу сыкъыпфыдэк1ыщт, – къэгущы1агъ чэтыур.
– Уиалиментхэри сэра зытыщтыр? – еупч1ыгъ Сулейман чэтыум.
– Хьау, сикартэ мазэ къэс къибгъахьэмэ ахъщэ, сэ стызэ сш1ыщт, – ы1уагъ чэтыум.
Аузэ, гущы1эм хэтыхэу, сыхьат заулэ къушъхьэ гъогум джыри тетыгъэх, загъорэ загъэпсэфынэу къэуцухэмэ. Ау мэзыр егъаш1эм амыухыщтым фэдагъ.
Пчыхьэ хъунк1э бэ къэмынагъэу, к1элэ къуапц1эм къыгъэуцуи группэр, ари1уагъ:
– Псыхъо ц1ык1ум тыкъэсы. Пэмычыжьэу моджэ щыдгъэуцущт палаткэхэр.
Зэк1э ет1ысхьэхи, т1эк1у загъэпсэфыгъ. Ащ ыуж палаткэхэр ц1ык1у–ц1ык1оу агъэуцунхэу ежьагъэх. Пчыхьэшъхьэ шхыныр къэсыщтыгъ, ык1и маш1о аш1ыгъ. Хюрем пшъашъэмэ ахэтэу, пщэрахьыным пылъыгъ. Чэтыури аде1эщтыгъ, т1эк1у ш1э къэс зэгорэ къа1эк1ихыным пае.
– 1офэп, зэ. Тэрэз-тэрэзэу тышхэщт мыхъуми, – ы1уагъ чэтыум.
Сулейман ылъэгъугъ, ичэтыу зэрэмыуцурэр.
– Чэтыур, а1орэр ош1а? Пчэдыжь шхыныр о къызфэгъан, щэджэгъо шхыныр ныбджэгъум дэгощ, пчыхьэшхэ шхыныр уипыи ет, – ыгъэсэнэу ежьагъ Сулейманы.
– Сулейман, сэ ныбджэгъуи, пыи си1эп. Сэ джащтэу сыхэт сизакъоу, сышъхьэ сыфитэу, – ы1уагъ чэтыум.
– Уизакъоу ущы1энэу щытэп. Къэодгъэщэщт, чэтыу, – ы1уагъ Хюремы.
– Къэзыщэн фаер мары, опашъхьэ ис, – ы1уагъ чэтыум, Сулейманы еплъи.
– Чэтыур лъэшэу къысфэгумэк1ы, илъэс щэк1э хэ сыхъугъэу къызэрэсымыщэрэм пае, – ы1уагъ Сулейманы.
– Уинысащэ дэгъоу щышхэнэу фал1эшъ ары, – ы1уагъ Хюремы.
– Арэу олъытэмэ, сипсэм фэд, сыдым пае дгъэнэт1упц1эн?
Хюремы зи ымы1оу, тхьагъэпц1эу еплъыгъ к1алэм.
Пшъашъэхэр пщэрахьыгъэх ык1и к1алэмэ къяджагъэх, агъэшхэнхэу. Т1эк1у зэш1эм, тыгъэр ет1ысхьэхынэу ежьагъ. Маш1оу зыпэсыщтхэр нахь лъэшы заш1ым, нычэпэ мэзым идэхагъэ шъхьафэу зигъэлъэгъонэу ежьагъ. Мэзахэ зэрэхъоу, к1али пшъашъи щызэрэугъоихи маш1ом дэжь, орэдхэр чэщ ныкъом къа1оу ык1и къэбархэр къа1уатэу пэсыгъэх. Сулейман чэфэу идэхэ сурэты госыгъ, чэтыури ядэ1ущтыгъ ц1ыфмэ, рэхьатэу щылъэу.
Чэщ ныкъо зэхъум, зэхэк1ыжьыхи, япалаткэмэ арыхьажьыгъэх. Ц1ыф т1урыт1оу ык1и щырыщэу арылъыгъэх, пшъашъэхэр ык1и к1алэхэр шъхьафэу.
Сулейман лъэшэу гуш1ощтыгъ къызэрэк1уагъэр къушъхьэм, янэ ригъэпшъахьыщтыгъ унэм. Хэмычъыежьзэ, унашъо ыш1ыгъ къак1орэ пчэдыжьым Хюремы къыщэнэу зэрэфаер ри1онэу.
Пчэдыжьыр къызэсым, ц1ыфхэр зырызэу къэтэджынхэк1э ык1и япалаткэмэ къарык1ынхэк1э ежьагъэх. Сулейман бэрэ чъыеныр ик1эсагъ, арыти ерагъоу къагъэущыгъ. К1алэм ышъхьэ къызырехым палаткэм, пчэдыжьыпэ мэзым имэ1эш1у къеугъ. Уц лъакъчэ ц1ык1умэ псэу атехъуагъэм ицуакъэхэр къыгъэуц1ыныгъ. Жьыр къэбзэ–лъэбзагъ.
Хюрем сыхьаты хъугъ къызытэджыгъагъэр. Джыри пщэрахьыным пылъыгъ, нэмык1 пшъашъэмэ ахэтэу. Щалъэр къышти, псыхъоу пэмычыжьэу рычъэрэм ехынк1э ежьагъ, псы къыхьынэу. Ар гу зылъетэм Сулейманы, пшъашъэм ыуж ихьи, ищалъэ фихьынэу ык1и дэ1эпы1энэу дехыгъ.
Сулейманрэ Хюремрэ нэсыгъэх псым. Зи ц1ыф 1утыгъэпти, Сулейманы зытригъэпсахьыгъ, пшъашъэм дэпсэлъэнэу.
– Хюрем, зэгорэ къыос1онэу сыфай, – къыригъэжьагъ Сулейманы. – Сыд узфаер къысэп1онэу.
Сулейман т1эк1о щыти, зи ымы1оу, ет1анэ жьэр ыубыти, къы1уагъ:
– Къыздак1у, – к1эк1эу ы1уагъ к1алэм, ынэхэ ыупц1и.
– Сэри? Тыдэ сыкъыбдэк1ощт? Пхъэгулъэ тыугъоинэу ара?
Сулейман къегупшысагъ джыри.
– Ааа! Хьау! Пхъэгулъэм паеп ар. Тадэжь къыздак1у.
– Уадэжь сыд щысш1эщтыр?
– Хьау! Къыбгуры1уагъэп. Сэ с1о сш1оигъор: сишъхьэгъусэ ухъунэу сыфай.
– Ара со? Адэ, ащтэу къэп1он фэягъ. Тызэрэщэнэу уфай, ара?
– Ары, Хюрем. Сыфай.
– Ахьам ащэнэу фаехэ зыхъурэм, зы лъэгуаджэм теуцохэшъ, ялъэ1у.
– Ыыы! Ара? Сщыгъупшагъ, – ы1уагъ к1алэм.
Зи къэмыплъэрэмэ зэригъаш1и, Сулейманы щэлъэ нэк1эу ы1ыгъыр ыгъэуцуи, зы лъэгуаджэм теуцуагъ.
– Хюрем, къыздак1у.
– Сулейман, ахьам 1элъынэр тыдэ щы1? – къеупч1ыгъ Хюрем.
– Сыд 1элъын?
– 1элъынэ аратыба, дэк1онхэу ялъэ1ухэ зыхъурэм.
– Олахьэм, 1элъынэ сщыгъупшагъ. Ет1анэ тщэфымэ хъущтыба?
– «Ет1анэ» п1озэ, ухэхьажьыщт, – къэгубжыгъ пшъашъэр.
Пшъашъэм Сулейманы и1эхъуабэ хъулъфыгъэ 1элъынэ илъэу ылъэгъугъ, дышъэм хэш1ык1ыгъэу.
– Мары, 1элъынэ дахэ илъ п1эхъуабэ. Джар къысэт, – ы1уагъ къэщэным.
– Мыр ахьам тятэшым къыситыгъагъ, илъэс щэк1ы сызэхъум. Мин доллар ыуас, – шъхьасыгъ к1алэр.
– 1элъынэ сэщ пае ощэфыфэ нэс, изгъэлъыщт мыр. Ет1анэ къыостыжьыщт. Адэ, зэгорэ илъынба. Сыдэущтэу ц1ыфмэ аш1эщт, тыкъызэрэщэщтмэ?
Сулейман т1эк1о егупшыси, фэмыяхэу 1элъынэр къырихи, Хюремы и1эхъуабэ рилъхьагъ.
– К1о, дэгъу. Сэмыщэфыфэ нэс, игъэлъыгу. Ау пфэинымэ, сш1эрэп. Къыч1эунакъомэ?
– Умыгумэк1. Сипшъэхъу пыслъхьанышъ, сыгу нахь пэблагъэу къесхьак1ыщт.
– Ааа! К1о, ари хъущт ащыгъум, – ы1уагъ к1алэм.
– Сишъоу, уянэрэ уятэрэ аш1а тызэрэщэщтмэ? – къеупч1ыгъ пшъашъэр.
– Амыш1эрэмэ, ядгъэш1эщтба! Мары, синанэ исурэти къыздэсштагъ, – ы1уагъ Сулейманы, сурэт тхьапэ иджыбэ къырихи.
– Уянэ исурэт къыздеохьак1а? – ыгъэш1эгъуагъ Хюремы.
– Ашъыу, мы къызк1эштагъэр, ощхышхом е чъы1э горэм тыхиубытэмэ, унэм сык1ожьынэу сыгу къызык1ырэм, исурэты сеплъынышъ, сыздэщы1эр шъоупсэу къысщыхъуным пай.
– Ащыгъум ук1элэ дэгъуба, ащ фэдизэу уянэ уасэ фэош1ымэ. Сэри сыдэтхъэжьыщт щытын, – ы1уагъ къэщэным, зэгорэм егупшысэзэ.
– Хьау, тянэ бо ц1ыф дэгъу. Ныбжьи зи къыуи1ощтэп.
– Ащыгъум тетыубытэщт тыкъызэрэщэнэу.
– Дэгъу, сипсэм фэд. Ау 1элъынэм фэсакъ. Умгъэк1од. Амэ тятэшым ыгу хэк1ыщт.
Хюремы зи ымы1оу, ышъхьэ ыгъэсысыгъ.
Пчэдыжь шхэныр заухым, заухьазырыжьынк1э ежьагъэх группэм хэтыгъэмэ. Сулейманрэ Хюремрэ зэрыгущы1агъэхэр гъусэу я1агъэхэм арагъэш1агъэп. Зыш1эщтыгъэр чэтыур ары ны1эп.
Группэм хэтыгъэхэм 1алъмэкъхэр аугъоижьыхи, ехыжьынхэу ежьагъэх. Уехыжьыныр узэрэдэк1оещтым нахь къинэу къыч1эк1ыгъ. Уемыц1элъэхыным пае мыжъо гъогум, лъакъохэр бгъунджэу бгъэуцун фэягъ.
Сулейманрэ чэтыумрэ т1эк1у ауж итыгъэх ык1и гущы1эщтыгъэх, зэхамыхынхэу.
– Чэтыур, сызэгупшысэрэр ош1а? – ы1уагъ Сулейманы.
– Сыд?
– Сенэгуе, джыри зы 1офш1эн сы1ухьан фае хъущт. Хэрем лъап1эу къыдэк1ыщт.
– Адэ, бзылъфыгъэр лъап1эу къызэрэдэк1ырэр пш1агъэба джы нэс? Шебэ ык1и Вискас закъок1э афэзгъэк1одырэр ош1а?
– Ара Вискасэу къэсхьырэр псынк1эу зык1ак1орэр?
– Адэ, Сулейман, бзылъфыгъэр п1ыгъыным пае, 1оф пш1эн фай.
– Адэ, 1оф ш1эба о! – губжыгъ к1алэр. – Сынэсыжьмэ, сеплъыщт Авитэм, чэтыум пае 1офш1эн горэ щы1эмэ.
– Уфаемэ, Лондоны имузей сы1ухьащт цыгъоубытэу. Ахъщэ дэгъу араты, а1уагъ. Т1эк1у къыпфэзгъахьызэ сш1ыщт мазэ къэс.
– Лондоны джы узгъэк1онэу къиогъэк1ышъ ара? Сэ Хюрэмы пае ахъщэ къызэрэзгъэхъэщтым сегъэгумэк1ы, ежь ш1оигъор къе1о.
– Ет1уанэрэ тучан къызэ1ух.
– Ащ сыд щысщэщтыр? Пятёрочкэу тучанищ, Магнитэу тучанипл1 дэт къэлэ ц1ык1ум. 1эплъэк1рэ лагъэрэ зыщэрэр хъои. Мэри Кей косметикэу, сятэшы ишъузы къыщэрэр, 1усымгъэк1ыщтмэ.
– Къэсыугупшысыгъ! Чэтыу 1усхэр зыщащэрэ тучан къызэ1ух. Ащ фэдэ джыри дэтэп.
Сулейман къегупшысагъ.
– Олахьэм, учэтыу 1ушым. Ащ фэдэ джыри дэтэп, шъыпкъэ.
– Ау идиректорэу сэ сыпш1ыщт. Джащыгъум сэри 1офш1эн си1э хъущт.
– О уи1офи зэпымыгъафэу, ыуж уик1ыщтэп. Учэтыу тхьагъэпц1. Дэгъу. Тегупшысэщт тучан 1офым, – ы1уагъ Сулейманы.
Ау ягущы1эн Хюремы зэпигъэугъ, къызэджэм:
– Сулик, сыд мыщ фэдизэу ш1орэр? Шъукъелъэк1он!
– Мары, тыкъачъэ, сипсэм фэд. Чэтыум икъэбар нэшъухэр фэухырэпышъ ары.
Сулейманрэ чэтыумрэ елъэк1онхэзэ, ак1эхьажьыгъэх.

Сулейман къушъхьэм къызщык1ыжьынэу щытыгъэ мафэм Сурэ унэм итыгъ, гумэк1эу.
– Хьау! Къезгъэщэщтэп! Хъун пихыщтэп. Къыгъэпц1эщт сик1алэ, – ы1уагъ бзылъфыгъэм.
– Сыдэу уш1онагъ мыщ! Зыфаер къегъащэри, темгъэудэгу, – едэуагъ Мэджыдэ.
– Ары, сэ ущ зыфаер къезгъэщэщт… Илъэс т1ок1ит1ук1э узэк1э1эбэжьмэ, сызфаер сагъэш1агъ. Джы, мары, сыщыт, уитхьачэт тыгъугъэ сэукъэбзышъ.
– А тхьачэт тыгъугъэр дэуплъэк1эщт, угуш1озэ, къэзыхьыгъэр пщыгъупшэнышъ.
– А дэзыуплъэк1эщтмэ къэзыхьыгъэри ахэтыщт. О уицэ гъуанэ фэдэ Тхьэм цаш1эу щы1эмэ арегъэгъот. Тэ тыудырыгъэми, къызэхэпш1эщтэп.
– Сэ бэрэ сыщы1энэу зысэухьазырышъ ары, сцэ гъуанэ зэк1э зык1ыдэк1ырэр.
– Сш1ош1 мэхъу бэрэ узэрэщы1эщтыр. 1аркъым ешъорэ зэпытмэ сыдрэ узи къя1эбэк1ы, а1уагъ. Сэри серэшъомэ, сш1эрэп, – ы1уагъ Сурэ.
Пщэрыхьап1эм ит дэгъэуцуап1э къогъум дэ1аби, гъэбылъыгъэу къот 1аркъ бэщэрэб къыштагъ. Рюмкэ ц1ык1у къыдихи, ригъахъуи, ришъугъ.
Мэджыдэ ынэхэ къик1ыгъ. Ишъхьэгъусэ 1аркъ ешъоу ныбжьи ылъэгъугъэп.
– Къэсш1агъ джы зыщыбгъэбылъырэр, – ы1уагъ л1ым.
Сурэ зэхимыхыгъэм фэдэу зиш1и, пхъэт1эк1ум тет1ысхьагъ ык1и гъынэу ежьагъ.
– Къежьагъ. Бгъут1умк1и къак1о нэпсыр. Зэхэпхыгъа урыс орэдыр: «Вот как-то так, но никак иначе…»? Адыгабзэк1э зэдзэк1 сэрэш1ымэ сш1эрэп. Дзыбовым фэзгъахьыщт, – ы1уагъ Мэджыдэ.
– О делагъэ горэ къепфэк1ынэу ары пш1эрэр. Сэ сик1алэ страхы. Сизакъоу сыкъэнэщт.
Ар ы1уи, 1анэ ч1эгъым ч1э1аби, тхьапэ сурэт горэхэ къыч1ихыгъэх Сурэ.
– Сыда мыр? – къеупч1ыгъ Мэджыдэ.
– Сисурэтхэр хъоеу къыдязгъэк1ыгъэх.
Мэджыдэ яплъыгъ сурэтмэ, зэк1эмэ Сурэ атетыгъ.
– Сыдым пае мыщ фэдиз къыдябгъэк1ыгъ?
– Сулейманы иунэ пыслъэщтых. Къыщэмэ, сынэгу алъэгъу зэпытынэу. Мыр нахь сурэт дахэу си1эр ары къахэсхыгъэр.
– Пчэдыжьы сыкъызытэджырэм, зы нэгу закъоу слъэгъури сфекъу. Мыщ фэдиз ибагъэ алъэгъумэ, сыд къарык1ощт?
– Бо дэгъоу сакъыфэк1ощт. Стимулятор бэлахьы сыхъущт.
– Ар шъыпкъэ. Нэгоу п1ыгъымк1э, л1агъэри къэбгъэтэджыщт.
Сурэ зи ымы1оу, Сулейманы иунэ к1уагъэ ык1и исурэтхэр дэпкъмэ апилъагъэх.
Пчыхьэм Сулейман къушъхьэу зыдэщы1агъэм пшъыгъэу къэк1ыжьыгъ. Зигъэпсэфын ы1озэ, иунэ занк1эу к1уагъ, ибынхэм заримгъэлъэгъоу. Ау иунэ зехьэм, сурэтэу тыди пылъагъэхэр ылъэгъугъэх.
«Сыда мыр? Сенэгуе, тянэ ышъхьэк1э зэк1ок1ыгъ», – ыгук1э ы1уагъ Сулейманы. Сулейман иунэ ик1и, инанэ еджагъ.
– Нан! Тэ ущы1? Нан!
Ятэ хьак1эщым исыгъэти, зэхихыгъ к1алэр къызэджэрэр.
– Одэ, илъ иунэ, л1энэу зеухьазыры, – ы1уагъ л1ым.
Сулейманы ш1ош1 мыхъоу, к1уагъ унэм.
– Нан! Сыд къыохъул1агъэр? – еупч1ыгъ, пчъэр зы1уехым.
Сурэ п1эк1орым хэлъыгъ, зиш1ытэжьэу, хъэдэн ц1ынэр ышъхьэ телъэу.
– А, сик1ал, уянэ мал1э, – ы1уагъ, Сулейман зелъэгъум.
– Сыд къэхъугъэр?
– Уятэ «Къэзыщагъэр унэхъугъ», – е1о зэпыт. Къэзыщагъэр арэп унэхъугъэр, лъфагъэу зик1алэ къэзыщэщтыр ары нахь.
– Сыд п1орэр?
– Сик1алэ илъэс пчъагъэм сыфэгу1агъ, сэ сызфаер къезгъэщэнэу. Ежь Хюрем ыуж ихьагъ.
– Ащ пая уисурэтхэр сиунэ зык1ыпыплъагъэхэр? Къасщэмэ, ренэу услъэгъунэу ара?
– Уянэ нахь лъап1э щы1эп. Ар ренэу угу къэк1ыным пай.
– Утэгъэлъап1э ащтэуми. Икъущт зыкъызэрэпш1ыгъэр.
– Сэ сыл1энэу сежьагъ. Ежь зыкъэсэш1ы, е1о. Я1у зэк1э благъэмэ: Хьакъуймэ янысэ дунаим ехыжьыщт. Къэрэк1ох, къыслъыплъэнхэу. Ущэ1эфэ, адыгэмэ т1уе зы уагъэтхъэщтэп. Уехыжьынэу зып1орэм, къэцохъонхэшъ, дэгъоу щы1эр къыпфахьыщт.
– Сыд теп1уахьырэр? Дунаир пхъожьынэу уи1оф нэсыгъа?
– Шъэо закъоу си1эм сынигъэсыгъ!
– Мы тызэрыгущы1эрэ 1офым зи къик1ыщтэп. Дэгъу. Сыкъяджэщт тиблагъэмэ.
– Сурэтхэр пыпхыкъон дэпкъым. Сыщымы1эжьы хъумэ, къэнагъэм пылъэгъэнэу сыфай.
Сулейман губжыгъэу ик1ыгъ ным иунэ. Хьак1эщым блэк1ы зэхъум, Мэджыдэ къекууагъ к1алэм:
– Сыдрэ этапым нэсыгъ ил1эныгъэ?
– Ори хъун п1ощтэп! – ятэ фэмыразэу, ри1уагъ шъаом.
Сулейман пшъыгъапэти, гъэпк1ып1эм псынк1эу псы зэригъэчъэхи, гъолъыжьыгъ. Къэк1орэ пчэдыжьым яблагъэмэ ари1уагъ, Сурэ дэи хъугъэу, зэрэщылъыр. Къапыш1ахьыгъэхэр ык1и нэ1уасэхэр зэк1э къызэрэугъоинэу ежьагъэх.
Сурэ иунэ бзылъфыгъэхэр исыгъэх. Бысым гуащэр п1эк1ор к1ыбым тегъэк1агъэу, шъхьантэ ыбгы к1элъэу, щысыгъ. Ыпашъхьэ зэрахьэрэ 1энэ ц1ык1у итыгъ, лагъэхэр тетэу. Шъузыхэр пхъэт1эк1умэ атесыгъэх.
Къапыш1ахьыгъэ ныо горэ, Сэламэт ыц1эу, ахэсыгъ. Илъэс т1ок1ипл1 къехъу ыныбжьыгъ. Бзылъфыгъэ 1эпкъ-лъэпкъэу ык1и лъэпэлъагэу зэрэщытым пае, иныбжьык1эгъум къалмэкъ шышхок1э еджэщтыгъэх. Ау ишэнк1э шъабэу щытыгъ, зими дэй ри1они, риш1эни ымылъэк1эу. Т1эк1у мыгу1эу ерагъэу зигъазэщтыгъ. Нэгу хъурае фыжьышхуагъ, ынэхэ т1эк1у пщыгъэх п1онэу ерагъоу къыхэщыщтыгъэх.
Илъэс т1ок1 ыныбжьэу дак1уи, лъфыгъит1у и1эу къик1ыжьыгъагъ, гуащэм римгъэсы хъуи. Ар егъаш1эм ыгу къэк1ыжьыщтыгъ ык1и тхьаусхэщтыгъ. Гуащэу зыгъэунэхъугъэм паен фай, ынэ пщыгъэмэ дэеу зык1алъэгъущтыгъэр: ылъэгъун ымылъэк1эу, игъаш1э къыхьыгъ.
– Уик1алэ къыщэнэу зеухьазыры, а1уагъ, Сур. Сыхьат мафэ шъуежьэщт. Удэрэмыгу1а ул1энэу? – къыригъэжьагъ Сэламэты.
– А «сыхьат мафэр» арыба сызгъэгъолъыгъэр. Джы сыхьат мыгъо тежьэщт.
– Джыри бэрэ уежьэнэу, о1уа? – къеупч1ыгъ Сэламэт.
– Сш1эрэп. Къыщэнэу зежьэрэм, джа мафэм сыл1эщт, с1уи, ес1уагъ сик1алэ.
– Ары… Сэри гуащэр ары егъаш1эм сызымгъэхъугъэр, – гупшысэм хэтэу, ынэхэ зэгорэм чыжьэу плъэрэм фэдэу, къы1уагъ Сэламэты.
Сурэ ыгу римыхьэу, еплъыгъ ныом.
– Къызгуры1уагъэп. Ащык1э сыд п1онэу узфаер?
– Джыри бэрэ сымаджэу узэрэщылъыщтыр ары.
– Сыщылъын, адэ. Ыуж ик1ынэу фэяхэп. Шхъуахь къыриш1агъ щытын.
– Ащ фэди хэхъуахьын лъэк1ыщт. Бзылъфыгъэмэ къэрар я1эп, – къэгущы1агъ Гощпакъэ.
– Адэ, сыдэущтэу пызгъэк1ыжьыщт мыр? Ышъхьэ ис, имык1эу. Пчэдыжьы къэс къыфытео, 1офым к1оны хъумэ, къегъэущы. Пщэрахьык1э зэригъэш1агъ, а1уагъ. Ыпщэрахьыгъэхэм ясурэтхэр къыфегъахьы, регъэнэц1ы. Зымыш1эрэм, сик1алэ ышхын ымыгъотырэм фэдэу.
– Пчэдыжьы къэс къэгъэущыба, нахь жьэу къэтэджыри, – ы1уагъ Зарэ.
– Тэрэз зыфап1орэр. Сыдэу сшъхьэ къимыхьагъ, – дыригъэштагъ Сурэ.
– Сыд ащ фэдизэу 1эш1оу ыпщэрахьырэр? – къеупч1ыгъ Гощпакъэ.
– Сэш1а сэ? Порционнэу, лэгъэ зырызэу шхыныр ыпщэрахьыныр ик1ас. Сэ щыуан–щыуанэу егъаш1эм сыпщэрахьыгъ.
– Ащыгъум ори шъхьафэу лэгъэ дахэм илъэу зэгорэ егъэшхызэ ш1ы. Узэрэнахь дэгъур къыгурыгъа1у к1алэм, – ы1уагъ Гощпакъэ.
– Сэри сигуащэ джащтэу щытыгъ. Спщэрахьыгъэр ымгъэхъоу, ежь ыпщэрахьыгъэр къытригъэуцощтыгъэ, – къахэгущы1агъ Сэламэт.
Ау ягущы1эн бадзэ горэм зэпигъэугъ. Къыбыбахьынэу ригъэжьагъ унэр.
– Сур, тыдэ къэк1ыгъ со мыщ фэдиз бадзэр? – къэупч1агъ Сэламэт.
Бадзэм т1эк1у къыбыбахьи, Сурэ илагъэ нэк1ы ит1ысхьагъ. Сэламэты бэдзэук1эу шъхьангъупчъашъхьэм телъыгъэр къышти, бадзэм зытригъэпсахьи, лагъэм риук1ахьыгъ.
– Мэджыдэ 1эгу псыунэ тишъхьангъупчъэ 1уиш1ахьынэу ыгу къэк1ыгъэба. Джары бадзэхэр къыздэк1ырэр. Уишъхьэгъусэ акъылэу и1эр мак1э зыхъурэм, 1оф ухэтыщт, – ы1уагъ Сурэ.
Сурэ т1эк1у егупшысагъ ык1и зэрыгущы1эщтыгъэхэм къыфигъэзэжьыгъ.
– Ау къызфэш1уагъэр тэрэз. Дахэу сыфэпщэрахьызэ сш1ыщт джы.
– Ара джы гугъэу пш1ыгъэр? Ул1энэу п1ожьырэба? – къеупч1ыгъ Зарэ.
– Хьау, зыфэс1уагъэр сш1эщтымэ, сыдым пае сыл1эщт? Мо, сиджанэ къысэшъут. Одэ, пхъэт1эк1ум пылъагъ.
Сурэ ерагъоу къэтэджынк1э ежьагъ:
– Сыдэу къины сымаджэм фэдэу зыкъэпш1ыныр. Мо, сыкъэжъугъэтэдж.
Бзылъфыгъэр къагъэтэджи, джанэр ратыгъ, зыщилъэнэу. Ет1анэ шъхьангъупчъэм 1ухьи, иплъыгъ.
– Мы делэм и1эгу псыунэ ыгъэуцугъаха ш1о? – ы1уагъ Сурэ, ш1огъэш1эгъонэу.
Мэджыдэ къазгъырыр ы1ыгъэу, 1утыгъ 1эгу псыунэм, машэ ыт1эу. Зэгорэ фэмгъэхъу зэхъум, телефоныр къышти, фытеуагъ ягъунэгъу л1эу Аслъанэ, зэгорэмк1э елъэ1унэу. Зэрэфытеуагъэм тетэу, гъунэгъум ителефон къы1эти, ымакъэ 1этыгъэ лъэшэу къыдэ1ук1ынэу ежьагъ и1эгу, зэрэхьаблэу зэхэпхын плъэк1ынэу. Сурэ унэм итэу ар зызэхехым, ы1уагъ:
– Мы Аслъанэ телефоныр зэрищык1агъэр сш1эрэп. Телефон ымы1ыгъыми, узфаем нэс зэхэпхыщт къы1орэр.
– Имыщык1агъэ хъуна? Ежь къы1орэр о зэхэпхынк1и хъун. Ау фэдэгушъошъ, о еп1орэр ерагъоу зэхехы. Ащ пае телефоныр ытхьак1ум пытэу 1улъын фай, – ыгъэтэрэзыгъ Гощпакъэ.
– Зэрэдэгум паен фай ащыгъум, ащтэу зык1эгущы1эрэр. Адрэми зэхахырэп, ш1ош1ы щытын, – ы1уагъ Сэламэты.
Аслъанэ л1ы лъэпэлъагэ одыгъ, ышъхьацхэр фыжьэу ык1и нэгъунджэхэр к1элъэу.
Мэджыдэ, гъунэгъум зэрэфытеуагъэм тетэу, адрэри къыдэхьагъ 1эгум, хьэкурэгъачъэу ы1ыгъым зы гъуч1ыжъ гъэш1эгъон горэ илъэу.
– О! Мэджыд! Маба, дэгъоу уи1оф ежьагъ, – ы1уагъ гъунэгъу л1ым.
– Ори зы гъэш1эгъон горэ къысфэпщагъ. Уитворческэ энергие зыдэпхьын пш1эрэп, сызэрэхаплъэрэмк1э, – ы1уагъ Мэджыдэ, гъуч1ыжъыр ыплъахьызэ.
– Ашъыу, гъогум къыщызгъотыгъ, зэгорэм ридзыжьыгъэу. Уипсыунэ къек1ущт щытын, с1уагъ.
– Мыр псыунэм тыдрэ ч1ып1эм къек1унэу ухаплъэрэ ахьам? – ыгъэш1эгъуагъ Мэджыдэ.
– Псы рибгъэчъыжьзэ пш1ыщт. Апэ ышъхьагъы телъыр къытепхынышъ, ет1анэ мощтэу уте1ук1энышъ, ет1анэ къэпкъудыинышъ, ет1анэ зичъыжьырэм уж, ышъхьагъ теплъхьажьыщт. Дэгъоу къэсыугупшысыгъэба? – ы1уагъ Аслъанэ, зыфэразэу.
Мэджыдэ ышъхьэ ет1эхъуи, джэуап ытыгъ:
– Система псау къэугупшысыгъ, Аслъан. Конструкторэу бюро горэм у1удгъэхьащт. Тхьэм пае, зэхэп1ул1агъэр сишъузы къылъэгъужьынэу игъо ифэщтэп. Непэ-неущэу ел1эхыщт, е1о. Амэ сэ сшъхьэ къытрихынк1э ежьэщт, нахь мы къэпхьыгъэм ышъхьэп.
Ахэр а1озэ л1ымэ, машэу къэнагъэр ат1ыжьынэу рагъэжьагъ.
Мэджыдэрэ Аслъанэрэ унэ к1ыбым дэтыхэфэ нэс, бзылъфыгъэу Сурэ иунэ дисыгъэхэр шъхьангъупчъэм къиплъыщтыгъэх.
– Мэджыдэ 1аджи гуш1ощт щытын, ишъуз къызэрэтэджыжьыгъэр зиш1эрэм, – ы1уагъ Гощпакъэ.
– Мэджыд! – икуук1ыгъ шъхьангъупчъэм Зарэ.
– Сыд? – къэджагъ Мэджыдэ.
– Одэ, Сурэ къэтэджыжьыгъ.
– Тьфу! – ужъутхагъ Мэджыдэ ык1и ышъхьэ риуфэхыгъ. – Джары… Уигъэпсэфыгъо къэсыгъ зыщыпш1ош1ырэм…
Л1ым ыш1эщтыр ымыш1эу, зыригъэк1ыгъ 1эгу псыунэу ыгъэуцугъэм. Ау зызырегъэк1ым, псыунэр зэрэпсаоу къебэджыгъ. Зэк1эмэ ажэ къы1узыгъ, ар залъэгъум.
– Олахьэм, непэ симафэп. Мы шъуз мыгъом 1офы щэхъу къыпфихьыщтэп, – ы1уагъ Мэджыдэ.

А пчэдыжьым Сулейман унэм зэрик1ыгъагъ. Советымк1э зи 1офш1эн и1агъэп, арыти тучаным тесынэу к1уагъ. Щэджагъом ятэш къы1ухьанэу щытыгъэти, парк ц1ык1оу къалэм дэтыгъэм к1алэм икъэщэны зыщы1уигъэк1энэу зытригъэпсахьыгъ. Сыхьат горэм къыщак1уахьынэу ык1и зэдэгущы1энхэу фэягъэх. Сыхьатэ пш1ык1ут1ум Гъарунэ тучаным къызэк1ом, Сулейманы зиухьазыри, паркым к1уагъ.
Парк 1эгум зыдахьэм, Хюрем джэнэ шхъонт1э дахэ ыщыгъэу, гъэк1эрэк1агъэу ылъэгъугъ. Сулейман ренэу гуш1ощтыгъ, ипсэм фэдэ зилъэгъурэм. Къызищэрэм, дахэу зефэпэщтымрэ, загъэпсэфынэу зыдэк1ощтыхэмрэ егупшысэщтыгъ. Ау иахъщэ ылъытэнэу зежьэрэм, ыгу 1эш1у-1эш1оу телъыр к1одыщтыгъ. Ащ пае къин хэтыгъ к1алэр.
Ащ пэмык1эу янэ сымаджэу зэрэгъолъыгъэр ри1он фэягъ, ау къызэригъэжьэщтыр ыш1эщтыгъэп.
– Уимафэш1у, сипсэм фэд! Мощтэу дахэу зымыгъэпс. Амэ усш1уахьыщт, – ы1уагъ Сулейманы, Хюрем дэжь зек1уал1эм.
– О зыбгъэсысэу, зэгорэ ош1эфэ, ащ фэди хэхъуахьын лъэк1ыщт, – сэмэркъэугъ Хюремы.
– Сэш1э, огубжы. Ау джы зы 1оф горэ хъугъ.
– Сыд 1оф?
– Тянэ мал1э. Тыгъуасэ зызэхигъафи, къэгъолъыгъ.
– Сыдыгъо ил1эгъу къэсынэу ы1орэ? – къык1эупч1агъ къэщэныр рэхьатэу.
– Сш1эрэп, – мыгумэк1эу, джэуап ытыгъ Сулейманы.
– Сыд умыш1эрэ? Къы1уагъэба?
– Къы1уагъэп, сипсэм фэд! Тхьэмэфит1ун фай.
– Амэ ар псынк1эу хъущтэп. Зыкъыгъэнэхъэжьыщт т1эк1у ш1эмэ.
– Къэнэхъэжьымэ, дэгъуба. Зэрэхъужьыгъэм тетэу, тинысащэ зыщытш1ыщт мафэр дгъэнэфэщт.
– Арэу огугъуа? 1элъынэу зыфэп1уагъэр джы нэс къысэптыгъэп.
– Олахьэм, сшъхьэ ек1ыжь зэпыт.
– Дышъэ 1элъынэ зэрэсфэпщэфыщтыр е1ори, къэнэхъэжьыщт джа мафэм.
– Сыдым пае ащтэу п1орэ?
– Сулейман, си1элъынэ сыфай! – къэгубжыгъ джы пшъашъэр.
– Субыхьан Аллахь! Сщыгъупшагъэп.
– Мазэ хъугъэшъ, ар къэо1о.
– Сыдым пае сшъхьэ бгъэузырэ?
– Жьэу пшъхьэ узынэу ежьагъ.
– Нысэмрэ гуащэмрэ, адэ, зэнэкъокъух, анахьэу зыгъэузыщтыр аш1эрэп.
– Сызэрэхаплъэрэмк1э, уянэ хъатэу къысфаеп.
– Ащтэу умы1оба. Мары, т1эк1у зиш1ытэжьынышъ, ылъакъо теуцощт.
– Зэрэтеуцощтым ук1эмыупч1. Илъэс пчъагъэ джыри зэрэтетыщтыр ары 1офыр.
– Ооо… Адэ, сыд джы тш1эщтыр?
Хюремы ынэхэ зэхигъахьи, к1алэм еплъыгъ.
– Сулейман, къыос1он сш1эрэп. Ч1ып1э къин тит. Т1эк1у зытэгъэпсэф ык1и зи тэмгъа1огу къэщэн-дэк1он 1офым пае. Ори уегупшысэн, сэри сегупшысэн.
Сулейманы ар пшъашъэм къыри1ощтми ыш1агъэп. Ау Хюрем зыпаек1и ригъэзынэу фэягъэп, ащ пае дыригъэштагъ:
– Тэрэз зыфап1орэр. Къызгурэ1о. Узгъэохъунэп амэ. Т1эк1у тегъэгупшыс, тш1эмэ нахь тэрэзым. Тхьэм ы1уагъэр хъун.
Ащ ыуж зызэригъэзэк1и, 1ук1ыжьыгъ к1алэр. Хюрем ынэхэ чъы1эу к1алэм т1эк1у пэк1эрэплъи, ащи зызэригъэзэк1и, паркым т1эк1у къыщик1уахьынэу, 1ук1ыгъ.
Апэрэ лъэхъаным ыгу псынк1эм фэдэу хъугъ. «1офэп зэ, санэ1у ик1ыгъэмэ. Дгъотын нэмык1. К1алэр хъои, ят1эм фэдиз», – ышъхьэ рыгущы1эжьыгъ пшъашъэр.
Ащ нэс Сулейман чэфынчъэу урамым рык1ощтыгъ. «Хюрем джы къыздэк1ощтэп. Джары, ахъщэ уимы1э зыхъурэм», – ыгук1э ы1уагъ к1алэм. Сулейман зыш1отхьамык1эу ренэу къызщыхъущтыгъ, ахъщэ и1эми, имы1эми. Ащ пае ышъхьэ еуфэхыгъэу, ы1эхэ иджыбэ илъэу, къэк1ожьыгъ тучаным.
Къызч1эхьажьым, ятэшым гу лъитагъ изэрэтет. Хюремы дэжь к1онэу зэрэщытыгъэр еш1эти, къыгуры1уагъ къэщэным зэрэфэгубжыгъэр.
Сулейман щап1эм ык1ыбы дахьи, зи ымы1оу, къэмланхэр зэбгырихынэу ежьагъ. Ятэш т1эк1у пэк1эрэплъи, еупч1ыгъ:
– Мафэр зэпыфагъэба?
Сулейманы ышъхьэ къы1этыгъ, ау гущы1энэу фэягъэп. Ятэшы ар гуры1уагъ ык1и изакъоу къыригъэжьагъ икъэбар:
– Бзылъфыгъэхэр ара зэрэщытыр. Зыфаехэр къыбгуры1ощтэп. Мыгъо нэгоу сызхэсыр къэсымыщэзэ, нэмык1 пшъашъэ горэм сыпылъыгъ. Ау мафэ горэм, чъэп къеуагъэм фэдэу, къысфэгубжыгъ, къэгъагъ къысэптырэп, ы1уи. «Къэгъагъ къыостына? К1алэхэр къыздэбгъэхьащхыщт», – ес1уагъ. Сыдэу щытми, сеш1ужьын с1уи, къэгъагъ къутамэ горэ сщэфыгъ ык1и шъофымк1э лъэсэу, зими сыкъымылъэгъунэу ыдыжь сежьагъ. Сыздэк1уагъэм нэмык1 псэлъыхъо къыфэк1уагъэу исыгъ. Сыгубжи, къэгъагъыр ч1эсыдзи, сык1ожьыгъ. Къак1орэ пчыхьэм мыдрэ уды нэгур синыбджэгъу горэм къысфыхигъэщи, бэрэ тыпэмылъэу, къэтхьыгъ. Джащтэу унагъо сыхъугъ. Джы шайтанипл1 къызэтрилъфахьыгъэшъ, сшъхьэ зэтрачы. Удрэ къэщэф, мыдрэ къэщэф… Хэты сыригъэзи, унагъо сыхъугъ?
Ащ фэдизыр Гъарунэ къе1уатэфэ, Сулейман едэ1оу щысыгъ.
– Шъыпкъэ. Урамгъэзыгъэмэ, ащ фэдэ 1оф ухэмыхьэмэ нахьыш1у, – дыригъэштагъ к1алэм.
Аузэ мафэр к1уагъ. Сулейманрэ Гъарунэрэ 1офш1эныр къаухи, тучаныр рагъэтыжьыгъ пчыхьэм. К1алэр ятэшы имашинэк1э дехыжьыгъ. Унэм къызнэсыжьым, пшъыгъэу къихьажьыгъ. К1алэр мэфэ реным ыгу к1одыгъэу щысыгъэти, янэ пае щыгъупшагъ. Унапчъэр къыз1уехыр ары ны1эп ыгу къызык1ыжьыгъэр, Сурэ сымаджэу зэрэщылъыр. Зэригъэлъэгъун ы1уи, ным иунэ занк1эу ежьагъ. Ау, хьак1эщым блэк1ызэ, ылъэгъугъэр гъэш1эгъон.
Хьак1эщым исыгъэх янэрэ, ятэрэ ык1и благъэу я1эхэмрэ. 1энэшхом узыфае гъомлапхъэр зэтефыгъэу тетыгъ. Ау хьак1эхэр рэхьатыгъэх, ц1ыф зи къы1ощтыгъэп.
– Сыда щыхъурэ мыщ? – яупч1ыгъ Сулейман, унэм зехьэм.
Сулейманы ятэ 1аркъ стопкэр дигъэзыи, ришъугъ. Ет1анэ ик1алэ зыфигъази, чэфынчъэу ри1уагъ:
– Къеблагъ, сик1ал. Уянэ къэнэхъэжьыгъ. Тигъэгуш1он ы1уи, тфэпщэрахьыгъ.
– Нан, мыщ фэдизэу упщэрахьыгъа?! Ахьам удэеу ущылъыгъэба?! – ыгъэш1эгъуагъ Сулейманы.
– Узгъэтхъэн, с1уагъ. Уик1алэ фэмыш1эн щы1а? Благъэхэри сыугъоигъэх, – ы1уагъ Сурэ.
– Адэ, сыда зи къэшъумы1оу, шъущыс? – яупч1ыгъ Сулейман.
– О тыуажэ. Къытфэп1отэщтыр тш1огъэш1эгъон. Уикъэщэн 1офы сыд рык1орэ? – къык1эупч1агъ янэ.
Сулейман езэщыгъ, янэ жьы къыримыгъащэу, ышъхьэ зэрис зэпытыр, арыти къэгубжыгъ:
– Къэсщэнэу с1уагъэмэ, къэсщэщт. Джары рык1орэр.
– Сыд п1уи?! – къэкууагъ янэ. – Къэпщэщтэп!
– Къэсщэщт! – пэгущы1эжьыгъ Сулейман янэ.
– Еплъ ащ! Къызэрэздэгущы1эрэр!
– Нан, сауж ик1! – ы1уи к1алэм, ик1ыгъ хьак1эщым.
Хьак1эу исыгъэхэр къэбырысырыгъэх. Ау Сулейман къэмыуцоу, иунэ к1уи, зыкъыриш1ахьыгъ, къафимык1эу пчыхьэ реным исыгъ. П1эк1орым хэгъуалъхьи, ищыгъынхэр зэрэщыгъэу, ымыш1ахэу хэчъыягъ.

Сулейман зыхэчъыем, пк1ыхьып1э 1ае ылъэгъугъ. Янэрэ, благъэу ык1и нэ1уасэу я1эхэмрэ – зэк1э ышъхьагъы итыгъэх.
– Къутэмэ тхьэпищыр ышъхьэ шыгу къызэ1уихын фай, – е1о ятэшыпхъоу Тамарэ.
– Хьау, совет тхьэматэу хадзын фай, – е1о Сэнятэ.
– Сыдк1э ищык1агъ совет тхьэматэ хъунэу? Пшъэшъэ дэгъу горэ къыфыхэзгъэщыгъ, – е1о Сурэ.
– Хьау, апэ игъогу занк1э теуцон фай, – е1о психологэу Мерэмы. Сулейман ипк1ыхьып1э фэмыщы1эу, къыхэущык1ыгъ.
– Икъущт! Икъущт сызэрэжъугъэсагъэр! Хюрем къэсхьыщт нычэпэ! – къэкууагъ к1алэр ык1и пк1ат1эу ынат1э къехыгъэр ылъэк1ыгъ.
– Джэгум укъысэджэнэу зыщымгъэгъупш, – чэтыу хьаджэм ымакъэ къэ1угъ.
Сулейман ышъхьэ къызе1этым, ылъэгъугъ чэтыур идиваны тесэу, нэгъунджэхэр к1элъэу, телефонымк1э зэгорэ хиутэу.
– Сыда пш1эрэр? – Сулейман еупч1ыгъ.
– Уиныбджэгъумэ сафатхэ.
– Сыдым пай?
– Хюрем нычэпэ къызэрэтхьыщтыр яс1ощт.
– Уишъыпкъа? План горэ уи1а?
– Ащ фэдиз план ищык1агъэп ащ. Сыхьатэ пш1ык1узым пчыхьэ къэс мэгъолъыжьы. Зэзгъэш1агъ. Зыгъолъыжьырэм уж, унэм шъуилъэдэнышъ, къэшъухьыщт.
– Ахьам синанэ сыд ы1ощт, къэтхьымэ?
– Хюрем-шайтаны ригъэуцол1эщт гуащэр.
Т1эк1о егупшыси, Сулейманы ы1уагъ:
– Арэу пш1ош1ымэ, афэтх синыбджэгъумэ.
Пчыхьэм, сыхьатэ пш1ык1узы мыхъузэ, Сулейманы иунэ приорэ фыжь къы1улъэдагъ, иныбджэгъухэу Онурырэ Алимырэ зэдисыхэу. Сулейман ибынмэ къамылъэгъунэу дэк1и щагум, машинэм ит1ысхьагъ.
Алим к1элэ къопц1э оды ц1ык1угъ. Гъэхъагъэ гъэш1эгъон горэ зи1эм фэдагъэп, адрэ адыгэ к1элэжъмэ афэдэу иприорэ нахь лъап1э и1агъэп. Мафэм щэ ытхьак1ыщтыгъ, иджанэ лъэк1апэк1э ылъэк1ыщтыгъ, тепщэнэу лыеу шъхьасыщтыгъ. Ау игопагъ, мы пчыхьэм имашинэк1э иныбджэгъу нысэ къызэрэфихьыщтыр.
– Приорэм нахь тэрэз жъугъотыгъэба? – ы1уагъ Сулейманы, машинэм зет1ысхьэм.
– Приорэм нахь дэгъоу сыд о узфаер? Адыгэ классик. Зэрэлъакъчэм еплъ ылъакъохэр. К1элэжъ машин, – къэгущы1агъ Алим.
– Тык1элэжъзэ, тезэщыгъ, – ы1уагъ Сулейманы.
Алимы машинэр зэхигъэнэнк1э ежьагъ, ау фэгъэхъугъэп. Ащтэу т1эк1о щытыгъэх, ежьэнхэ амылъэк1эу.
– Зэхэнэщта мыр непэ? – губжыгъ Сулейман.
– Зэхэмынэу тыдэ к1ощт? Узиуцорэм, мэлъатэ! – ы1уагъ Алимы.
– К1о, тигъэуцу ащыгъум, куахьым зеуцохэрэм фэдэу. Темы1ук1эми, тезэгъыщт.
– Машинэ хьашхъурэ1у мыр. Уи Хюрем идгъэт1ысхьанышъ, принцессэм фэдэу къэтхьыщт, – иныбджэгъу ыгу къыдищэягъ Онуры.
Т1эк1у зэш1эм машинэр зэхани, к1алэхэр ежьагъэх. Пшъашъэм иунэ дэжь псынк1эу нэсыгъэх. Унэр инык1эягъ, т1оу зэтетыгъ.
– Тары джы Хюрем зэрылъыр? – къэупч1агъ Онур.
– Тичэтыу тыгъуасэ зэригъэш1агъ. Ет1уанэрэ этажым сэмэгумк1э цыпэм къэнэфырэ унэр ары.
– Ащыгъум бэрэ тыщышъумгъэтэу, остыгъэр зегъэк1осагъэм тетэу, тижъугъэлъад, – ы1уагъ Онуры.
Бэ темыш1эу унэ остыгъэхэр къэк1осагъэх. Сулейманрэ к1алэхэмрэ щагум дахьэхи, унэм ихьагъэх. Унэ к1оц1ым зехьэхэм, Сулейманы ымыш1ахэу пчъэм ыбгъук1э щытыгъэ къэгъагъ къошын к1ахьыр къыригъэбэджы пэтыгъ, ау игъом къылъэгъуи, къыубытыжьыгъ.
– Фэсакъ! – ы1уагъ Онуры. – Нысэ тхьыщт зэрэт1уагъэм пае, мылъку лые тэмгъэпщын.
Унэм зехьэхэм, дэк1ояп1эу ышъхьагъы к1орэр алъэгъугъ ык1и ащ дэк1оягъэх. Ет1уанэрэ этажым коридорэу и1эм пчъипл1 хэтэу алъэгъугъ.
– Тары джы иунэ мыхэмэ язэу? – къэупч1агъ Алим.
– Зэгу. Мо, сегъэгупшыс, – ы1уагъ Сулейманы.
– Тыкъэсыжьыгъэу, Хьэлъэкъуае къэгъэзэгъум ты1ут джы. Егупшысэу щытыщт. Иунэ ош1э, п1уагъэба. Сэмэгумк1э цыпэм щыт, – къэбыжъутагъ Онур.
– Ашъыу, географиемк1э сылъэшэп. Т1эк1у сыхэунэзахьыгъ. Марын фай, – къыгъэлъэгъуагъ апэрэ пчъэу сэмэгумк1э щытыгъэр.
– Къэблачъэм ты1уты зэхъум, а унэр арэп ахьам зыфэп1уагъэр. Мырынэу щыт, – ы1уи, ет1уанэрэ пчъэр къыгъэлъэгъуагъ Онуры.
– Хьау. Хэзгъэк1ок1агъ щытын. Мары, – ы1уи Сулейманы, джыри апэрэ пчъэр къыгъэлъэгъуагъ. – Ары, ары, тэрэз…
К1алэхэр зыфи1уагъэ пчъэм ек1ол1агъэх.
– Зэгу! – къыгъэуцугъэх Сулейманы. – Джигитым фэдэу сэ апэ силъэдэщт.
– Узэрэфай, – ы1уагъ Алимы.
Сулейман джыри т1эк1у егупшысагъ.
– Дахэу сыкъэлъагъуа? – яупч1ыгъ иныбджэгъумэ.
– А, зэ пш1эщтыр пш1агъэмэ! Уидэхагъэ нычэпэ хэты ищык1агъ? – къэгубжыгъ Онур.
– Мафэ къэс къэсэхьы, пш1ош1а? К1о, дэгъу, дэгъу… Умыгубж. Ма, селъадэ.
Сулейманы зиухьазырыгъ, пчъэм т1эк1у къы1ук1ыгъ, зытригъэпсахьыгъ, ет1анэ псынк1эу ечъал1и, къы1уихыгъ. Иныбджэгъухэр пчъэм ыбгъук1э щытыгъэх, ау къэхъугъэр ащ ыуж къагуры1уагъэп. Сулейман пчъэм зыдэк1ым, ефэхырэм фэдэу макъэ горэ къэ1угъ. Зэныбджэгъухэр джыри зэплъыгъэх ык1и пчъэу 1ухыгъэм нахь благъэу ек1ол1агъэх. Зыдэплъыхэм, алъэгъугъэр гъэш1эгъон. Пчъэр, къызэрэч1эк1ыгъэмк1э, унэ к1оц1ым к1ощтыгъэп, аш1ынэу рагъэжьагъэ балконым ик1ыщтыгъ нахь. Узэрэдэк1ыгъэм тетэу, жьым ухэуцощтыгъ.
– Сыдэу гуцафэ фэтымыш1ыгъ мы пчъэ балконым, къэблачъэм ты1уты зэхъум, – ыгъэш1эгъуагъ Алимы.
– Мэзахэти ары щытын, – ы1уагъ Онуры.
Зэныбджэгъумэ ашъхьэхэр дагъэщи, еплъыхыгъэх. Сулейман чъыг лъакъчэу балкон ч1эгъым ч1этыгъэмэ ахэлъэу, алъэгъугъ.
– Сулейман, упсауа? – 1ушъашъэзэ, къэупч1агъ Онур.
– Сыпсау… – ерагъоу ымакъэ къэ1угъ к1алэм.
– Сыд тш1эщтыр джы? – къэупч1агъ Алим.
– Сыд тш1эщтыр? Техынышъ къэдгъэтэджыщт, – джэуап ытыгъ Онуры. Ар мэхъуфэ, Хюрем къыхэущык1ыгъ, макъэхэр зэхихи.
– Сыд макъ со мы къэ1урэр? – ы1уагъ пшъашъэм. Джанэр зыщилъи, ик1ыгъ иунэу сэмэгумк1э ет1уанэрэу щытыгъэм.
Хюрем къызч1эк1ым, к1элит1ур ылъэгъугъ.
– Ос1уагъэба сэ. Ет1уанэрэ пчъэр ары. Мыдрэ 1улэлым балкон пчъэм хигъэк1ок1агъ, – ы1уагъ Онуры.
Хюремы к1алэхэр къыш1эжьыгъэх, Сулейманы зэриныбджэгъухэр ыш1эщтыгъ. Ау нычэпэ къыздэк1ыгъэхэр къыгуры1уагъэп.
– Сыда моджэ щыхъурэр? – ынэхэ къик1эу, къяупч1ыгъ пшъашъэр.
– Утхьынэу тыфэягъ, ау т1эк1у тфэгъэхъугъэп, – ы1уагъ Алимы, еплъыхызэ балконым.
Хюрем пчъэм ек1уал1и, ари еплъыхыгъ ык1и Сулейман чъыг ц1ык1умэ ахэлъэу ылъэгъугъ.
– Суль, сыд къыохъул1агъэр? – къэгумэк1ыгъ пшъашъэр.
Сулейманы Хюрем ымакъэ зэхихыгъ.
– Сефэхыгъ шъуибалконы. Аей сэ…
– Мо тежъугъэх, тибынхэр къэмытэджызэ, – ы1уагъ Хюремы.
К1алэхэр ыуж ихьэхи, дехыгъэх щагум.
– Сянэтхэмэ сыд яс1ощтыр? Тинасыпмэ, къэтэджынхэп.
– Сыд яп1ощтыр? Сулейман делэм Хюрем ыхьынэу фэягъ, п1ощт, ау пчъэхэр зэхигъэк1ок1агъэх, – сэмэркъэугъ Онур.
– Тиунэ зэхигъэк1уак1эу, тигъунэгъумя дэмыхьагъэми, тэгуш1о, – ы1уагъ Хюремы.
Хюремрэ, Онурырэ, Алимрэ ек1ол1агъэх Сулейман зыхэлъыгъэ чъыг ц1ык1ум дэжь. К1алэр къэтэджынэу фаеу щысыгъ, ыбг ыубытыгъэу.
– Упсауа, сипсэм фэд? – къеупч1ыгъ джыри Хюрем.
– Сыпсау, сишъоу. Ау сыбг ыгъэузыгъ.
– Сулейман, сыд делагъ пшъхьэ къихьагъэр нычэпэ? – джыри къеупч1ыгъ къэщэныр.
– Тызэфэгубжыгъэти, усхьынэу сыфэягъ.
– Хэт джы пхьыщтыр? Ахьырэм уфэд. Къэжъугъэтэдж, мо! – к1алэмэ ари1уагъ.
Зэныджэгъуит1оу щытыгъэмэ Сулейман къагъэтэджыгъ ык1и Хюрем ягъусэу машинэм дэжь дэк1ыгъэх щагум.
Хюрем Сулейманы зэрэфэгубжыгъэмк1э т1эк1у к1эгъожьыгъагъ а мафэм, ащ пае гуш1уагъ, к1алэр ыуж имык1эу, ыхьынэу нычэпэ къызэрэк1уагъэр. Арыти зыригъахьынэу ыгук1э триубытагъ. Пшъашъэр машинэм адит1ысхьагъ, ык1и нычэпэ Сулейманы ятэшэу Гъарунэ иунэ ращэл1агъ, ауджэ щаш1ынэу джэгур.
Гъарунэтхэр Хьакъуйхэмэ яунэ къызык1ыжьыгъэхэр сыхьат заулэ хъугъагъ, ау гъолъыжьынхэу игъо ифагъэхэп, мыщ фэдэ уахътэм джыри щысыхэу яхэбзагъ. Сулейман телефонымк1э афытеуи, заре1ом нысэ къызехьырэр, Гъарунэрэ Зарэрэ хъурэр аш1ош1 мыхъоу, къэгумэк1ыгъэх.
Машинэр къыз1охьэм ящагу, Зарэ зифапи, пшъашъэм пэгъок1ыгъ ык1и унэм рищагъ. Гу1эхэзэ, я1ахьылхэм ык1и яблагъэхэм афытеуагъэх, къэбарыр агъэ1угъ. Хюремы унэрыс джанэр ыщыгъэу къащагъэти, Зарэ иджанэ горэ рити, зыригъэфэпагъ пшъашъэм. Нысэ унэ фагъэунафи, ауджэ ращагъ. Хюреми и1ахьылмэ афытеохи, ара1уагъ, япшъашъэ захьыгъэр.
Сурэ къэбарыр зеш1эм, къызэхафэ пэтыгъ. Ерагъоу Мэджыдэ къыгъэнэхъэжьи ишъуз, зыригъэухьазыри, Гъарунэтхэмя таксик1э нычэпэ ежьагъэх.
Хьакъуймэ нахь благъэу къапыш1ахьыгъэхэр къек1ол1энхэу ежьагъэх т1эк1у-т1эк1оу. Ау а1ощтыр аш1эщтыгъэп, Сурэ зэмыразэр далъэгъути.
Адыгэ хабзэу щы1эмк1э, Хюремы ятэшым ик1алэхэр къылъык1уагъэх, ихьагъэх нысэ унэм ык1и еупч1ыгъэх, къинэнэу фаемэ. Пшъашъэм къинэнэу ыгу зэрэхэлъыр ари1уагъ.
Ащ фэдизым Сурэ ыжэ псы дэтым фэдэу нэмык1 унэм исыгъ, хъущтым ежэу. К1алэхэр зек1ыжьыхэм уж, пшъашъэр къызэрэнэщтыр Сурэ ра1уагъ. Нысэр рагъэлъэгъунэу, гуащэр ращагъ нысэ унэм.
Сулейманы янэ хьадэм фэдэу ынэгу фыжьыгъ, унэм зехьэм. Хюремы ынэхэ тхьагъэпц1эу рищэхэу щытыгъ. Игуащэ апэрэу ынэгу к1эплъагъ ык1и, бзылъфыгъэр нахь благъэу къызек1уал1эм, сэмэркъэурэм фэдэу, чэфэу еупч1ыгъ:
– Сыд, мамочка? Огуш1уа, нысэ джы зэуи1эмк1э?
Сурэ ынэгу укъощыгъ, ыгу къэуцущтым фэдэу… Ащ ыуж хъугъэр гуащэм ыгу къэк1ыжьырэп.
Къак1орэ мафэм нысащэр аухьазырыгъ, нысэр агъэк1эрэк1агъ, Гъарунэ иунэ ращи, ЗАГС-ым ащагъ. Хюремы нысэ джэнэ фыжь ыщыгъэу, Сулейманы госэу, машинэ фыжь дахэм ык1э пысыгъ. Ау ЗАГС-ым ежьагъэ къодыехэу, Хюремы ыгу къэк1ыжьыгъ:
– Сулейман, 1элъынэр тыдэ щы1? Джыри пщэфыгъэба?
Сулейманы ыгуч1э изыгъ. 1элъынэр зэрэщыгъупшагъэр ышъхьэ къеуагъ.
– А, сипсэм фэд, сщыгъупшагъ… Мары, тучаным ты1ухьащт, – ы1уагъ псэлъыхъом.
Машинэм 1усыгъэ л1ым ет1анэ ри1уагъ:
– А, сикъош, мо дышъэхэ зыщащэрэ тучан горэм псынк1эу ты1угъэлъадэба.
– Сулейман, сыд тучан уз1ухьащтыр?! 1элъынэр тыдэ щы1?! – къэгубжыгъ Хюрем.
«1элъынэр тыдэ щы1? 1элъынэр тыдэ щы1?» – п1эк1орым хэлъэу, ар ы1озэ, Сулейман пчэдыжьы янэ къыгъэущыгъ.
– Сыд со зэхэп1уахьырэр, сик1ал? Пк1ыхьып1э горэхэ олъэгъуа? Сыд 1элъын узэрыгущы1эрэр? – къеупч1ыгъ Сурэ.
Сулейман къэущи, къызщыпк1ыгъ, къэхъугъэр къыгурымы1оу.
– Нан, Хюрем тыдэ щы1? – еупч1ыгъ янэ.
– Хэты и Хюрем? Пшъхьэк1э узэк1ок1ыгъа?
– Хюремэу сикъэщэн ары.
– Къэщэн уи1агъа? Сыдэу, адэ, зи тымыш1агъа?
Сулейманы т1эк1о зиплъахьыгъ.
– Симы1э хъуна? Зэгу, – егупшысагъ к1алэр. – Непэ сыд маф? Советым сык1он фаеба?
– Сыд совет уздэк1ощтыр?
– Къэлэ советыр ары. Совет тхьэматэм игуадзэу сыхадзыгъэба… Ныор еплъыгъ к1алэм, ынэхэ тримыхэу:
– Къызгуры1уагъ. Тыгъуасэ Онуры удешъуагъ щытын. Къыуас1ощтыгъэба, уемышъонэу! Уятэ ешъок1ожъым фэдэ ухъущт! – текуонэу ежьагъ ныр. – Одэ, къэтэджи, к1о тучаным! Лъыплъэн щы1эп.
– Зэгу, нан! Адэ, пк1ыхьып1эк1э зэк1э мыр слъэгъугъа? Хьэдагъи, нысащи, психологи, Хюреми…
– Ооо… «Санта-Барбарэм» шъеуплъэу, шъуч1эсыгъ щытын тыгъуасэ кафем.
– Нан, чэтыур тыдэ щы1? – ыгу къэк1ыжьыгъ Сулейманы.
– Чэтыум тыгъуасэ къыщагъ, – ы1уагъ Сурэ.
– Къыщагъ, п1уи?! Сыд фапш1эрэ, къыщагъэмэ?
– Мары, вацапым видео къыгъахьыгъ, – ы1уи, телефоныр къыштагъ бзылъфыгъэм.
Сулейманы телефоныр рити, ригъэлъэгъугъ видео тетыгъэр.
Чэтыум зэпылъ дэхэ дэдэ ыщыгъыгъ, пшъэдэлъып1э къолэн дэлъыгъ, кабриолет плъыжьым ык1э пысыгъ ык1и пшъашъэ чэтыу пырацэ плъыжь госыгъ, адыгэ нысэ джанэ ыщыгъэу. Чэтыу хьаджэм къыригъэжьагъ къэгущы1энэу, камерэм зыфигъази:
– Сулейман, непэ сиш1улъэгъу къэсщагъ. Сицумпэ ц1ык1у зэрэдахэм еплъ. Зыдгъэпсэфынэу, Египты тежьэщт нэсащэм уж. Сыкъыоджэнэу сыфэягъ тиджэгу, ау пытэу учъыещтыгъ, пк1ыхьып1э горэмэ уахэтэу. Арыти узгъэохъунэп с1уагъ. Унагъо сызэрэхъугъэмк1э укъысфэгуш1онэу уфаемэ, карточкэм зэгорэ къигъахь. Ыыы! Сщыгъупшагъ джыри, къыос1онэу. Сэ синыбжь къик1ыгъ, ык1и игъо къэсыгъ унэ шъхьафым сисынэу. Ащ пае, пш1омыкъинымэ, сишъоупсырэ сэрырэ тыкъэсыжьыфэ нэс, уиунэ чъыяп1э къэунэк1, уищыгъынхэр ухьазыри. Ык1и зэгорэм фэп1отэкъон, уичэтыу хьаджэ къыщи, зигъэпсэфынэу зэрежьагъэр. Аш1ош1 хъущтэп, Сулейман делэм ышъхьэ зэк1ок1ыгъап, а1ощт. К1о, дэгъу… Узгъэгужъонэп ащ нахьыбэ. Французмэ за1орэм фэдэу, арэвуа́!
Чэтыум ивидео ащ щигъэк1осагъ. Сулейманы ыжэ къы1узыгъэу, т1эк1о п1эк1орым хэсыгъ, ет1анэ тэджыгъ, 1офым к1онэу.

P.S. Джащ щытыухыгъ Сулейман делэм икъэбар, ау адыгэ Санта-Барбарэр зэгорэм тыухынк1э тыгугъурэп.